Conjunctuur H1 + H2

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Conjunctuur

Hoofdstuk 1

Conjunctuur

Effectieve vraag

De totale vraag naar producten en diensten noemen we de effectieve vraag.

> De bestedingen die gedaan worden door gezinnen, bedrijven, overheid en buitenland.

Overbesteding

Effectieve vraag is groter dan de productiecapaciteit:

Productie is hoog

Werkgelegenheid is hoog

Prijzen gaan stijgen 

Onderbesteding

Effectieve vraag is kleiner dan de productiecapaciteit

Weinig werkgelegenheid

Voorraadvorming

Prijzen gaan dalen

Bestedingsevenwicht

De effectieve vraag is gelijk aan de productiecapaciteit

Conjunctuur

Schuin oplopende lijn = Trend

Een situtatie boven de trend noemen we hoogconjunctuur.

Een situatie onder de trend noemen we laagconjunctuur

Conjuncturele werkloosheid

• Tijdelijk
• oorzaak: daling van lonen en/of export

Conjuncturele werkloosheid

Bij minder uitgaven, daling van de economie

Niet blijvend, bij stijging van de economie daalt werkloosheid

Twee beweringen over de conjunctuur.
I. Bij onderbesteding is er meer inflatie.
II. Bij overbesteding is er veel werkloosheid.
Welke bewering(en) is/zijn goed?

1. Beide zijn goed
2. I is goed en II is fout
3. I is fout en II is goed
4. Beide zijn fout

Wat is onderbesteding?

1. Bestedingen zijn gelijk aan productie
2. Vraag is kleiner dan productiecapaciteit
3. Vraag is groter dan aanbod

Welke kenmerken horen bij een hoogconjunctuur?

1. Kans op onderbesteding, hoge bezettingsgraad en conjuncturele werkloosheid
2. Kans op onderbesteding, lage bezettingsgraad en conjuncturele werkloosheid
3. Kans op overbesteding, hoge bezettingsgraad en bestedingsinflatie
4. Kans op overbesteding, lage bezettingsgraad en deflatie

Bij overbesteding zal er ook sprake zijn van...

1. Hoge werkloosheid
2. Lage werkloosheid

Conjunctuur

Hoofdstuk 2

Twee visies

Twee visies

Klassieken vs. Keynes

Klassieken

Klassieken: loon = kosten

- Werkloosheid kan bestreden worden door de loonkosten te verlagen

> Wat gebeurt er dan?
 

Klassieken

Werkloosheid is een probleem:

Loonkosten verlagen > goedkopere productie > daling van de prijzen > verbeterde concurrentiepositie > stijgende afzet > meer werknemers nodig > minder werkloosheid

 

Het marktmechanisme zorgt voor een evenwicht op de markt.
 

Keynes 

Keynes: loon = koopkracht

Volgens Keynes zorgt een verlaging van de lonen voor grotere werkloosheid. 

- Werkloosheid kan bestreden worden door de loonkosten te verhogen

> Wat gebeurt er dan?
 

Keynes

Werkloosheid is een probleem:

Loonkosten verhogen > de bestedingen zullen stijgen > de productie zal stijgen > de werkgelegenheid stijgt > minder werkloosheid. 

Volgens Keynes moet de overheid ingrijpen om een negatieve spiraal te doorbreken, dat kan op 2 manieren (blz. 9)

 

multiplier

sneeuwbaleffect --> overheidsbeleid (bijv. belastingverlaging) veroorzaakt: 

effectieve vraag omhoog

productie omhoog

werkgelegenheid stijgt

nationaal inkomen stijgt

consumptie stijgt

multiplier effect (sneeuwbaleffect)

Overheid geeft 3 miljard uit. Daardoor stijgt de vraag naar goederen en diensten met 3 miljard. Daardoor stijgt de productie en daardoor stijgt het inkomen (Y) met 3 miljard van de gezinnen. Die gezinnen gaan een deel hiervan consumeren. Daardoor stijgt de productie verder, daardoor stijgt het inkomen (Y of BBP) verder, etc. Dus het zal meer dan 3 miljard stijgen. 

Bestedingsevenwicht

De effectieve vraag = productiecapaciteit

Zolang bestedingsevenwicht niet is bereikt moet overheid volgens Keynes bijsturen

Klassieken versus Keynes

Klassieken: loon = kosten

Adam Smith is de grondlegger van de klassieke theorie. Nadruk op prijs- marktmechanisme.

Klassieken beredeneren vanuit de aanbodkant van de economie.

Keynes: loon is koopkracht

beredeneren vanuit vraagzijde. Tijdens laagconjunctuur moet overheid ingrijpen en daarmee de vraag stimuleren. Volgens Keynes lost werkloosheid niet op door loondaling

Anticyclisch conjunctuurbeleid

Bij laagconjunctuur de bestedingen stimuleren door:

belastingverlaging > overheidsbestedingen verhogen

Bij hoogconjunctuur de bestedingen afremmen door:

belastingverhoging > bezuinigen op overheidsbestedingen

Anticyclisch conjunctuurbeleid

De overheid kan negatieve gevolgen van een laagconjunctuur proberen tegen te gaan, door de overheidsbestedingen en/of de belastingen aan te passen: 

• als overheidsbestedingen stijgen, neemt EV direct toe
  
• als de overheid de belastingen verlaagt, werkt dit via de consumptie door in de EV

Dit heet anticyclisch begrotingsbeleid.

Kenmerken van de klassieken zijn.....

I: de verwachting van deflatie kan leiden tot verdere conjuncturele neergang door het effect dat door Keynes 'animal spirits (kuddegedrag) wordt genoemd
II: De theorie van Keynes verklaart de oorzaak van het ontstaan van structurele werkloosheid

1. beiden juist
2. beiden onjuist
3. I: juist, II: onjuist
4. I: onjuist, II: juist

In welke conjuncturele situatie is bezuinigen het meest verstandig (volgens Keynesianen)?

1. Onderbesteding
2. Overbesteding
3. Laagconjunctuur

Keynes vond dat de overheid zo min mogelijk moest ingrijpen in de economie.

1. waar
2. niet waar

Welk oorzaak-gevolgschema geeft het best de redenering van Keynes weer?

1. loondaling, productie daalt, bestedingen dalen , vraag naar arbeid daalt
2. loondaling, productie stijgt, concurrentie positie verbetert, vraag naar arbeid stijgt
3. loondaling, concurrentie positie verbetert, productie stijgt, vraag naar arbeid stijgt
4. loondaling, bestedingen dalen , productie daalt, vraag naar arbeid daalt

De volgende schematische weergave
"Lonen ↑↑ → Prijzen ↑↑ → Internationale concurrentiepositie ↓↓ → Export ↓↓ → Productie ↓↓ → Werkgelegenheid ↓↓" is een redenering van een klassieke econoom.

1. juist
2. onjuist