1.3 Zeestromingen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

We gaan het vandaag hebben over....?

Zeestromen

Dichtheid water

zoutgehalte

temperatuur

Thermohaliene circulatie

Thermo = temperatuur

Haliene = zoutgehalte

Vanaf 9:35

Dichtheidsverschil drijft zeestromingen aan

Temperatuur: Warm water heeft een lagere dichtheid dan koud water. Beschrijf in eigen woorden hoe (bijvoorbeeld) de zeestroming tussen Groenland en Noord-Amerika aangedreven wordt (bekijk zeker de figuur op de volgende bladzijde). Duid op de kaart aan waar elders op aarde oceaanwater naar de diepte stroomt.

Dichtheidsverschil drijft zeestromingen aan

• koud water --> hogere dichtheid dan warm water--> zakt naar beneden
• zout water--> hogere dichtheid dan zoet water--> zakt naar beneden

Zowel zeestromen als windstromen hebben op het noordelijk halfrond een afwijking naar links

1. juist
2. onjuist

Thermohaliene circulatie

De motor achter de zeestromen
(diepwaterpomp = koud en zout)

Versimpelde weergave

Zeestromen

https://www.schooltv.nl/video/zeestromen-en-wind-ze-beinvloeden-de-temperatuur/#q=zeestromen

 GEVOLGEN: Aangeven welke invloed atmosferische circulatie en zeestromen hebben op klimaat- en landschapsgebieden

• Warme zeestroom: zorgt voor warmte, regen en ijsvrijehavens tot aan Moermansk toe

• Koude zeestroom: zorgt voor extra koud klimaat. In subtropen: voorkomen woestijnen; koude zeewater koelt de lucht erboven af, waardoor deze weinig vocht kan vasthouden.

Zeestromen

Zie GB 244

• Zeestromen volgen de overheersende windrichting! (althans aan de oppervlakte)
• Warme zeestromen (vanuit een warm gebied)
• Koude zeestromen (vanuit een koud gebied)

Oceanische circulatie: zeestromen

Leg uit hoe de Thermohaliene circulatie werkt. (Gebruik evt. je lesboek)

Waarom kan het afsmelten van de gletsjers op Groenland leiden tot een nieuwe koude periode in West-Europa?
Je antwoord moet een oorzaak-gevolgrelatie bevatten.

Temperatuur 

Temperatuur zee afhankelijk van stroming maar vooral van breedteligging. 

Wat valt je op als je breedteligging vergelijkt met temperatuur van de zee?

De lijnen buigen af (bijvoorbeeld bij west europa), dit komt door de warme zeestromen die de temperatuur hier warmer maken.

Invloed van de zee op de temperatuur

Invloed van de zee en temperatuur

Ligging aan zee

Temperatuur boven land en boven zee

Het verschil in opwarming en afkoeling heeft gevolgen voor de temperatuur van de lucht erboven.

■ Boven zee zal de luchttemperatuur nooit erg hoog en ook nooit erg laag zijn. De zee heeft dan ook een matigende invloed op de temperatuur.

■ Boven land kan de lucht erg warm maar ook erg koud worden. De temperatuur kan ook heel snel wisselen.

Maar dan....

Iets waar JIJ ooit onderzoek naar zou kunnen gaan doen.

Gevolgen van El Niño?

Op regionale schaal?

- Modderstromen?

- Droogte of extreme regenval?

Op mondiale schaal?

- Voedseltekort

- Orkanen of juist minder orkanen?

- Politieke gevolgen (oorlog?)

Het weer in Nederland?

Een natte lente in Nederland komt door El Nino!

Gevolgen El Nino

• Noordkust Zuid-Amerika + Caraïbisch gebied droger
• Zuid-Brazilië en Uruguay meer regen
• Oost-Afrika in het najaar natter
• Wereldwijd warmer door opwarming tropen
• Bosbranden in Indonesië door droogte
  
• Overstromingen in Peru door zware regenval
  
• Daling visvangst bij Peru door minder opwellend diepzeewater

Waarom is El Niño belangrijk?

Gedurende El Niño trekt het regengebied dat normaal boven Zuidoost-Azië ligt naar de Stille Oceaan. Dit brengt niet alleen droogte in Indonesië (tot oktober) en de Filippijnen (vanaf oktober) met zich mee, maar verandert ook het weer in grote delen van de wereld. De invloeden verspreiden zich langs een aantal hoofdrichtingen.

De eerste keten van effecten gaat de wereld rond door de tropen. Hierdoor worden de noordkust van Zuid-Amerika en de eilanden daarvoor droger, Oost-Afrika in het najaar natter en zuidelijk Afrika in hun zomer wat droger. Er is ook een zwak effect op regen in de Sahel. De hele tropen warmen ook op, waardoor de wereldgemiddelde temperatuur het jaar na El Niño altijd wat hoger uitvalt

De hele tropen warmen op waardoor de wereldgemiddelde temperatuur het jaar na El Niño altijd wat hoger uitvalt.

De andere twee richtingen zijn bogen over de Stille oceaan naar Noord- en Zuid-Amerika. Zuidoost-China wordt wat natter, Canada heeft meestal een wat zachtere winter en het zuiden van de VS en Mexico krijgen vaak koeler, natter weer. Op het zuidelijk halfrond wordt Oost-Australië vaak iets droger en krijgen Zuid-Brazilië en Uruguay juist meer regen. Deze effecten hangen ook sterk van het seizoen af.

Opname van warmte door de oceaan

Op de kaarten op de volgende bladzijde zie je de warmteopname door de oceanen. Positieve waarden geven een opname aan, negatieve aan afgave van warmte aan de atmosfeer. Los daarna de vragen op.

warmteopname door de oceanen

zeestromingen in de Atlantische Oceaan

Waar wordt de meeste warmte genomen? Uiteraard in het evenaarsgebied, maar ook nog ergens anders. Waar?

Is de noordelijke Atlantische Oceaan een gebied waar de oceaan warmte opneemt of eerder afstaat aan de atmosfeer?

 Aantekening Oceaan- en zeestromen

• Oceanische circulatie: bestaat uit warme oppervlaktestromen en koude dieptestromen
• Oorzaken:
• 1. Grote windsystemen: drijven zeestromen aan
• 2. Thermohaline circulatie op gang gebracht door wegzakken koud en zout water bij diepwaterpomp

• Klimaatinvloed oceanische circulatie:
• 1. Grote invloed temperatuurverdeling door transport/energie warmte van evenaar
• - warme golfstroom: transporteert warmte van evenaar richting pool
• - koude golfstroom: bij pool afgekoeld water stroomt richting evenaar
• 2. Zeestroom heeft verwarmende of verkoelende werking langs kust (bijv. Ned.)

El Nino groot effect

Verschillende sferen

Lithosfeer:

De aardkorst

Atmosfeer: Lucht en klimaat

Hydrosfeer: Al het water (gletsjers, rivieren, zeeen)

Biosfeer: al het leven (planten, dieren, mensen)

Maak H1 §1 t/m §4 af  

Klaar? 

- Maak een samenvatting van H1 §1 t/m 4

Heb je een vraag? Stel ze nu of in een daltonuur (bij mij op ma/di/vr, of bij een andere (AK)docent)