2.1 Oorzaken Eerste Wereldoorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3,5

2.1 Oorzaken Eerste Wereldoorlog

Lesdoel

Aan het eind van deze twee lessen kunnen we de oorzaken van de eerste wereldoorlog noemen.

Oorzaak 1 

Nationalisme

Extreme trots op het eigen volk 

'Ons volk is het beste!'

Volk, natie, staat

Volk = Groep mensen met dezelfde cultuur. Een volk heeft veel gemeenschappelijk

Een volk heeft een woongebied. Als er in een staat één volk woont dan heet dat ookwel een natiestaat.

Niet altijd valt het woongebied van een volk samen met de grenzen van een staat. Bijvoorbeeld bij de Koerden, die wonen in het grensgebied van Turkije, Iran, Irak en Syrië.

Italië

• Tot 1861 geen eenheidsstaat.
• Vanaf 1861: Italiaanse eenwording

1.  Koninkrijk Italië o.l.v. Garibaldi.
   
2. Mede mogelijk gemaakt door het opkomende nationalisme (vanaf 1815)
   

• 1861-1946

Nationalisme 

• Ottomaanse Rijk: Groot rijk onder bestuur Turkse sultan. Diverse landen wisten onafhankelijk te worden. (Griekenland / Roemenië en Servië.) 
• Oostenrijk-Hongarije: Groeide uit tot een veelvolkerenstaat, slokte Bosnië op (die wilden eigenlijk liever bij Servië horen)

De Frans-Duitse Oorlog

1870-1871

Frankrijk verliest de oorlog

Nationalisme groeit. Duitse staten werken samen olv Pruisen. 

Het was een bloedige oorlog. Dankzij industralisatie zijn wapens dodelijker. 

Frankrijk wil revanche op Duitsland voor het verlies van Elzas-Lotharingen in de Frans Duitse Oorlog.

Oorzaak 2

Modern imperialisme

 Modern imperialisme, oorzaken:

1. Industrieën hadden grondstoffen en afzetgebieden nodig
2. Door technologische verbeteringen werd mod. imper makkelijker
   
3. Nationalisme: als grootmacht had men koloniën nodig (prestige)
4. Ideële motieven: missie/zending en 'white man's burden'= superiotiteitsdenken

Rule Brittania.......

Oorzaak 3 

Industriële ontwikkeling

Industriële ontwikkeling

Internationale concurrentie (nationaal gevoel)

Behoefte aan grondstoffen/afzetmarkten

Wapenwedloop

Oorzaak 4 

Machtsevenwicht (“Balance of Power”) gaat verloren

Nieuwe eenheidsstaten

• Ontstaan Italië en Duitsland 

• Duitsland verstoord de balans ten koste van Frankrijk en Oostenrijk-Hongarije

Landen in O-Europa bleven achter op economisch gebied.  

Vooral Rusland en O-H raken achter op: 

- Industrieel/politiek en sociaal gebied

• Bijv. geen parlement, nog machtige adel en kerk

Rusland verloor de oorlog met Japan (1904/05)

Militaire macht Rusland stelt niet veel voor 

Japanse overwinning goed voor zelfbewustzijn Aziatische volken 

De Turkse macht valt weg in de Balkan

Ontstonden kleine staatjes die elkaar beconcurreerden. Er was een “machtsvacuüm”. Vooral Oostenrijk-Hongarije en Rusland waren erin geïnteresseerd om hun macht in dat gebied te laten gelden, de eerste om controle te houden over het nationalisme van de Slavische volkeren, de Russen omdat ze zo hun invloed probeerden uit te breiden naar de Middellandse Zee. 

Oorzaak 5:

Spanningen tussen allerlei landen

Oorzaak:

Verbonden