les 8 voeding en gezondheid

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Voeding en gezondheid

Leerdoelen

Aan het eind van deze les:

- Je kunt de relatie tussen voeding en gezondheid benoemen

- Je hebt kennis van de Schijf van Vijf en weet hierbij wat er komt kijken bij een gevarieerd voedingspatroon.

- Je kunt benoemen welke verpleegkundige zorg bij voeding bij een volwassene komt kijken

- Je kunt uitleggen waarom je als verpleegkundige lichaamsgewicht observeert.

- Je kent de begrippen ondergewicht, normaal gewicht, overgewicht, obesitas en morbide obesitas en weet het verschil tussen deze begrippen.

- Je kunt het lichaamsgewicht van een zorgvrager meten en deze interpreteren.

- Je kent de oorzaken en gevolgen als het gaat om onder en overgewicht.

Deze les

Theorie

- Voeding en gezondheid

- Hulp bij eten en drinken

- problemen bij voeding

Welke functie heeft voeding?

Welke functie(s) heeft het spijsverteringsstelsel?

Functies spijsvertering

•Opnemen voedsel per os (door de mond)

•Fijnmaken voedsel

•Vervoeren voedsel

•Zorgdragen afbreken en verteren van voedsel onder invloed van verteringssappen,
spierbewegingen  van spijsverteringsorganen en kauwen in de mond

•Opnemen in het bloed via de dunne darmwand

•Afvoeren van onverteerbare bestanddelen

•Afbreken van giftige stoffen

Wat is het verschil tussen voedingsstoffen en voedingsmiddelen?

Voedingsstoffen hebben als hoofdtaak:

- leveren van energie

- opbouw van cellen voor groei en ontwikkeling

-  herstel van afbraak en voorkomen van ziektes

- interne regelsystemen in goede banen leiden

Voedingsstoffen

•Koolhydraten

•Vetten

•Eiwitten

•Mineralen

•Vitaminen

•Water

Koolydraten

Koolhydraten

Vetten

Koolhydraten

eiwitten

eiwitten

Waar staan alleen maar voedingsstoffen?

1. Eiwit, melk, vet, brood
2. Eiwit, olie, zetmeel, water
3. Eiwit, vet, zetmeel, water
4. Ei, melk, brood, water

De schijf van vijf

• Je lijf gaat je hele leven mee, daar wil je dus zo goed mogelijk voor zorgen. Maar hoe doe je dat? Als je volgens de Schijf van Vijf eet, neem je genoeg van alle producten die gezondheidswinst opleveren, plus alle benodigde voedingsstoffen om fit voor de dag te komen.   

• De Schijf van Vijf bestaat uit 5 vakken vol goede producten om uit te kiezen. Kies elke dag genoeg uit elk vak en varieer daarbij volop, dan krijgt je lijf wat het nodig heeft.

Lichaamsgewicht en obesitas

Wat zijn jouw gevoelens als het gaat om over- en ondergewicht?

Waarom observeren verpleegkundigen lichaamsgewicht?

Waarom observeren lichaamsgewicht

- Vermageringsdieet of versterkend dieet, waardoor gewichtsverlies of gewichtstoename belangrijke observaties zijn

- Misschien vocht vasthouden door hart of nierafwijking, kan zich uiten in gewichtstoename

- Plastabletten overtollig vocht afscheiden dat uit zich door gewichtsverlies

Overgewicht

BMI 25 - 30

Obesitas

BMI >30

Wat is jouw BMI?

Bereken je eigen BMI

https://www.voedingscentrum.nl/bmi.aspx

BMI = kg / (lengte × lengte)

Zoek op...

• Wat de begrippen overgewicht, obesitas en morbide     obesitas betekenen;
• Wat het verschil is tussen deze begrippen;
• Hoe veel mensen aan overgewicht en obesitas leiden
• In welke regio overgewicht en obesitas veel voorkomt.

Zoek op...

• Wat de oorzaken zijn van overgewicht/obesitas
• Wat de gevolgen zijn van overgewicht/obesitas

Overgewicht

Te veel overtollig vet in het lichaam opgeslagen

De energiebalans is verstoord

Energie opname groter dan energieverbruik!

De oorzaken van overgewicht

• Biologische factoren: erfelijke aanleg, hormonen, medicijnen of ziekten die bewegen moeilijk maken;
• Sociale factoren: familie, vrienden, arbeid die weinig energie vraagt, obesogene samenleving (veel goedkoop voedsel en reclame), steeds grotere porties;
• Psychologische factoren: emoties, lijngericht (eet)gedrag

Gevolgen overgewicht

Overgewicht is geen eetbuistoornis. 

10-30% van alle zwaarlijvige mensen geeft zich over aan een eetbui en sommigen hebben een eetbuistoornis. 

Hoe hoger het gewicht -> hoe groter de kans op eetbuien

Overgewicht is geen eetbuistoornis.

 

10-30% van alle zwaarlijvige mensen geeft zich over aan een eetbui en sommigen hebben een eetbuistoornis.

Hoe hoger het gewicht -> hoe groter de kans op eetbuien. Echter worden deze eetbuien niet gecompenseerd zoals bij Boulimia nervosa. 

Overgewicht in Nederland

• Wat valt je op? 
• Hoe komt het dat in bepaalde regio's meer overgewicht is dan in anderen? 

 Vetverdeling

Mannen: 

Het vet wordt voornamelijk 

in de weefsels rond de darmen en buik. 

Daarmee krijgt de lichaamsbouw van de man een appelvorm. 

Vrouwen: 

Vet wordt rond de heupen en billen opgeslagen. Zij worden peervormig. 

Mannen

Vet opgeslagen in weefsel rond de darmen en buik. 

Dit vet is groot en metabolisch actief. Dit vet kan makkelijk worden afgegeven. Vet wordt makkelijker verbrand.

Vrouwen

Vet opgeslagen rond de heupen en billen. 

Dit vet is kleiner en metabolisch minder actief. Wordt minder makkelijk afgegeven -> minder makkelijk verbranden. 

Energieopslag voor zwangerschap.

Ondergewicht

Ondergewicht
betekent dat de zorgvrager minder weegt dan goed is voor zijn gezondheid.
Gewicht en lengte zijn dan niet in balans (BMI) Een te laag gewicht kan een
risico voor de gezondheid zijn.

blz 160/161 boek

Wanneer heb je ondergewicht?

Wat zijn de gevolgen van ondergewicht?

Gevolg en oorzaken

Tekort krijgen aan essentiële voedingsstoffen

Afweer kan achteruit gaan

Sneller lusteloos en moe voelen

Oorzaken van ondergewicht

gebrek aan eetlust

kauw- en slikproblemen

slecht werkende darm

leefstijl (vb geen tijd nemen om rustig te eten)

ziekte, bijvoorbeeld een eetstoornis of depressiviteit

Maak de e-learning

https://www.free-learning.nl/modules/obeseclienten/start.html

Afsluiting

vragen

doelen