Hoofdstuk 2 - Markt en overheid

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Markt & Overheid H2

Van volledige mededinging naar monopolie

Lesplanning

• Activeren voorkennis
  
• Uitleg hoofdstuk 2
• Maken/HW opdr. 2.1 t/m 2.6
• Afsluiten

Bij volledige mededinging zijn er veel aanbieders.

1. Juist
2. Onjuist

Bij volledige mededinging is er sprake van een heterogeen goed.

1. Juist
2. Onjuist

Wat is geen kenmerk van de markt van een volledige mededinging?

1. veel aanbieders
2. Heterogene goederen
3. Transparante markt
4. makkelijke toetreding

Denk aan het schema.....

Leerdoelen

• De kenmerken van de marktvorm monopolie beschrijven.
  

• Het gedrag van de monopolist beschrijven.
  

•  In een grafiek of tabel met de totale kosten en totale opbrengsten van een monopolist bepalen welke prijs en afzet de monopolist zal kiezen gegeven zijn doelstelling (maximale winst, maximale omzet, break-even). 

• In een grafiek of tabel met de marginale en gemiddelde kosten en marginale en gemiddelde opbrengsten van een monopolist bepalen welke prijs en afzet de monopolist zal kiezen gegeven zijn doelstelling (maximale winst, maximale omzet, break-even).
  

Opbrengst, kosten en winst

p       = prijs (price)

q       = hoeveelheid (quantity) = afzet

TO    = Totale Opbrengst = omzet

• TO = p x q

TCK = Totale Constante Kosten 

             (onafhankelijk van q)

TVK = Totale Variabele Kosten

             (afhankelijk van q)

TK    = Totale Kosten

• TK  = TCK + TVK
  

TW   = Totale Winst

• TO - TK

Gemiddeld en marginaal

GCK = Gemiddelde Contante Kosten

• GCK = TCK / afzet (q)
  

GVK = Gemiddelde Variabele Kosten

• GVK = TVK / afzet (q)
  

GTK = Gemiddelde Totale Kosten

• GTK = TK / afzet (q)
• GTK = GCK + GVK

GO  = Gemiddelde Opbrengst

• GO = TO / afzet (q)

MO = Marginale Opbrengst

MK  = Marginale Kosten

MW = Maximale Winst als MO = MK!

Verschil tussen een volkomen concurrentie (H1) en een monopolie (h2)

 Bij volkomen concurrentie loopt de prijsafzetlijn horizontaal omdat de ondernemer geen invloed

heeft op de prijs. Een individuele ondernemer kan alleen de hoeveelheid aanpassen.

Elk extra verkocht product levert dezelfde opbrengst op, ook wel marginale opbrengst (MO). Daarom geldt bij deze marktvorm: P = GO = MO.

Volkomen concurrentie

En bij een monopolie (h2).....

bij de marktvormen monopolie en monopolistische concurrentie kan de producent zelf (deels) de prijs voor zijn product bepalen (prijszetter). De prijsafzetlijn van de producent heeft een dalend verloop en valt niet meer samen met de MO-lijn. 

Bij een lagere prijs betalen zowel nieuwe klanten als klanten die een hogere betalingsbereidheid hebben, de lagere prijs. Gevolg: de MO-lijn daalt tweemaal zo snel als de GO-lijn

Monopolie

Belangrijk om te onthouden

• Zolang de marktprijs hoger is dan de gemiddelde totale kosten, maakt een bedrijf winst. Als de marktprijs lager is dan de gemiddelde totale kosten, maar hoger dan de gemiddelde variabele kosten, verdient een bedrijf nog een deel van de constante kosten terug. Als de marktprijs lager is dan de gemiddelde variabele kosten, zal het bedrijf de productie onmiddellijk staken.

• Oftewel: Als je iets aan wilt bieden, dan moet de verkoopprijs hoger zijn dan de marginale kosten.

Verschillende doelstellingen

1. Maximale omzet om meer klanten te trekken (MO=0)
   
2. Kostendekking, waarbij TO=TK of GO=GTK (break-even-punt)
   
3. Maximale totale winst (MO=MK)
   

Maximale omzet (1)

• Als MO groter is dan 0 zal de omzet blijven stijgen.
  

• Als MO kleiner is dan 0 zal de omzet gaan dalen.
  

Want: MO (marginale opbrengst) is de extra opdracht als er 1 product meer verkocht wordt.

MO = 0

Kostendekking (2)

Een zo groot mogelijke afzet zonder verlies te maken.

TO = TK, oftewel TW = 0

OF

GO = GTK

TO = TK, 2 voorbeelden

Maximale totale winst (3)

Als MO > MK, neemt de TO meer toe dan de TK, dus stijgt TW.

Als MO < MK, neemt de TK meer toe dan de TO, dus daalt TW.

De totale winst (TW) is dus maximaal als MO = MK.

TW = TO - TK.

Of TW = (GO - GTK) x q

Maximale Winst

De marginale opbrengsten zijn:

1. De totale opbrengsten
2. De prijs - variabele kosten per stuk
3. De extra opbrengsten als ik 100 producten extra maak
4. De extra opbrengsten als ik 1 product extra maak

MK = GVK

1. Elk product dat extra gemaakt wordt kost wéér 1x extra de energie kosten
2. Elk product dat extra gemaakt wordt kost wéér 1x extra de constante kosten
3. Elk product dat extra gemaakt wordt kost geen 1x extra de constante kosten
4. Elk product dat extra gemaakt wordt kost wéér 1x extra de variabele kosten

Break-even

1. GO - GTK
2. GVK + GCK
3. P = GO = MO
4. GO = GK

Wat is een monopolie?

1. Als één bedrijf in een bepaald product handelt
2. Als een bedrijf één eigenaar heeft
3. Als een bedrijf ook forten mag bouwen
4. Als een bedrijf aandelen verhandelt

MO = 0

1. vertelt ons de productie-omvang waarbij er geen winst en geen verlies gemaakt wordt
2. vertelt ons bij welke productie-omvang de producent maximale omzet haalt.
3. vertelt ons bij welke productie-omvang het bedrijf maximale winst haalt.

Maximale winst

1. MO = MK
2. TO = TK
3. MO = 0
4. GO = GK

De marginale opbrengsten zijn:

1. De totale opbrengsten
2. De prijs - variabele kosten per stuk
3. De extra opbrengsten als ik 100 producten extra maak
4. De extra opbrengsten als ik 1 product extra maak

Zelf aan de slag

Maak opdracht 2.1 t/m 2.6

Extra uitdaging:

http://havovwo.nl/havo/hec/bestanden/hec12iiopg4.pdf