4.3 Toenadering, hereniging en integratie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

De blik gericht naar het oosten

• Beleid onder 1e bondskanselier Adenauer (1949 - 1963):  Westbindung, o.a
• geen toenadering zoeken tot DDR, geen erkenning van de DDR. 
• Beleid onder Willy Brandt (1969 - 1974): 'Ostpolitik' 
• Doel: streven naar een goede verstandhouding met communistische landen >
•  - (definitieve) erkenning Potsdam grenzen (Ostverträge)
• - Bezoek aan Polen, knieval voor monument slachtoffers opstand getto in Warschau:
• Video, heftige beelden>>> 

Der Alte, 1897-1967

Deze video is niet meer beschikbaar

Welke video was dit?

Willy Brandt,

1913- 1992

Willy Brandt maakt in 1970 een knieval voor het monument ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de opstand in het Getto 

Brezjnev, leider van de SU (1964 - 1982) en 

Willy Brandt, bondskanselier BRD (1969 - 1974)

Extremisme in de BRD onder jongeren

• Goede verhoudingen BRD en DDR moeilijker door acties jongeren:
  
•  - tegen ex-nazi's die toch en nog steeds op hoge posten zaten
•  - sommigen radicaliseerden: RAF / Baader-Meinhofgruppe:
•  - tegen kapitalisme en consumptiemaatschappij BRD
• - bankovervallen en (bom)aanslagen
• - hard bestreden door politie
• - gesteund door DDR en Noord-Korea (!!)
• - opgeheven in 1998.

Bomaanslag op Am. basis, 1981

Koude Oorlog: Blokvorming in Europa en spanningen in de wereld, de situatie in Duitsland in een breder perspectief 

• 'Blokvorming begon al in 1943: Conferentie van Teheran >
• Wat gebeurt er met de bevrijde landen in Europa? Afspraak:
• 'er zal democratie worden ingevoerd' Probleem: welke vorm van democratie?
• Problemen ook mbt de opbouw in de bezettingszones > Berlijnse Blokkade (48/49)
• Gevolgen: spanningen tussen Oostblok en Westblok
• 
  
• Ook: hervormingsbewegingen in Oostblok

Stalin, 1953

Scheuren in Oostblok

• Na dood Stalin (1953): 
  
• Destalinisatie > rede Chroesjtsjov (1956) >
• kritiek op beleid Stalin >
• Ook andere visie Chroesjstjov op buitenlandsbeleid:
• 'Vreedzame coëxistentie'
• In Oost-Europa roep om hervormingen:
• Hongarije.

Hongaarse Opstand:

• na destalinisatierede en 'vreedzame coësistentie'
• bevolking in Hongarije hoopt op democratische hervormingen
• demonstraties in Boedapest / beeld van Stalin omvergetrokken
• pro-Russische regering gedwongen af te treden
• nieuwe regering wil uit het Warschaupact treden
• gevolg: Rusland zet het leger in

0

Toenemende ontevredenheid in Oostbloklanden

• 1968: Praagse Lente: 
• - Dubcek (regeringsleider) wil democratische hervormingen >
• - Benszjnev (1964-1982) grijpt in: Brezjnevdoctrine 
• - 'militair ingrijpen Warschau-pact als het communisme in een land in gevaar komt'.
• - Dubcek afgezet, hervomingen teruggedraaid


• Sovjet Unie in problemen door SDI-project:
•  'Star Wars' > Amerikaans ruimteschild

Documentaire over de Praagse Lente

Andere Tijden,

5 minuten

Probleem voor de SU: economische crisis en gebrek aan steun

• Kosten SDI-project niet op de brengen door SU >
• Gorbatsjov (1985-1991): 
• perestrojka (ec hervormingen) en glasnost ('openheid')
• Verzet tegen de communistische dictatuur:
• - roep om democratische vrijheden en
• - recht om in vrijheid te reizen

Tot Gorbatsjov: 

• hard militair optreden tegen protesten (DDR, 1953) en hervormingsbewegingen (Hongarije in '56, Tsjechoslowakije, '68)
  
• Gorbatsjov: weigert in te grijpen in de DDR (einde Breznjev doctrine) >
  
• Val van de Muur (1989) >
  
• Hereniging Duitsland (1990) >
  
• Val andere communistische regimes in Oostblok >
  
• Einde eenpartijstaat in SU > 
• Sovjet-Unie opgeheven (1991)
  

3 documentaires 

Val van de Muur

1e: 7 minuten (NOS)

2e: 10 minuten (NOS)

3e: einde communisme in Oostbloklanden

0

0

USSR na 1991:

• Jeltsin leider van Rusland
• Voormalige republieken onafhankelijk
• markteconomie > enkele superrijken
• Baltische staten en Polen bij EU.
• Elders autoritaire staten (o.a. Hongarije)
• Nationalistische en ethnische gevoelens >
• revolutie en burgeroorlog (o.a.Oekraïne)