Zintuigen en prikkels klas 1 deel 2

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Zintuigen en prikkels

Paragraaf 3.1  deel 2 

Wat gaan we doen vandaag?

- Biologische momentje van de dag
- Leerdoelen
- Herhaling vorige les

- Nieuwe uitleg resterende deel 3.1 

- Gelegenheid tot vragen stellen

Leerdoelen H3.1

Na deze les weet je:

• Kan je diverse zintuigcellen herkennen en onderdelen ervan benoemen.
  
  
• Uitleggen uit welke 3 delen je hersenen bestaan. 
  
  
• Beschrijven wat de functies zijn van de hersenstam, de grote en de kleine hersenen.
  
  
• Uitleggen dat er verschillende hersengebieden zijn te onderscheiden (en daar een paar voorbeelden van geven).
  

Het 'biologische momentje' van de dag...

Herhaling vorige les d.m.v. 5 vragen

Eerste deel van 3.1.

1. Zintuigcellen maken van prikkels...

1. Prikkels
2. Impulsen
3. Warmte
4. Geur

2. De functies van zintuigen zijn......

1. Prikkels opvangen
2. Impulsen opvangen
3. Prikkels maken
4. Impulsen maken

3. Welk type prikkels heeft/hebben invloed op gedrag?

1. Alleen inwendige prikkels
2. Alleen uitwendige prikkels
3. Inwendige en uitwendige prikkels

Je hoort de kat spinnen

Je ruikt de soep

Je stoot je arm aan de tafelpunt

Je ziet dat de zon schijnt

Je voelt dat het buiten koud is

Je voelt dat de bal rond is

Lichtzintuigen

pijnzintuigen

Reukzintuigen

Gehoorzintuigen

Tastzintuigen

Koude zintuigen

5. Bekijk de afbeelding.
Is dit een bewuste reactie
of een reflex?

1. Bewuste reactie
2. Reflex

Even kort... 

Herhaling, hoe zat het ook alweer? 

Van prikkel tot reactie 

1. Prikkels omgezet naar impulsen (elektrische seintjes) door je zintuigen.
2. Impuls via zenuwen (bundels uitlopers zenuwcellen) vervoert naar je hersenen.
3. Hersenen verwerken impuls - versturen impuls terug naar spier/klier.
4. Reactie spier/klier volgt.
   
5. De uiteindelijke reactie op de prikkel heet een respons.

Prikkels

• Prikkels kunnen inwendig of uitwendig zijn:
  
  
• Inwendig:
   een ‘prikkel’ die wordt veroorzaakt door iets dat in het lichaam gebeurt of moet gebeuren. 
  
  
• Uitwendig:  is iets dat buiten het lichaam gebeurt.
  

Bewuste bewegingen

Reflex

Nieuwe stof 3.1 + 3.5

2e deel van de paragraaf:

3 type zenuwcellen: 

1. Gevoelszenuwcellen: Gaan vanuit je zintuigen naar je ruggenmerg/hersenen.
   
   
2. Schakelcellen: zitten in je hersenen en ruggenmerg.
   
   
3. Bewegingszenuwcellen: gaan vanaf je hersenen naar je spieren / klieren.   

Zenuwcellen: Bron 5 + 6 blz. 67

Hersenen: paragraaf 3.5

Bestaan uit: zie bron 2 blz. 86

• Grote hersenen: hersenschors met daarop hersencentra
  - hersencentra = gebiedjes voor zintuigen.
  

      - legt verwerkte info vast = geheugen

• Kleine hersenen: coördinatie van de impulsen naar je spieren
  
  
• Hersenstam: onbewuste (levens)processen zoals ademhaling etc.

 
 

Hersenen reageren: 

• Kunnen niet op alles reageren, maar 'kiezen' of er een reactie komt.
  
  
• Gewenning en motivatie: (v.b. je voelt niet meer dat je kleren aanhebt)
  
  
• Nieuwe prikkels merk je wel (bijv. het roepen van je naam).
  
  
  
• Speciale gebieden voor impulsen = hersencentrum, zie blz. 87

Hoe werkt je geheugen?

• Leren = verbindingen tussen zenuwcellen maken in je brein. 
    - automatiseren = wanneer je elke keer dezelfde verbindingen gebruikt 
    (bijv. lopen/schrijvenetc.)
  
  
• 2 soorten geheugen:
   - korte termijn: info max 30 min vastgehouden. 
   - lange termijn: info vanuit korte termijn geheugen hier geplaatst door herhaling. 
• Geheugenspoor: zenuwcellen op hersenschors verbonden tot vaste route. 
    Versterken door herhaling!  Hoe vaker je deze gebruikt hoe sneller je de info kan oproepen. 
    Deze kun je activeren wanneer je info nodig hebt. 
    

Korte check:

Snappen we het?

1. Het centrale zenuwstelsel bestaat uit ..

1. grote hersenen en zenuwen
2. zintuigen, ruggenmerg
3. grote hersenen, kleine hersenen en ruggenmerg
4. zintuigen, grote hersenen en kleine hersenen

2. Schakelcellen bevinden zich...

1. in het hele lichaam
2. binnen het CZS
3. in de grote hersenen
4. in de kleine hersenen

3. Sleep de betekenis naar de juiste cel. 

Gevoelszenuwcel 

Bewegingszenuwcel 

Schakelcel 

impulsen van zintuigcel naar hersenen geleiden

impulsen van hersenen naar spieren geleiden

Impulsen in de hersenen geleiden 

4. Wat heeft GEWENNING met het Zintuigenstelsel te maken?

1. Zintuigen worden gevoelloos voor een prikkel
2. Zintuigen ontvangen lange tijd zelfde prikkels
3. Zintuigen ontvangen lange tijd geen prikkels
4. Zintuigen ontvangen verkeerde prikkels

5. Juist of onjuist

a. Een impuls is een prikkel uit je omgeving. 

b. Je kunt een geheugenspoor in je hersenen versterken door informatie vaak te herhalen.

1. a = juist b = juist
2. a = juist b = onjuist
3. a = onjuist b = juist
4. a = onjuist b = onjuist

6. Het onthouden van woordjes (of bio) gaat beter als je de woordjes vaak herhaald, waarom is dat?

1. je korte termijngeheugen wordt groter
2. geheugenspoor wordt versterkt
3. je maakt voor het eerst verbindingen tussen zenuwcellen
4. treinspoor is makkelijker terug te vinden

7. Welke bewering is onjuist?

1. Als je iets nieuws leert vormen zenuwcellen nieuwe verbindingen
2. Je korte termijn geheugen houdt informatie maximaal een half uur vast.
3. Door herhalen wordt een geheugenspoor sterker.
4. Informatie die je belangrijk vind komt in je langetermijngeheugen.

En verder

Na de vakantie bespreken we 'paragraaf 3.2: Het oog'

Online werken aan opdrachten paragraaf 3.1 + 3.5