4.2 Koude Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

4.2 Koude Oorlog

* tegenstellingen Oost - West

* spanningen tussen Oost - West

* einde van de Koude Oorlog

* Korea

Welke boodschap heeft de maker van deze prenten?

Wat is het communisme en wat is het kapitalisme?

De kenmerken van het kapitalisme en communisme.

Neem dit schema over in je schrift.

Even oefenen!

Heb jij begrepen welke kenmerken passen
bij het communisme en het kapitalisme?

We gaan het even oefenen met een kaartjesopdracht.

Leerdoel 1 beantwoorden

Lees 'Tegenstelling tussen Oost en West' op blz. 81 van je infoboek. Beantwoord na het lezen ld 1: 
Ik kan uitleggen hoe en waardoor de tegenstelling tussen Oost en West ontstond.

4.2 Koude Oorlog

* tegenstellingen Oost - West

* spanningen tussen Oost - West

* einde van de Koude Oorlog

* Korea

Sovjet Unie

Verenigde Staten 

kapitalisme

communisme

kleine overheid

grote overheid

gelijkheid

vrijheid

dictatuur

democratie

wereldrevolutie

bourgeoisie

Antwoord leerdoel 1 

Ld1: Ik kan uitleggen hoe en waardoor de tegenstelling tussen Oost en West ontstond.

Hoe? In WOII werd Europa vanuit het oosten bevrijd door de SU en vanuit het westen door de VS. De landen die bevrijd werden bleven onder invloed van hun bevrijder: west onder invloed van het kapitalisme, oost onder invloed van het communisme. Zo ontstond blokvorming, een tegenstelling tussen Oost en West.

Antwoord leerdoel 1 

Ld1: Ik kan uitleggen hoe en waardoor de tegenstelling tussen Oost en West ontstond.

Waardoor? De SU en de VS hadden tegengestelde ideologieën. De SU was communistisch: gelijkheid, een economie gestuurd door de overheid. De VS was kapitalistisch: vrijheid, een economie gestuurd door de markt. Beide landen wilden zo veel mogelijk invloed op de wereld hebben. Duitsland werd na WOII verdeeld in Oost- (DDR) en West-Duitsland (BRD). Ook Berlijn werd verdeeld in oost en west. Com. landen bouwden een 'IJzeren Gordijn' en een Berlijnse Muur (1961) om contact met het westen te voorkomen.

Verdeling Duitsland

Bundesrepublik Deutschland 1949 

Deutsche Demokratische Republik  

1949 

Berlijnse Muur

Bouw Berlijnse Muur 1961

Berlijn

Tussen 1949 en 1961
vluchtten zo’n 2,6 miljoen Oost-Duitsers naar West- Duitsland. Dit drukte zwaar op de economie van de
DDR, vooral omdat er veel hoogopgeleiden vertrokken.

Bouw Berlijnse muur 1961

Fase 1: prikkeldraad 

Bouw Berlijnse muur 1961

Fase 2 

Bouw Berlijnse muur 1961

Fase 3

Bouw Berlijnse muur 1961

Fase 4

Bouw Berlijnse muur 1961

Berlijnse muur

Opdracht

We bekijken zo meteen een video van het liedje "Over de muur" van het Klein Orkest. Tijdens het liedje schrijf je op welke kenmerken je hoort van Oost-Berlijn en West-Berlijn.

Schrijf in je schrift: 

        4.2: verschillen Oost-Berlijn - West-Berlijn
        Oost-Berlijn:                                                        West-Berlijn
        -                                                                                 -

        -                                                                                 -
        - (etc.)                                                                     - (etc)

IJzeren gordijn

Groeiende tegenstelling

• In West-Europa (armoede na WOII)
  heerste angst voor een groeiende
  aanhang van het communisme.
• Containment-politiek: VS wilde de
  groei (expansie) van het communisme
  tegen te houden met economische en militaire hulp.
• Economische hulp: Westerse landen kregen 
  Marshallhulp: De VS gaf miljarden dollars aan westerse
  landen voor de opbouw van hun economie. 

Groeiende tegenstelling

                                                               Marshallhulp: Op de afbeelding zie je het                                                                             bedrag aan dollars dat de verschillende West-                                                                 Europese landen kregen.

                                                               In de jaren '50 verdween de armoede en het                                                                       communisme werd kleiner.

