L17 Regionale taalvariatie

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

L17: Regionale taalvariatie

Pag. 198

pag. 198

Wat bedoelen ze  juist mee?

Welke dialecten ken je nog?

 Dialecten in Vlaanderen: 4 grote kerngebieden

Welke dialectwoorden gebruik jij veel?

Taalregister

formeel    ><    informeel

Oef. 1

• Het bovenste gedeelte van zijn kledij is formeel. 
• Het onderste deel is duidelijk informeel.

pag. 198

Maak oef. 2, 3 en 4

pag. 198

oplossing oef. 4

Doelpubliek:

• > twintigers

Reden:

• Het taalgebruik is te moeilijk voor kinderen; alle andere groepen zullen de boodschap begrijpen. 
• Voor oudere volwassenen is het taalgebruik te informeel; jongeren kun je met 'je' aanspreken. 
• De woordspeling' Draag jij je boompje bij', het verkleinwoord 'betaallinkje' en 'Natuurpunters' passen beter bij twintigers dan bij andere leeftijden.

pag. 199

Vul de onthoudkader aan 

pag. 199

Schrijfoefening_taak

Vraag 6: beeldfragment 'Dealen met je accent'

• Neem notities tijdens het kijken.

• a. Vat de inhoud samen. (minstens 5 zinnen)
• b. Beantwoord de vraag. (minstens 3 zinnen)

pag. 199

Taal verandert

• Bekijk het fragment (2x)
• Neem notities
• Beantwoord de vragen 1 en  2

pag. 200

Vraag 1: oplossing

a. Wie komt er aan het woord?

• Ton van den Berg en Sterre Leufkens

b. Wat is de centrale vraag?

• Zal het Utrechtse dialect verdwijnen?

c. Wat is de hoofdgedachte?

• Het Utrechtse dialect zal verdwijnen, maar dat geldt voor alle Nederlandse dialecten.

Vraag 1: oplossing

d. Welke argumenten worden gegeven?

• De vele nieuwe mensen die in Utrecht komen wonen.
• Ouders hebben het dialect bewust niet meer doorgegeven aan hun kinderen; ze vinden het beter om AN te spreken.

3. Denk je dat de situatie in Vlaanderen anders is?

ja

neen

Wat zou het verschil kunnen zijn tussen taal, dialect en een accent?

Wat is het verschil tussen taal dialect, accent?

• Lees de tekst aandachtig.
• Onderstreep definities van taal , dialect en accent.
• Vergelijk met je buur.
• Klaar? Oef. 6

pag. 201

oplossing oef. 6

Vul de onthoudkader aan

afkomst, verdrongen, Standaardnederlands, dialect, dialecten, gebied, taal, accent, woordenschat, negentiende, klanken, standaardtaal, aanzien, dom/lomp/boers, AN, AN, streek , kinderen, afwijken

pag. 202

Taalgebruik in Vlaanderen

pag. 203

Pag.203

Flip Kowlier

Slongs Dievanongs

Zwanger Guy

Taalvariatie

  dialect                   -             tussentaal             -          standaardtaal               

informeel

informeel

formeel

Antwerps, Kempisch, West-Vlaams ...

Algemeen Nederlands of Standaardnederlands

><

omgangstaal

Ik praat thuis in mijn (moeder)taal ...

dialect

tussentaal

standaardtaal

Bekijk het fragment van Het lichaam van Coppens

Groep 1: Sam

Groep 2: Rob

Groep 3: Andy

-> Noteer de dialectwoorden die ze gebruiken, zo nauwkeurig mogelijk.

pag. 203

pag. 203

3b. Wat valt je op? Welke typische elementen vallen op?

pag. 204

Tussentaal

Bekijk het fragment van Wat Als?

Bestudeer de 'buurvrouw'. Wat zegt ze?

-> Noteer de dialectwoorden die ze gebruikt zo nauwkeurig mogelijk.

Dialect

Vul de onthoudkader aan

informele, informele, dialectklanken, standaardtaal, dialecten, dialectwoorden, tussentaal, Algemeen Nederlands

pag. 205

Oef 6: Dialect of tussentaal?

Onderstreep typische taalkenmerken van beide varianten.

1) 'Ebde nog een tas koffie voor mij?
2) Edde nog een sjat kaffe veu maai?

1. 1) dialect 2) tussentaal
2. 1) tussentaal 2) dialect

1) 'Eje joen kannesjëëre nie bie?
2) 'Ebde uwen boekentas nie bij?

1. 1) dialect 2) tussentaal
2. 1) tussentaal 2) dialect

1) Ge waart nog een klein manneke.
2) Hie woart nog e kleen vintje.

1. 1) dialect 2) tussentaal
2. 1) tussentaal 2) dialect

1) 'k En men 'uus gelemoal 'eringericht.
2) Ik 'eb mijn 'uis 'elemaal 'eringericht.

1. 1) dialect 2) tussentaal
2. 1) tussentaal 2) dialect

1) 'Kan 'em nie' goe' meer volgen.
2) 'Kan 'em nie' goe' me volgen, wi.

1. 1) dialect 2) tussentaal
2. 1) tussentaal 2) dialect

Oplossing oef. 6

Extra bundel

Bekijk de video van Zomerschool Vlaanderen en beantwoord de vragen.

(01:10 - 04:00)

Weetjes taalvariatie

a. taalvariant -> een manier waarop je spreekt.
b. probleem met dialect -> niet iedereen kan je verstaan
d. tussentaal -> spreek je met vrienden of je lief

Dialectwoorden: boterham

https://www.mijnwoordenboek.nl/dialect-vertaler.php?woord=boterham

c.

stutje, stutte, stuute

boke

botterham

boke/ bauterham/snei

stutje/ stutte

/boot

Dialectwoorden: boterham

https://www.mijnwoordenboek.nl/dialect-vertaler.php?woord=boterham

c.

bôtram/ snee

onderwijs.hetarchief.be

Welk dialect spreekt Tijs Vanneste?

Geef een synoniem voor:
1) kemping 2) taloor

Wanneer wordt een 'nieuw' woord opgenomen in het woordenboek?

onderwijs.hetarchief.be

Wat vindt Flip Kowlier over het verdwijnen van het dialect?

Tourist LeMC

Raymond van het Groenewoud

tussentaal

Limburgs

Standaardtaal

Brussels

Antwerps 

Extra

Taalcharter VRT

Lees de tekst.

Duid moeilijke woorden aan.

Beantwoord nadien de volgende vragen.

moeilijke woorden verklaren
(woorden.org)

a) Wat is het doel van de VRT?

b) In welke context mag er afgeweken worden van de afspraak dat het gebruik van Standaardnederlands verplicht is?

c) Waarom zouden de afspraken voor fictie anders zijn dan die voor non-fictie volgens jou?

d) Waarom is volgens jou de afspraak voor Ketnet-programma's anders dan die voor volwassen fictie?

Extra

Taalnorm en taalgebruik

Lees de tekst.

Duid moeilijke woorden aan.

Beantwoord de vragen: a en b. 

moeilijke woorden verklaren
(woorden.org)

Formuleer een definitie voor:
a) taalnorm
b) taalgebruik

Wat zou een goede (examen)vraag zijn over deze les?

Taak_ Spreekoefening

• De opdrachtomschrijving vind je in Google Classroom terug.
• Lees de instructie en evaluatiematrix goed door.
• Bereid dit goed voor, oefen dit meermaals in.
• Verzorg je filmpje.

•  Indienen tegen _______

www.dialectloket.be