Schaduwtheater

• Drama
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Schaduwtheater / schimmenspel

Waar denk je aan bij schaduwtheater?

De wereld van schaduw en schimmen is waarschijnlijk zo oud als de mensheid en ouder dan onze tijdrekening, maar wanneer en waar het precies ontstaan is, weten we niet. De oudste vormen die wij kennen zijn afkomstig uit Azië. Het spelen met schaduwen heeft iets geheimzinnigs, de fantasie van het publiek wordt geprikkeld. In Nederland maakte Ko Doncker (1874 – 1917) het schimmenspel tot een succes.

🌑 De kracht van schaduw

Op een helderblauwe dag heeft iedereen een schaduw als partner.

In het donker van de nacht maken schimmen vreemde vormen op muren en plafonds.

Schaduwen zijn wezens van mysterie en illusie.

Ze geven ons afstand én anonimiteit — je ziet niet de echte persoon,

maar alleen zijn vorm en beweging.

✨ Daardoor kun je veilig experimenteren,

onderzoeken en ontdekken hoe je jouw verhaal het beste kunt vertellen.

🎭 Schaduwspel in drama

In een schaduwspel vertel je een verhaal met licht en schaduw in plaats van woorden.

Je gebruikt je lichaam, houding en beweging om iets te laten zien.

Omdat je onherkenbaar bent, durf je meer te proberen.

Schaduwen maken alles mysterieus, spannend en poëtisch.

Zo kun je jouw verhaal op een andere, creatieve manier vertellen.

💡 Tip:

Probeer te laten zien wat er gebeurt, in plaats van het te vertellen!

In het theater maken we vaak gebruik van (theater)licht.

Hier zie je wat er gebeurt met een schaduw als je van verschillende kanten belicht wordt.

Ook in schaduwspel speelt licht een belangrijke rol.

Vanaf waar denk je dat het licht komt bij deze vorm van theater?

We gaan nu kijken naar een paar voorbeelden van schimmen- en schaduwspel. 

Een kijkje achter de schermen....

Welke elementen of technieken spreken jou aan?

Het is tijd om zelf aan de slag te gaan.

Wij gaan een (schaduw) verhaal maken met het thema:  Griekse mythologie

Waar denk je aan bij Griekse Mythen?

🌿 Wat is een Griekse mythe?

• Een oud verhaal dat door de oude Grieken werd verteld.
• Het legt uit waarom dingen gebeuren in de wereld.
• De hoofdrollen zijn vaak goden, halfgoden en helden.
• De Grieken dachten dat deze goden invloed hadden op hun leven.

💭 Voorbeeld:

Zeus gooit bliksem als hij boos is ⚡

⚡ Voorbeeld van een Griekse mythe: Hercules

Hercules was een zoon van de oppergod Zeus.

Hij stond bekend om zijn enorme kracht.

Als straf moest hij twaalf moeilijke opdrachten uitvoeren.

Hij versloeg monsters, redde mensen en bewees zijn moed.

💭 Betekenis:

De mythe laat zien dat moed en doorzettingsvermogen beloond worden.

Zelf een schaduwkast maken:

Zelf een poppen-,schaduw- of schimmenkast maken is helemaal niet moeilijk. Je hoeft er ook echt geen kunstenaar voor te zijn. Je kan het maken van een doos of zelf een constructie van karton maken of zelfs het frame van een schilderij gebruiken. Als hij maar stevig staat. Jij kiest de grootte. Met een mega grote doos kan je een grote poppenkast maken waar je zelf achter kunt zitten, met een kleine doos kan je een schaduwtheater maken. Met een beetje verbeelding kan alles. Je snijdt er een ‘raam’ uit en je kan beginnen decoreren als je dat wil.

Wat heb je allemaal nodig?

Wat heb ik nodig?

• Schaar
  
• Lijm
  
• Tracing paper, bakpapier, een wit doek (niet te dik), of kalkpapier. (Ik leg op school wat kalkpapier neer voor als het je niet lukt om iets zelf iets te vinden.
• Zwarte pen of stift
• Om op te tekenen, op te printen en uit te knippen: Gewoon papier of karton, doorzichtige vellen of insteek-hoesjes.
• Doos of iets waar je een frame van kan maken.
• Felle bureaulamp of lamp voor achter het ‘theatertje’. Een zaklamp of flashlight van je telefoon kan ook goed werken.
• Satéprikkers, splitpennen, visdraad of touwtjes kunnen ook van pas komen. (Zo kan je de afbeeldingen bewegen achter je scherm). Alleen je handen gebruken kan natuurlijk ook.

Zorg ervoor dat je kast klaar is voor de volgende les.

Zodat we ermee kunnen gaan werken.

De schaduwen:

Je kan schaduwen maken door je handen te gebruiken of voorwerpen die je in huis hebt maar je kunt ook schaduwen maken door vormen uit te knippen of op doorzichtig papier of plastic hoesjes te tekenen.

Als je bestaande plaatjes gebruikt, kijk dan of je de afbeelding iets kan veranderen of eigen kan maken.

- Zorg ervoor dat je verhaal uiteindelijk in één stijl gemaakt is.

- Denk na over welke delen je donker wil hebben en welke licht.

- Wil je dat je afbeeldingen kunnen bewegen ja of nee? (dit kan d.m.v. draadjes, splitpennen, je handen, satéprikkers)

- Je kan verschillende laagjes maken die je over elkaar heen legt of achter elkaar zet.

- Gebruik heldere vormen en contouren.

Inspiratie linkjes:

https://nl.pinterest.com/lisevhinderdael/schaduwtheater/

https://nl.pinterest.com/pin/839569555516535601/

https://nl.pinterest.com/pin/729653577123780065/

Kijk zelf op internet (youtube of pinterest) naar wat jij interessante beelden vindt. 

Sla je afbeeldingen op in een bestandje.

Les 2

Eerst een proefje!

Opdracht in tweetallen:

Stap 1. kies een bekend sprookje uit.

Stap 2. Denk na over hoe je dit sprookje kan verbeelden

(maak een schaduwscène).

Stap 3. Presenteren.

De groep moet nu raden welk sprookje jullie verbeeld hebben. 

\

Welke elementen (bouwstenen) kun je gebruiken bij het vertellen van een verhaal?

Hoofdopdracht

Deze slights moeten nog gemaakt wordne.

Het verhaal moet:

Een introductie hebben>

1. een verteller.

2. tenminste 2 personages (of meer… mogen ook dieren zijn of andere wezens.)

3. op muziek zonder tekst, die je eronder kan zetten….

Voorbeelden:

Kijk of je de muziek kan meenemen in je verhaal.

4: schrijf op: op welke dingen ga ik letten bij het schrijven van mijn verhaal.

wat voor soort verhaal wil je maken? (genre: sprookje, thriller, gedicht, verteltheater

Je kan lagen maken die je achter elkaar zet.

- Denk na over: hoe beweeg je de poppetjes (welk, ritme en welke dynamiek) en waarom bewegen ze zo?

- Kan je ze neerleggen op bepaalde momenten in de muziek.

Op wat voor een manieren kan je een verhaal vertellen bij schaduwtheater.

nadruk ligt op stilte, vertraging en duidelijkheid. Daarna gaan ze kijken naar diverse technieken die ze kunnen gebruiken zoals: verkleining en vergroting, uitbeelding van emoties, vervreemding, werken met illusies enz.

Verhaal bedenken

 Welke vorm? Gedicht? Op muziek zonder tekst. Hoe kan de muziek je helpen?