§ 2.3 Monopolie

§ 2.3 Monopolie
Hoe bepaal je maximale winst bij prijszetter?

Kernwoorden:
- monopolist
- maximale winst: MO = MK
- maximale omzet: MO = 0
- prijsdiscriminatie
1 / 31
volgende
Slide 1: Tekstslide
EconomieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

In deze les zitten 31 slides, met tekstslides en 4 videos.

time-iconLesduur is: 30 min

Onderdelen in deze les

§ 2.3 Monopolie
Hoe bepaal je maximale winst bij prijszetter?

Kernwoorden:
- monopolist
- maximale winst: MO = MK
- maximale omzet: MO = 0
- prijsdiscriminatie

Slide 1 - Tekstslide

Monopolisten: prijszetters
Producenten die op een marktvorm van onvolkomen concurrentie aanbieden, zijn prijszetters. D.w.z. dat ze zelf hun prijs kunnen bepalen. Ze moeten hierbij wel rekening houden met het feit dat wanneer ze de prijs verhogen, de vraag daalt. 
De prijsafzetlijn wordt dan gegeven door de vraaglijn. 

Slide 2 - Tekstslide

MO-lijn bij prijszetters
De MO-lijn verloopt ook dalend; als de producent meer wil verkopen, moet de prijs omlaag. 
Dus, voor elk extra product, neemt de extra opbrengst af.

Slide 3 - Tekstslide

Voorbeeld
Stel dat de vraaglijn naar een 
bepaald product van een 
monopolist wordt gegeven door 
de volgende vraagfunctie: 
qv = -2p + 12

Slide 4 - Tekstslide

Voorbeeld
De MO-lijn daalt 2x zo snel 
als de prijsafzetlijn, 
dus de MO-lijn snijdt 
de q-as op de helft 
van waar de GO-lijn de 
q-as snijdt.

Slide 5 - Tekstslide

Afleiden MO-functie
Eerst moet je TO maken, en daarvoor moet je de afzetlijn herschrijven: 
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................


Slide 6 - Tekstslide

Afleiden MO-functie
Eerst moet je TO maken, en daarvoor moet je de afzetlijn herschrijven: 
q = -2p + 12         2p = -q + 12        p = - ½ q + 6 

TO = p x q = (- ½ q + 6) x q = - ½ q^2 + 6q

MO = -q + 6

Slide 7 - Tekstslide

Maximale winst in grafiek
De winst van een prijszetter 
bepaal je op dezelfde manier 
als van een hoeveelheids-
aanpasser: 
Stap 1: bepaal q 
waarbij er maximale winst is.
Stap 2: bij die q: (GO - GTK) x q

Slide 8 - Tekstslide

Maximale winst in grafiek
De winst van een prijszetter 
bepaal je op dezelfde manier 
als van een hoeveelheids-
aanpasser: 
Stap 1: bepaal q 
waarbij er maximale winst is.
Stap 2: bij die q: (GO - GTK) x q

Slide 9 - Tekstslide

Maximale omzet
De omzet is maximaal wanneer MO = 0.
Als MO namelijk positief is, zal TO toenemen als de afzet stijgt. 
Op een gegeven moment neemt TO echter af als de afzet stijgt, omdat vraag inelastisch wordt: de procentuele
stijging van de vraag (afzet) is kleiner dan de procentuele daling van de prijs. 

Slide 10 - Tekstslide

Maximale omzet
De omzet is maximaal 
wanneer
MO = 0
Dat is namelijk de top 
van de TO.

Slide 11 - Tekstslide

De omslag is altijd
precies op de helft van de vraaglijn, namelijk op de top van de TO-functie: 

Slide 12 - Tekstslide

Oefensom
Gegeven is het volgende van een monopolist:

De vraaglijn: qv = - ½ p + 10

De totale kostenfunctie: TK = 4q + 24

Bereken de maximale totale winst.

Slide 13 - Tekstslide

Uitwerking oefensom
Stap 1: Schrijf de prijsafzetfunctie in de vorm p = ….
qv = - ½ p + 10 ½ p = -q = + 10 p = -2q + 20

Stap 2: Bepaal de TO-functie
TO = p x q = (-2q +20) x q = -2q^2 + 20q



Slide 14 - Tekstslide

Stap 3: Bepaalde MO-functie
MO = -4q + 20

Stap 4: Bepaalde MK-functie
MK = 4

Stap 5: Bereken bij welke hoeveelheid de winst maximaal is
MO = MK -4q + 20 = 4 -4q = -16 q = 4




Slide 15 - Tekstslide

Stap 6: Bereken welke prijs bij deze hoeveelheid hoort
q = 4 p = -2 x 4 +20 = 12

Stap 7: Bereken de TO
TO = p x q = 12 x 4 = 48

Stap 8: Bereken de TK
TK = 4 x 4 +24 = 40



Slide 16 - Tekstslide

Stap 9: Bereken de TW
TW = TO – TK = 48 – 40 = 8

Slide 17 - Tekstslide

Prijsdiscriminatie
Een monopolist kan soms zijn winst vergroten door voor hetzelfde product aan verschillende groepen vragers (marktsegmenten) verschillende prijzen te vragen.
Het moet dan niet mogelijk zijn om het product of de dienst door te kunnen verkopen aan mensen uit een andere vragersgroep.

Slide 18 - Tekstslide

Uitgangspunten:

  • product / dienst kan niet worden doorverkocht aan mensen uit een andere vragersgroep 
  • kosten zijn hetzelfde met en zonder prijsdiscriminatie 
  • op beide deelmarkten geldt: MO = MK 

Slide 19 - Tekstslide

Voorbeeld
Het gemeentelijk vervoerbedrijf in een stad onderscheidt twee deelmarkten.
Markt I bestaat uit andere volwassen met de vraagfunctie: qv = -0,5p + 50
Markt II is de groep van 65-plussers met als collectieve vraagfunctie: qv = -p + 60
p is de prijs in eurocenten en q is het aantal x 1.000.


Slide 20 - Tekstslide

De totale kostenfunctie luidt: TK = 20q + 400 


Slide 21 - Tekstslide

Zonder prijsdiscriminatie: 
MO = MK 
bij q = 40 en p = 47 cent

TO = .................................
..........................................
TK = .................................
..........................................

TW = .......................................................................................

Slide 22 - Tekstslide

Zonder prijsdiscriminatie: 
MO = MK 
bij q = 40 en p = 47 cent

TO = 40 x 47 
= 1.880 
TK = 20 x 40 + 400 
= 1.200
TW = 1.880 - 1.200 = 680

Slide 23 - Tekstslide

Met prijsdiscriminatie:

Deelmarkt I:
MO = MK
p = ....
q = ....

TO = .......................

Slide 24 - Tekstslide

Met prijsdiscriminatie:

Deelmarkt I:
MO = MK
p = 60
q = 20

TO(I) = 20 x 60 = 1.200

Slide 25 - Tekstslide

Deelmarkt II:
MO = MK
p = ....
q = ....

TO(II) = .............................


Totale winst met prijsdiscriminatie = TO(I) + TO(II) - TK = 
...........................................................................................

Slide 26 - Tekstslide

Deelmarkt II:
MO = MK
p = 40
q = 20

TO(II) = 40 x 20 = 800


Totale winst met prijsdiscriminatie = TO(I) + TO(II) - TK = 
1.200 + 800 - 1.200 = 800

Slide 27 - Tekstslide

Slide 28 - Video

Slide 29 - Video

Slide 30 - Video

Slide 31 - Video