2MH: H3 §1 Eerste Wereldoorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

H3 Oriëntatie

Oorlog en Crisis

Welkom!

2MH

Leerdoel

• Je kunt uitleggen wat vier oorzaken van de Eerste Wereldoorlog waren, en hoe het een wereldoorlog werd.
  
• Je kunt beschrijven hoe de Eerste Wereldoorlog verliep in het oosten en in het westen.
  
• Je kunt twee redenen noemen waarom Duitsland de Eerste Wereldoorlog verloor.

Planning

• Terugblik en voorkennis
• wie hoort bij wie
• Oorzaken, aanleiding, gevolg
• Broodje kaas verhaal
• Oorzaken WO1
• Aantekening
• Verloop en einde WO1
• Huiswerk
• Afsluiting

Waar was dit?

De Eerste Wereldoorlog was overal. Bijna alle landen in de wereld deden mee. Er waren maar een paar landen die niet meevochten. Deze landen waren neutraal. Nederland was een van deze landen. De meeste kranten schreven vooral over het Westfront van de oorlog in Europa. 

Alleen vechten was misschien niet zo'n goed idee. Daarom waren landen bondgenoten van elkaar geworden. Er waren twee bondgenootschappen: de Geallieerden (rood in de kaart) en de Centralen (blauw in de kaart). 

Bekijk de kaart en sleep de vlaggen naar de juiste plek. Was een land neutraal? Sleep de vlag dan naar het groene vak. Klik op de vlag om de naam van het land te zien.

Neutraal

Centralen / Triple Alliantie

Geallieerden / Triple Entente

Frankrijk

Duitsland

Rusland

Verenigde Staten

Oostenrijk-Hongarije

Nederland

Groot-Brittannië

Turkse Rijk

Bondgenootschappen

Aanslag in Sarajevo

Broodje kaas verhaal

Franz Ferdinand

Gavrilo Princip

28 juni 1914

19 jarige jongen weet in zijn eentje een wereldoorlog te veroorzaken!

• Neeee 5 terroristen (zwarte hand)
• Parade met de troonopvolger van Oostenrijk-Hongarije Franz, en zijn vrouw Sofie
  
• 6 auto's, open wagens -> Waarom een open wagen?! 
• Goed idee?!
• Aanslag in Sarajevo -> Gavrilo Princip (19) vermoordde Franz Ferdinand en Sofie
• 1e moordenaar - Zag een agent en verstijfde van angst
• 2e moordenaar - Volledig in zicht, maar schiet niet!
• 3e moordenaar - was bijziend, zag alles swabberen 
• 4e moordenaar - wist niet welke auto, dus vroeg een agent ->  de bom mistte, viel en ontplofte onder de daaropvolgende auto
• Franz zag het, dacht: aanslag! en ging plankgas. Besloot gewoon door te gaan met de optocht
• 5e moordenaar - de auto ging te snel, dus kon niet meer schieten. -> PRINCIP

 

• Wat doet een gefrusteerde man?
• Even eten -> Besteld een broodje kaas
• Na bezoek aan stadhuis besloten een andere route te nemen
• Iedereen, behalve de chauffeur, op de hoogte -> volgde de oude route
• Princip wachtte daar -> schrok en schoot 2x

• Had hij nou een tosti besteld, dan had hij Franz Ferdinand gemist!

Franz Ferdinand

Gavrilo Princip

28 juni 1914

Dit was dus de aanleiding, maar waarom kon dit tot een wereldoorlog leiden?

De Frans-Duitse Oorlog

De Frans-Duitse Oorlog

- Wraakgevoel Fransen

Nationalisme

• Liefde voor het eigen land of volk

Militarisme

• voorliefde voor militair vertoon

Wapenwedloop

• 'Wedstrijd' tussen landen en volken om wie de meeste en beste wapens heeft.

