Les 3: Crimineel gedrag en straffen

• Burgerschap
• Praktijkonderwijs
• Leerjaar 3

Startklaar 

       

       Pak je Chromebook/ laptop voor je

       Start je Chromebook/ laptop op

       Log in op www.lessonup.app 

       Stop je telefoon in je tas of in je jas

      

Inhoud van de les

Regels en wetten

Groepsopdracht 'regels bij geloven'

Theorie

Vragen bij theorie

De rechtszaak (video) + opdracht

Exit ticket 'Een rechtzaak voorbereiden'

Leerdoelen

Aan het einde van de les ...

• kan je je verplaatsen in een rechter en bereid je een rechtszaak voor aan de hand van een casus

REGELS EN WETTEN

Regels en wetten 

De regels en afspraken die in Nederland gelden zijn opgeschreven.

Dat zijn wetten, waar iedereen zich aan moet houden.

De wetten staan in hele dikke boeken met kleine letters en lastige zinnen:

de wetboeken.

Regels in de Nederlandse samenleving

Wie horen bij de Nederlandse samenleving?

Voorkennis vraag

Waarvoor heeft een samenleving regels nodig?

Voorkennis vraag

Schrijf 2 voorbeelden van regels op.

Welke consequenties kunnen er zijn als je de regels niet volgt?

1. Een waarschuwing
2. Een boete
3. Een gevangenisstraf
4. Alle drie

Met welke wetten
heb je zelf te maken?

Wat hoort bij welke wet?

De Milieuwet

De Wegen-
verkeerswet

De wet op gebruik van alcohol 
(de Drank- en horecawet

tot 18 jaar mag je geen alcohol bij je hebben

de bestuurder van een auto of scooter van rechts heeft voorrang

je mag geen alcohol verkopen aan jongeren tot 18 jaar

een brommerrijbewijs is verplicht

zonder vergunning afval verbranden is verboden

je mag geen giftige stof in het water lozen

Wetboeken

Wetsartikelen

De regels en afspraken die in wetboeken staan, worden wetsartikelen genoemd.

Hoeveel wetartikelen zijn er in Nederland ongeveer?

Ongeveer 1250 wetsartikelen. Klik hier om alle wetten te bekijken. 

Het recht

Vrouwe Justitia draagt een blinddoek

In haar ene hand heeft ze een weegschaal

In haar andere hand houdt ze een zwaard

Wat betekent de blinddoek?

Justitia kan niet zien wie er voor haar staat. Het maakt dus niet uit wie of wat je bent. Iedereen is voor de wet gelijk.

Wat betekent de weegschaal?

Justitia weegt af wat het belangrijkste is. Daarbij gebruikt ze de wetten als hulpmiddel. Wat weegt zwaar? Wat weegt minder zwaar? Pas dan geeft ze een oordeel.

Wat betekent het zwaard?

Justitia geeft een oordeel. Anders gezegd: zij spreekt een vonnis uit. Dat kan ook een straf zijn. 

De rechter

Overtreed je de wet? Dan kun je met de rechter te maken krijgen.

De rechter past dan het strafrecht toe.

Je kunt dan een straf krijgen.

Privaatrecht 

Privaatrecht

Heb je een conflict met iemand anders? Of met een bedrijf? Of met de overheid? Dan kun je de rechter vragen om een beslissing te nemen. De rechter bepaalt dan wie er gelijk heeft. Er wordt niet gestraft.

Strafrecht

Overtreed je de wet? Dan kun je met de rechter te maken krijgen. 

Je kunt een straf krijgen. 

Rechter

De rechter onderzoekt een zaak en past de wet toe. Niemand mag de rechter voorschrijven hoe de wet moet worden toegepast, want de rechter is onafhankelijk. De rechter moet iedereen gelijk behandelen en eerst goed afwegen en dan pas oordelen. 

Alleen de wetten en regels gelden

De rechter bekijkt per geval:

- Wat zijn de feiten? Hoe zit de zaak in elkaar?

- Wat staat er in het wetboek?

- Welke sanctie past daarbij?

Wat betekent:

Een rechter is onafhankelijk?

1. De overheid vertelt wat de rechter moet oordelen
2. De officier van justitie bepaalt de straf
3. Niemand mag de rechter voorschrijven hoe de wet moet worden toegepast
4. Je mag als verdachte zelf voorschrijven hoe de rechter de wet moet toepassen

Wanneer kun je met de rechter te maken krijgen? Noem 2 dingen.

Wat doet de rechter bij een conflict tussen mensen, of tussen mensen en bedrijven?

