Ontwikkelingspsychologie P2 Les 1 Autisme & AD(H)D

• Ontwikkelingspsychologie
• MBO
• Studiejaar 1

Ontwikkelingspsychologie 

Periode 2 Les 1 

Autisme & ADHD

De lessen

Week 1: Autisme & ADHD

Week 2: Psychose

Week 3: Borderline

Week 4: Bipolaire stoornis

Week 5: Dementie

Week 6: Verslaving

Week 7: Angststoornis

Week 8: Voortgangstoets

Lesdoelen

• Je legt in grote lijnen uit wat autisme spectrum stoornis inhoudt.
  
• Je noemt kenmerken van ASS.
• Je noemt signalen van autisme bij jonge kinderen en schoolkinderen.
  
• Je noemt tips voor het omgaan met autisme.
  
• Je beschrijft welke sterke kanten mensen met autisme hebben.
• Je legt in grote lijnen uit wat AD(H)D inhoudt.
• Je noemt de meest voorkomende problemen waar mensen met AD(H)D tegenaan lopen.
• Je legt uit wat bedoeld wordt met ADHD.
• Je noemt signalen van ADHD & ADD bij jonge kinderen.
• Je beschrijft de sterke kanten van kinderen met ADHD & ADD.

!! LET OP !!

Dit wordt een lange les met veel theorie!

We zullen daarom tussendoor pauzeren.

Autisme voorheen

Voorheen vielen verschillende stoornissen onder de paraplu Autisme:

• Autisme Spectrum Stoornis (ASS):
  
• Klassiek autisme
  
• Asperger
  
• PDD-NOS
• Syndroom van RETT
• Syndroom van Heller (ook wel desintegratiesyndroom genoemd)

ASS

In het handboek voor psychiatrie (DSM-5) is ASS de officiële benaming voor

alle vormen van autisme.

Feiten

Ruim 1% van de Nederlanders heeft een vorm van autisme. Dit is dus 1 op de 100 mensen.

Alles wat mensen met autisme zien, horen, ruiken etc. wordt op een andere manier verwerkt. Dat brengt een ander soort mix van sterke en zwakke kanten met zich mee.

Kenmerken ASS

De informatieverwerking in de hersenen werkt op een andere manier. Met autisme word je geboren. Het blijft gedurende je hele leven een rol spelen. Autisme wordt niet veroorzaakt door de opvoeding. Ook komt het in alle landen van de wereld voor.

Wat is overprikkeling?

Mensen met ASS:

• hebben vaak een goed oog voor detail;
• zijn eerlijk;
• kunnen goed analyseren;
• hebben moeite met overzicht houden;
• hebben moeite met sociale contacten;
• hebben een opvallend beperkt aantal interesses of activiteiten.
  

Autisme zie je (vaak) niet aan de buitenkant,

maar het heeft grote invloed op iemands leven. 

www.npo3.nl

Hoe uit autisme zich?

Op verschillende manieren:

Sommige zoeken weinig contact met anderen. Anderen hebben juist wel

veel contact, maar op een manier die vreemd kan overkomen.

Iemand met autisme kan verstandelijke beperking hebben, maar er zijn

ook mensen met autisme en een hoge intelligentie. Met de juiste

begeleiding kan men een zelfstandig leven leiden.

Met een verstandelijke beperking heb je je leven lang hulp nodig.

ASS

Iemand met ASS heeft moeite met inleven in:

• gedachten
  
• gevoelens
  
• intenties van anderen
  

ASS

Hierdoor kunnen ze zich moeilijk verplaatsen in wat een ander denkt, voelt of

wenst. Het is moeilijk om de veranderende betekenissen in onze maatschappij te begrijpen, die aan te voelen en er goed op te reageren.

Het gevolg van deze beperkingen in de sociale interactie, is dat een persoon met ASS in sociaal opzicht vaak ‘botst’.

Kenmerken ASS

• Duidelijke stoornissen in het gebruik van verschillende vormen van non-verbaal gedrag, zoals: oogcontact, gezichtsuitdrukkingen, lichaamshouding
  
• en gebaren die nodig zijn tijdens sociaal contact. 
• Geen relaties met leeftijdgenoten aan kunnen gaan die passen bij het ontwikkelingsniveau.
• Niet proberen met anderen plezier, bezigheden of prestaties te delen.