Modern Imperialisme

• 1850 tot 1920  Europese landen breidden bestaande kolonies uit  of veroverden nieuwe. Vooral in Azië en Afrika

Bondgenootschappen

Triple Alliantie / Centralen

Triple Entente

juli 1914

Bijna heel Europa in oorlog

Twee Fronten

• Oosten; De centralen veroverden grote gebieden van Rusland
• Westen; In België en Noord-Frankrijk kwam Duitsland tot stilstand
• Ook in de Koloniën werd gevochten

1917

• Russische Revolutie -> Nieuwe regering -> Wapenstilstand met DU
• Alleen nog het westerse front

1918

• Tekort aan wapens, munitie en voedsel in DU
• VS bij oorlog in 1917
• 11 november 1918 sloot DU vrede met geallieerden, andere landen ervoor. 

Begrippen

• Het Von Schlieffenplan: Plan om FR via BE binnen te vallen
  
• Blitzkrieg: Snelle manier van oorlogsvoering
• Sitzkrieg: Oorlog die vast komt te zitten
• Tweefrontenoorlog: Oorlog die op 2 fronten afspeelt
• Totale oorlog: Oorlog waarbij ALLES wordt ingezet
• Censuur: Weglaten of verwijderen van bepaalde verboden info
• Propaganda: Sterke en eenzijdige reclame voor personen en        politieke ideeën
• Militarisme: Voorliefde voor militair vertoon
• Nationalisme: Voorliefde voor het vaderland

• Westelijk front potdicht
  
• Veel doden door loopgravenoorlog (Slag van Verdun - 1.000.000< jonge mannen dood.
  
• Italië verruild bondgenoten
• 1917 jaar van keerpunten:
  
• Rusland door revolutie uit de oorlog
  
• Amerika doet mee met de oorlog (zimmermanntelegram / lusitania)
  
• Vers bloed, jonge Amerikanen komen aan op front - geallieerden standhouden
  
• 1918: Duitse bevolking is oorlogsmoe en komt in opstand. Legerleiders zien zich genoodzaakt om de oorlog te stoppen.

WO1 verloop

In het begin van de oorlog waren de rantsoenen nog wel redelijk, maar naarmate de oorlog langer duurde, was er ook steeds minder (goed) eten.

Als de soldaten niet hoefden te vechten, speelden ze bijvoorbeeld met kaarten.

Honden hielden de soldaten niet alleen gezelschap, ze bezorgden ook boodschappen tussen de verschillende loopgraven.

Soldaten konden vaak alleen maar overdag slapen, omdat 's nacht een goed moment was om de loopgraven van de vijanden te bespioneren. 

Voor de veiligheid van de soldaten waren de loopgraven in zigzag-vorm.

Tussen de Noordzee en de Zwitserse grens (Westfront) wordt 40.000km aan loopgraven aangelegd.

Het gebied tussen de loopgraven wordt in vier jaar tijd compleet omgeploegd. Er ontstaat een niemandsland.

360˚ video van een loopgraaf

Tijdens de video kun je alle kanten opkijken! Probeer het maar eens uit!

Er zijn duizenden brieven en dagboeken van soldaten uit de Eerste Wereldoorlog bewaard gebleven. Dit zijn tegenwoordig belangrijke en waardevolle bronnen.

Op wacht staan was één van de belangrijkste taken die je kon krijgen. Op het in slaap vallen tijdens de wacht stonden zeer zware straffen.

Met een periscoop konden de soldaten de vijand bekijken, zonder grote risico's te nemen. Een periscoop werkt met spiegels.

Behalve vechten en wacht houden, waren er nog genoeg andere vervelende klusjes in een loopgraaf, zoals zandzaken bijvullen, prikkeldraad repareren of het leegmaken van de latrines (wc's)

Zandzakken waren gevuld met aarde en modder, en waren bedoeld om de soldaten te beschermen

Behalve de vijand hadden de soldaten veel last van ongedierte, zoals ratten en vlooien. Sommige soldaten kwamen de tijd tussen de gevechten door met het doden van ratten.

Huiswerk

Zelfstandig werken

H3 §1 opdracht 1 t/m 9 en 11

+ Schriftelijk leren

Bespreken H3 Oriëntatie