NN - H5 - Tussenletters

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

  Tussenletters

Tussenletters in samenstellingen

een samenstelling: twee of meer bestaande woorden aan elkaar plakken. Samen vormen ze een nieuw woord.

samenstellingen

De woorden in een samenstelling kun je vaak gewoon aan elkaar vast schrijven. 

Maar, soms moet je tussenletters gebruiken om een goede samenstelling te maken. 

Tussenletter in samenstellingen

3 soorten tussenletters:

Tussenletters –en
Tussenletter –e-
Tussenletter –s-

Tussenletters -en-

• Als het eerste woord alleen een meervoud heeft op -en én een zelfstandig naamwoord is, gebruik je -en- als tussenletters.
• Bananendoos
• Schoenenwinkel
• Kippensoep

Tussenletters -e-

• Als het eerste woord een meervoud met -s heeft, gebruik je -e- als tussenletters.
• garage
• garages
• DUS:
• garagedeur
• garagebedrijf

Tussenletters -e-

• Als het eerste woord een meervoud met -s én met -en heeft, gebruik je ook -e- als tussenletters.
• groenten
• groentes
• DUS:
• groentesoep
• groenteboer

Tussenletters -e-

• Als het eerste woord iets is waarvan er maar één is/bestaat, gebruik je ook -e- als tussenletters. Bijvoorbeeld:
• zon
• maan
• DUS:
• zonnebril, zonnebrandcrème, zonnescherm
• maneschijn 

Tussenletters -e-

• Als het eerste woord een versterkende betekenis heeft, gebruik je ook -e- als tussenletters.
• apetrots
• reuzesterk
• 
  
• Als het eerste woord géén zelfstandig naamwoord is, gebruik je ook -e- als tussenletters:
• lachebek, want lach is hier een vorm van het werkwoord lachen. 
• 
  

Tussenletters -s-

• Als je de -s- hoort in de samenstelling, schrijf je de tussenletter -s-
• beroepsvoetballer, lievelingskleur
• 
  
• Vervang het 2e woord met iets anders, als dat woord al met een s- begint:
• varkensstal, want het is ook varkensvlees. 

• stationschef, want het is ook stationshal. 

Wat is een samenstelling

1. 2 woorden, waar 1 woord van is gemaakt
2. Samen stellen (een relatie hebben)
3. Een ander woord voor meervoud

Samenstelling of niet?
gevaar

1. ja
2. nee

Je schrijft een tussenletter -e- als het 1e deel geen zelfstandig naamwoord is.

Je schrijft een tussenletter -e- als het 1e deel geen meervoud heeft.

Je schrijft een tussenletter -e- als het 1e deel de betekenis van het tweede deel versterkt.

Je schrijft een tussenletter -e- als het woord niet (meer) herkenbaar is als een samenstelling. --> versteend

platteland

tarwebrood

stekeblind

bruidegom

Wat is een samenstelling?

1. avon+tuur = avontuur
2. melk + pak = melkpak
3. honger+ig = hongerig

Wat zijn samenstellingen?

1. dierentuin/ waterfles
2. computer/ waterfles
3. schermpjes/ beeldscherm
4. salaris/ bankroet

H4.2  Tussenletters 

Maken: opdracht 1 en 3

Wat is een samenstelling

1. weegschaal
2. loopt
3. school
4. het

Wat is geen samenstelling?

1. jongensboek
2. stadsschouwburg
3. gewitte
4. apetrots

Wat is een samenstelling

1. zwaaien
2. wangen
3. springen
4. kaasschaaf

Wat is de juiste samenstelling?

1. zonnebrand
2. zonnenbrand

Wat is de juiste samenstelling?

1. ruggegraat
2. ruggengraat

Wat is de juiste samenstelling?

1. fietserek
2. fietsenrek

Wat is de juiste samenstelling?

1. spinnenweb
2. spinneweb

Je gebruikt de tussenletter -e

Je gebruikt de tussenletter -en

Je gebruikt de tussenletter -s 

Spin + web

tand + borstel

zon + straal

Spin + wiel

Eenman + zaak

passagier + schip

Vul de juiste tussenletter(s) in.

-e-

-en-

mod__blad

zak__man

rijst__pap

groent__soep

not__olie

Wat is de juiste samenstelling?

1. kattenkruid
2. kattekruid

Wat is de juiste samenstelling?

1. bruidsluier
2. bruidssluier