Kenmerken ASS

• Geen sociale of emotionele wederkerigheid.
• Achterstand in de ontwikkeling van de gesproken taal (met verstandelijke beperking).

Als er wel voldoende spraak is:

• Duidelijke beperkingen in het vermogen een gesprek met anderen te beginnen of te onderhouden.
• Afwezigheid van gevarieerd (spontaan) fantasiespel (doen-als-of-spelletjes) of imitatiespel (nadoen-spelletjes) die passen bij het ontwikkelingsniveau.

Kenmerken ASS

• Duidelijk vastzitten aan bepaalde routines of rituelen.
  
• Herhalende bewegingen (bijvoorbeeld fladderen, draaien met hand of vingers of bewegingen met het hele lichaam).
• Aanhoudende voorkeur of obsessie voor voorwerpen of onderdelen van voorwerpen.

Alarmsignalen

Een kind :

• Brabbelt niet bij 12 maanden.
• Heeft geen interesse in andere mensen bij 12 maanden.
• Lacht niet naar anderen bij 12 maanden.
• Reageert niet wanneer hij of zij wordt toegesproken bij 12 maanden.
• Maakt geen gebaren (wijzen, zwaaien) bij 12 maanden.
• Maakt nog geen functioneel gebruik van woorden bij 18 maanden.
• Gebruikt nog niet spontaan 2-woordzinnen bij 24 maanden.

Alarmsignalen schoolkinderen

Dit zijn veelvoorkomende kenmerken van kinderen met autisme :

• moeite met veranderingen;
• moeite met contact maken;
• weinig gevoel voor wat anderen van hem of haar verwachten;
• liefst altijd bezig met één bepaald onderwerp of een hobby;
• angstig in onbekende situaties en gezelschappen;
• weinig begrip voor emoties van anderen;
• graag alles steeds op dezelfde manier doen (vasthouden aan routines);
• geen inzicht in non-verbale communicatie, zoals gebaren.

Tips: Omgaan met iemand met ASS

Autisme algemeen: een aantal tips

• Zorg dat je voldoende kennis hebt over autisme;
• Realiseer je dat iedere persoon met autisme anders is;
• Autisme is geen gedragsprobleem! Probeer te achterhalen waar gedrag vandaan komt;
• Bedenk je dat er geen sprake is van onwil, maar van onmacht;
• Benoem positieve kanten en versterk het talent van iemand;
• Bied structuur, duidelijkheid en voorspelbaarheid;
• Spreek rustig, in concrete taal, zonder beeldspraak;
• Hou rekening met overgevoeligheid voor prikkels;
• Voorkom pesten: help iemand om geen uitzondering te zijn.

Even pauzeren!

                    

                         15 minuten pauze

Wat is AD(H)D

De afkorting ADHD staat voor:

• Attention
  
• Deficit
  
• Hyperactivity
  
• Disorder.
  

In het Nederlands: aandacht tekort stoornis met hyperactiviteit.

Kenmerken:

Mensen met ADHD hebben problemen met:

• Aandacht en concentratie;
  
• Hyperactiviteit;
  
• Impulsiviteit;
  
• Regelfuncties.

Aandacht en concentratie

Mensen met ADHD vinden het moeilijk om:

• Hun aandacht blijvend op een taak te richten;
• Zich niet door allerlei prikkels uit de omgeving te laten afleiden.

Hyperactiviteit

Iemand met ADHD:

• is (vooral op jongere leeftijd) voortdurend in beweging;
• is vaak snel opgewonden en gefrustreerd;
• voelt vaak een grote onrust van binnen;
• heeft moeite met stil zitten;
• rustig zijn kost heel veel energie.

Impulsiviteit

Met ADHD ben je vaak impulsief. Dit wil zeggen:

• Dat je iets doet, voordat je denkt;
• Dat je niet (ook niet onbewust) bezig bent met de gevolgen van je gedrag;
• Dat de 'remfunctie' ontbreekt. Je kunt de impuls, om iets te doen, dus niet tegenhouden.

