8.2 deel 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo lwoo, havo
• Leerjaar 4

Havo 4

8.2 Politiek-maatschappelijke stromingen

Lesdoelen:

In deze les leer je:

- hoe het liberalisme, nationalisme en conservatisme opkwamen.

Kenmerkend aspect:

De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen:
Liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme.

8.2 Politiek-maatschappelijke stromingen

Liberalisme, nationalisme en conservatisme

1814 --> Napoleon verliest bij Waterloo.

Congres van Wenen (1814-1815): 

Doel: nieuw machtsevenwicht in Europa, gericht op het 'klein' houden van Frankrijk.
- Pruisen aan de Westkant uitgebreid.

- Nederland --> monarchie koning Willem I (NL-BE-LUX (hertogdom van Willem) )

- Frankrijk herstel koninkrijk (huis van Bourbon)
- Oostenrijk kreeg grote delen van Italië.
- De rest van Italië werd opgedeeld tussen koningen, hertogen en de paus.
- Duits gebied: los verbond 4 stadstaten en 35 monarchieën (waaronder Oostenrijk en Pruisen)

Habsburgse rijk anno 1815:

Oostenrijk en grote niet Duitssprekende gebieden in Midden en Oost Europa.

8.2 Politiek-maatschappelijke stromingen

Liberalisme, nationalisme en conservatisme

Na de democratische revoluties nu weer een periode waarin de adel en de kerk meer macht kregen.

--> burgerrechten beperkt

--> voorrechten adel en geestelijkheid hersteld

--> reactie op de autoritaire orde:
ontstaan politiek-maatschappelijke stromingen

8.2 Politiek-maatschappelijke stromingen

Liberalisme, nationalisme en conservatisme

1. Liberalisme: Liberté (vrijheid):

- Aanhangers voornamelijk uit de burgerij (in de 19e eeuw bestond die uit alle sociale groepen tussen de adel tot de arbeidersklasse).

- Aanhangers van de verlichting 

- Erfgenamen van de gematigde stroming binnen de democratische revoluties.

Doel: ze willen een grondwet die de koninklijke macht beperkt en persvrijheid en andere vrijheden van de burgers garandeerde.
- regering ondergeschikt aan gekozen volksvertegenwoordiging.

- wet voor iedereen geldig
- vrijheid voor individu en economie (vrije markteconomie)

John Stuart Mill
De vrijheid van het individu mag alleen beperkt worden om te voorkomen dat anderen schade leden.

8.2 Politiek-maatschappelijke stromingen

Liberalisme, nationalisme en conservatisme

2. Nationalisme:

Door de democratische revoluties is de blik van de mensen verder gegaan dan hun eigen streek of stad --> groei nationaal besef.

- Verzetten zich tegen de bestaande orde.

- Liefde voor hun eigen volk (natie).

Doel: ieder volk heeft recht op het hebben van een eigen staat, een natiestaat.
- komt vooral op in landen waar volkeren geen eigen staat hebben;

Duitsland, Servië, Italië en Griekenland.

Voorwaarden nationalisme:
- gemeenschappelijke taal

- geschiedenis en cultuur

8.2 Politiek-maatschappelijke stromingen

Liberalisme, nationalisme en conservatisme

3. Conservatisme:
- Tegenhanger van het nationalisme en liberalisme.

- Idee van vrijheid en gelijkheid is gevaarlijk. (bang voor chaos, zoals tijdens de Franse revolutie).

- Aanhangers vooral onder de geestelijkheid, adel en de officieren.

Doel: de historisch gegroeide toestand zoveel mogelijk behouden.

- Leiding door de kerk, adel, monarchie en het leger.

Kapitalisten waren soms liberaal en soms conservatief.

Leg met twee voorbeelden uit hoe regeringsleiders op het Congres van Wenen een machtsevenwicht tot stand brachten om een Franse dreiging te voorkomen.

Elementen van het ancien régime werden in Europa hersteld. Geef hiervan twee voorbeelden.

Noem vier opvattingen van het liberalisme en geef aan in welke sociale groep deze stroming veel aanhang had.

Geen aan welke betekenissen nationalisme heeft.

Noem twee opvattingen van het conservatisme en geef aan in welke groepen deze stroming veel aanhang had.

Werk het leerdoel volledig uit.
- hoe het liberalisme, nationalisme en conservatisme opkwamen.

Werk het leerdoel volledig uit.
- hoe het liberalisme, nationalisme en conservatisme opkwamen.