spelling

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 1

spelling

herhaling 

Blok 3 - spelling

Meervoud van zelfstandige naamwoorden

Wat is het meervoud van 'boek'?

Wat is het meervoud van 'avontuur' ?

Zijn er duidelijke regels voor de meervoudsvormen van zelfstandige naamwoorden?

Basisregels 

1 - Meervoud = enkelvoud + en

Veel zelfstandig naamwoorden krijgen de letters -en achter de enkelvoudsvorm:

een boek - de boeken

een kast - de kasten

een berg - de bergen

Basisregels

2 - aa/ee/oo/uu + medeklinker: een klinker weglaten

Als het zelfstandig naamwoord (enkelvoud) eindigt op twee dezelfde klinkers met daarachter een medeklinker (-aat, -ook, -uur), dan laat je in het meervoud een klinker weg:

een knoop - de knopen

een plaat - de platen

een avontuur - de avonturen 

 

Maar... 

3. Sommige woorden die eindigen op een -e hebben twee meervoudsvormen:

seconde – seconden/secondes

keuze – keuzen/keuzes

Maar...

4. sommige woorden hebben twee meervoudsvormen met elk een eigen betekenis:

been - benen/beenderen (botten)

portier - portiers (bij een ingang)/ portieren (deuren)

Maar...

5. Bij woorden die eindigen op -s of -f moet je in het meervoud soms de laatste letter veranderen in een z of een v:

grens - grenzen (maar!! wens - wensen)

staaf - staven (maar!! fotograaf - fotografen)

Maar...

6. Woorden die eindigen op een -ee of -ie krijgen een trema in het meervoud. Als de klemtoon op de laatste lettergreep ligt, dan voeg je in het meervoud -ën toe. Anders zet je het trema op de laatste e van het woord: 

idee - ideeën

knie - knieën

bacterie - bacteriën

porie - poriën 

Maar...

7. Bij woorden die eindigen op een klinker, schrijf je een apostrof +s ('s) als je het woord anders verkeerd zou kunnen uitspreken:

oma - oma's      maar: douche - douches

     radio- radio's                 spray - sprays           

             baby - baby's                                                          

Maar...

8. Sommige woorden op -man kunnen als meervoud ook -lieden of -lui hebben. Dit zijn meestal beroepen: 

zakenman - zakenmannen/zakenlieden/zakenlui

werkman- werkmannen/werklieden/werklui

Maar...

9. In sommige woorden verandert de klinker in het meervoud:

stad - steden 

schip - schepen 

Maar...

10. Woorden die uit het Latijn komen, hebben soms nog hun Latijnse meervoudsuitgang: 

museum - musea (museums kan hier ook!)

medicus - medici

Maar...

11. Sommige woorden hebben alleen een enkelvoud of alleen een meervoud: 

rommel, vee, zand 

hersenen, omstreken 

Wat is de meervoudsvorm van:
ei

Wat is de meervoudsvorm van:
pad (weg)

Wat is de meervoudsvorm van:
genie

Wat is de meervoudsvorm van:
lid

Bijvoeglijk naamwoorden

Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een zelfstandig naamwoord. 

een groene deur

de glazen tafel 

Stoffelijk bijvoeglijk naamwoorden

Een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord vertelt je van welk materiaal iets gemaakt is.

-en 

bijna alle stoffelijk bijvoeglijke naamwoorden. 

 een ijzeren buis

een zilveren ring

een gouden kettinkje

een stalen pen

een bronzen speld

zonder -en

een 'nieuwe' stof

(polyester, plastic) :

een plastic tas

een suède tas

een aluminium buis

een nylon tent

voltooid deelwoorden -> bijvoeglijke naamwoorden

Je kan van een werkwoord ook een bijvoeglijk naamwoord maken. 

Zie blz 141 uit je boek. 

voltooid deelwoord

De excuses zijn aangeboden. 

De helikopter is geland.

Het geld is besteed. 

bijvoeglijk naamwoord

De aangeboden excuses. 

De gelande helikopter. 

Het bestede geld.

Noteer het hele werkwoord waar het bijvoeglijk naamwoord van is afgeleid:
De gevluchte winkeldieven.

Noteer het hele werkwoord waar het bijvoeglijk naamwoord van is afgeleid:
De gebakken taart

Hieronder staan twee woorden. Maak van elk woord een bijvoeglijk naamwoord en noteer het:

Samenstellingen

1. Hoor je een –s-, dan schrijf je die ook:

Meningsverschil

Valentijnsdag

Samenstellingen

2. Soms begint het tweede deel van de samenstelling met een s-klank. Vervang dan het tweede deel door een woord dat niet met een s-klank begint. Schrijf de –s- alleen als je hem bij de vervanging hoort:

bruidssluier, want bruidsjapon;

lievelingsschrijver, want lievelingsdier

MAAR: hoofdstad, want hoofdweg

Samenstellingen

3. Eerste deel van de samenstelling heeft een mv op –en:

Paardenbloem

Berenvel

Boekenkast

Samenstellingen

4. Eerste deel heeft GEEN meervoud :

Gerstebier

Rijstepap

Samenstellingen

5. Eerste deel verwijst naar iets waar er maar één van is:

 

Maneschijn

Zonnestraal

Samenstellingen 

6. Het eerste deel heeft (ook) een meervoud op –s:

    secondewijzer (seconde – seconden/secondes)

    groentesoep (groente – groentes/ groenten)

Samenstellingen 

 7. Het eerste deel is GEEN zelfstandig naamwoord:

Rijkelui (bijvoeglijknaamwoord)

Knarsetanden (werkwoord)

Samenstellingen 

8. Het eerste deel versterkt een bijvoeglijk naamwoord:

Reuzefijn

wat is de samenstelling?
lach + bek

wat is de samenstelling?
aap + streek

wat is de samenstelling?
bes + sap

Verkleinwoorden 

Wat is het verkleinwoord van 'video'

Wat is het verkleinwoord van ''

Wat is het verkleinwoord van 'tijger'