Regelfunctie

Met ADHD is het moeilijk om te plannen. Ook is het moeilijk om:

• Emoties een plek te geven
  
• Motivatie een plek te geven
  
• Alertheid een plek te geven.
  
• Eerdere ervaringen te laten meespelen bij beslissingen en verwachtingen over de toekomst.
• Iemand met ADHD reageert daardoor anders op beloning en straf.

3 types:

Type 1: het overwegend niet-oplettende type

(ook wel ADD genoemd)

Type 2: het hyperactieve type

Type 3: het gemengde type

Feiten

AD(H)D komt in alle landen en culturen voor, onder verschillende benamingen, en is van alle tijden.

In Nederland komt AD(H)D voor bij 2 tot 5% van de schoolgaande kinderen tot 14 jaar.

Twee procent van alle kinderen heeft zeer ernstige symptomen.

Nog meer feiten

ADHD lijkt bij jongens vaker voor te komen dan bij meisjes: 2 tot 3 keer meer.

Dit wordt (gedeeltelijk) veroorzaakt doordat de problemen zich bij meisjes vaak anders uiten en niet gezien worden als ADHD, maar als angst of depressie.

ADD (ADHD type 1) lijkt bij meisjes vaker voor te komen

De verschillen

Tussen mensen met ADHD bestaan net zoveel verschillen als tussen 'gewone' mensen.

Mensen met ADHD verschillen ook in mate van ADHD-gedrag.

Ze zijn dus niet altijd en ook niet allemaal even druk, impulsief of ongeconcentreerd.

Bij mensen met ADD is vooral de hyperactiviteit minder zichtbaar.

Sterke kanten ADHD

• Het zijn vaak heel enthousiaste kinderen;
• Ze zijn vaak dol op sport en beweging;
• Ze kunnen zich in bepaalde gevallen heel sterk concentreren (hyperfocussen) 
• Ze zijn vaak spontaan en open;
• Ze hebben gevoel voor humor.

Vervolg

• Ze zijn vaak heel zorgzaam;
• Ze zijn heel ondernemend;
• Ze zijn bijna altijd in voor iets nieuws;
• Zijn vaak kinderen met veel fantasie;
• Ze hebben vaak een sterk ontwikkeld rechtvaardigheidsgevoel.

Sterke kanten ADD

 Extra concentratievermogen bij interesse (hyperfocus).

• Fantasierijk;
• Vaak een creatief talent (acteren, zingen, schrijven, tekenen, enz.)
  
• Handig;
• Veel humor;
• Ze zijn perfectionistisch;
• Ze denken vaak ver vooruit;
• Vaak hebben ze een groot probleemoplossend vermogen.

Vervolg

•  Thinking “out of the box.”;
• Ze zijn gevoelig, emotioneel en betrokken;
• Ze willen graag maximale resultaten leveren;
• Rustig (in gedrag, niet in hun hoofd);
• Ze bezitten een groot inlevingsvermogen;
• Ze zijn vaak veelzijdig;
• Beschikken over veel doorzettingsvermogen.

Symptomen verbeteren bij:

•  Veel structuur;
• Interessante activiteiten;
• Een-op-een aandacht of direct toezicht;
• Het frequent belonen van goed gedrag.

Symptomen verslechteren bij:

• Weinig structuur;
• Saaie activiteiten;
• Slecht toezicht;
• Weinig/geen positieve reacties op goed gedrag.

Diagnose

De diagnose ADHD wordt door professionals gesteld:

• De huisarts kijkt of er aanwijzingen van ADHD zijn en verwijst indien nodig door naar de kinderpsychiater of kinderarts.
• GZ-psychologen, psychotherapeuten en klinisch (neuro-)psychologen kunnen de diagnose stellen in samenwerking met kinderartsen en/of kinderpsychiaters.
• De kinderpsychiater stelt de definitieve diagnose en mag medicatie voorschrijven. Dit geldt ook voor de kinderarts.
• Een andere weg loopt via wijkteam/jeugdzorg. 

De opdracht van vandaag:

Geen opdracht.

Door met leertuin.

Klaar? Lekker naar huis!