Groeiende tegenstelling

• Militaire hulp: In 1949 werd de NAVO opgericht. De SU richtte als tegenhanger het Warschaupact op.

Leerdoel 2 beantwoorden

Lees 'Groeiende tegenstelling' op blz. 82 van je infoboek. Beantwoord na het lezen ld 2: 
Ik kan uitleggen waardoor de tegenstelling tussen
Oost en West groeide.

Klaar? Maak opdr. 1a, 2c, 3d, 5 WB blz. 101-102

4.2 Koude Oorlog

* tegenstellingen Oost - West

* spanningen tussen Oost - West

* einde van de Koude Oorlog

* Korea

Wat is het doel van de containmentpolitiek?

1. Het kapitalisme indammen
2. Stabiliteit bevorderen
3. Economische groei stimuleren
4. Het communisme indammen

Wat hield de Marshallhulp in?

1. Stabilisatie van politieke situaties
2. Herstel van Europese economieën
3. Oorlog voeren tegen de Sovjetunie
4. Uitbreiden van het Amerikaanse grondgebied

Wat is het doel van de NAVO?

1. Militaire agressie
2. Collectieve verdediging van lidstaten
3. Economische samenwerking
4. Humanitaire hulpverlening

Wat was een gevolg van de
oprichting van de NAVO?
Er zijn 2 antwoorden goed.

1. Oprichting van het Warschaupact
2. Oprichting van de Europese Unie
3. Versterking van militaire samenwerking
4. Afname van internationale spanningen

Antwoord leerdoel 2

Ld1: Ik kan uitleggen waardoor de tegenstelling tussen Oost en West groeide.

De tegenstelling groeide door de containment-politiek van de VS. Zij gaven economische en militaire hulp aan de westerse landen. 

Economisch: Marshallhulp: geld om de armoede te bestrijden

Militair: NAVO, zo streden zij samen tegen het communisme.

De atoomoorlog

Ontspanning en spanning

De atoombom en waterstofbom
werden in de Koude Oorlog ingezet
als dreigmiddel.
De VS startte daarmee.

De SU reageerde.

Hierdoor ontstond een wapenwedloop.

Verhouding en aantallen atoom- en waterstof bommen VS - SU

Schuilen in Oss

4.2 Koude Oorlog

* tegenstellingen Oost - West

* spanningen tussen Oost - West

* einde van de Koude Oorlog

* Korea

Ontspanning en spanning

Terwijl de atoomoorlog voortduurt, 
nemen de spanningen toe en af.

• 1961: veel spanningen door de 
  Berlijnse muur
• 1962: Cuba Crisis
• 1955 - 1975: Vietnamoorlog

Ontspanning en spanning

1962: Cuba Crisis

• Communistische revolutie op Cuba
  o.l.v. Fidel Castro in 1959
• CIA (geheime dienst VS) wil comm. op Cuba verdrijven met een aanval -> mislukt.
• Hoogspanning in 1962: raketinstallatie op Cuba van de SU richting de VS. Na hevige onderhandeling gaf SU toe.

4.2 Koude Oorlog

Om alles even op een rijtje te zetten, maken we een tijdlijn van de paragraaf. Je krijgt een blad van je docent waarop je alles kunt noteren.

Gebruik blz. 81 t/m 84 van je infoboek.

Antwoord leerdoel 4

In de jaren 80 namen de spanningen toe en protesteerden veel West-Europeanen tegen kernwapens. Gorbatsjov kwam in 1985 aan de macht en zocht samenwerking met het Westen, o.a. met Reagan. Hij liet meer vrijheid toe en beëindigde de wapenwedloop. In 1989 vielen communistische regimes in Oost-Europa zonder ingrijpen van de Sovjet-Unie. Na de val van de Berlijnse Muur in 1989 viel de DDR en later de Sovjet-Unie uiteen (1991); de Koude Oorlog eindigde.

Antwoord leerdoel 5

Noord-Korea werd in 1945 communistisch onder Kim il-Sung. In 1950 viel het Zuid-Korea aan, maar werd gestopt door VN-troepen. Na 1953 bleef de grens gespannen met Amerikaanse troepen in Zuid-Korea. Noord-Korea bleef arm, bouwde kernwapens en vormt volgens het Westen een dreiging voor de wereldvrede.