1. Niks
2. Bepaalt wie er gelijk heeft
3. Geeft een straf
4. Neemt geen beslissing

Strafrecht (in Nederland)

Als je verdacht wordt van een overtreding of misdrijf krijg je te maken met het strafrecht. De politie en het Openbaar Ministerie onderzoeken de overtreding. De uitkomst van het onderzoek geven ze aan de rechter. 

• Een overtreding is een licht strafbaar feit.                                     
  Je kunt een overtreding per ongeluk maken.
• Een misdaad of misdrijf is een ernstig strafbaar feit.                     
  Daarvoor kun je een gevangenisstraf krijgen.                             
  Een misdrijf is altijd opzettelijk.

Een misdrijf is hetzelfde als een overtreding?

1. WAAR
2. NIET WAAR

Alle misdrijven zijn even zwaar?

1. WAAR
2. NIET WAAR

Er zijn lichte en zware misdrijven?

1. WAAR
2. NIET WAAR

Alle misdrijven worden
even zwaar gestraft?

1. WAAR
2. NIET WAAR

Voor een zwaar misdrijf
is de straf zwaarder?

1. WAAR
2. NIET WAAR

Ruziemaken met je
broer is een misdrijf?

1. WAAR
2. NIET WAAR

Alleen zware misdrijven
noem je criminaliteit?

1. WAAR
2. NIET WAAR

Rechtszaak

Als je een strafbaar feit hebt gepleegd, kan er een rechtszaak volgen. Daarin vertelt de officier van justitie wat
er gebeurd is en welke straf de verdachte moet krijgen. De verdachte mag zich (laten) verdedigen. 

De rechter beslist over de zaak.

De rechtszaak

Sancties

• De rechter kan een sanctie opleggen.
• Een sanctie is de straf die bij een overtreding hoort.
• Was het een lichte overtreding, dan is de straf niet zo zwaar.   Het kan een 
   boete zijn. Of een taakstraf. 
• Was het een zware overtreding, met ernstige gevolgen? Dan 
   is de straf veel zwaarder. Het kan een gevangenisstraf zijn.
• Het kan ook een voorwaardelijke straf zijn. Dat betekent: de straf gaat nog
   niet meteen in. Pas als je weer de wet overtreed.

www.hetklokhuis.nl

Wat gebeurt als je voor de rechter moet komen? Sosha overvalt een bank en wordt door de politie opgepakt. Ze moet voor de rechtbank verschijnen. Gelukkig heeft ze ook nog een advocaat. Als Ricky Mountainsickness de bank gaat overvallen, neemt niemand hem serieus.

Duur 15 minuten

Opdracht

• web opdracht Het Wetboek van Strafrecht.
• zoek in het online wetboek van de volgende artikelen op om wat voor misdrijf het gaat en wat de maximale gevangenisstraf is: artikels 174, 208, 310 en 366.
• klik hier om naar de site te gaan van Wetboek van Strafrecht. 
• klik hier om naar de opdracht te gaan. Schrijf de jaartallen op die op de ... (puntjes) horen te staan.

jeugdstrafrecht

Jeugdstrafrecht 

• Voor jongeren van 12 tot 18 jaar geldt het jeugdstrafrecht, met speciale straffen en maatregelen.
• De kinderrechter geeft minder zware straffen.
• De maximale gevangenisstraf is 2 jaar (in het gewone strafrecht is de maximumstraf levenslang.
• Kleine overtredingen handelt de politie meestal zelf af. Vaak gebeurt dat door middel van een Halt-project.

Een strafblad

Als je ouder bent dan 12 jaar en een misdrijf hebt gepleegd, krijg je altijd een strafblad. Bij een overtreding niet altijd.

Met een strafblad sta je geregistreerd bij justitie en dat kan gevolgen hebben voor een toekomstige baan.

Strafblad: is de registratie van wetsovertredingen waarvoor iemand is veroordeeld.

EXIT TICKET

De rechtsspraak 

• Je gaat met je groep werken aan een rechtszaak 
• Je bereidt je net als een rechter goed voor
• Je luistert naar alle betrokken partijen
• Je geeft aan wat jij vindt
• Je leest uiteindelijk het oordeel van de rechter
• klik hier om naar de site te gaan

Groepsopdracht

• Je gaat informatie zoeken op internet over regels bij 
   verschillende geloven. 
• Zoek minimaal 4 regels op die horen bij:
    - Moslims
    - Rooms-Katholieken
    - Joden 
• Schrijf de regels op in de volgende slide.

Schrijf 4 regels bij elk geloof op.