Spelling les 6/7

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Wat gaan we vandaag doen?

lesuur 1:

* Lesdoelen bespreken 

* Voorkennis ophalen
* Nakijken opdracht 29 en 30

* Uitleg bijvoeglijk naamwoord

lesuur 2:

* Maken opdracht 32 en 33
* Uitleg k-klank
* Maken opdracht 35 en 36
* Quiz

* Evalueren / afsluiten 

Lesdoelen

Aan het einde van deze twee lessen:

* heb je alle kennis van afgelopen lessen weer paraat;
* weet je hoe je een sis-klank schrijft;
* weet je hoe je een bijvoeglijk naamwoord schrijft.

Wat hebben we allemaal al geleerd?

* Gebruik van hoofdletters;
* Meervoud

en ook: 
ei/ij
au/ou
ie-klank 

Hoofdletters

* Een zin begint altijd met een hoofdletter

>> 2 uitzonderingen

1. Wanneer de zin begint met een verkort woord ('t), dan:

volgende woord met een hoofdletter.

2. Wanneer de zin begint met een cijfer of teken, dan:

geen hoofdletter.

Daarnaast:

* Namen met een hoofdletter;

* Aardrijskundige namen met een hoofdletter;

* Officiële feestdagen met een hoofdletter

> afleidingen daarvan niet;

* Tijdschriften, radioprogramma's, restaurants, voetbalclubs, attractieparken, scholen, merken --> hoofdletter

Meervoud

• Meervoud op zowel -en & -s (seconde)
• Meervoud met een -ën (zeeën)
• Meervoud waarbij een letter verandert (grens, laars)
• Meervoud met 's (oma's)
• Meervoud met verschillende uitgangen en betekenis (wortel)
• Meervoud op -lieden/-lui (zakeman-zakenlui)
• Afwijkende meervouden (stad-steden)
• Meervoud met alleen enkelvoud of meervoud (wiskunde, jeans)

Koppelteken of trema?

Koppelteken:

1. Wanneer een samenstelling verkeerd kan worden gelezen
2. Aardrijskundige namen, na een cijfer, afkorting/symbool

Trema:
Wanneer een los woord verkeerd kan worden gelezen.

Verkleinwoorden

* Je kunt het horen:

bord - bordje

* Klinker verdubbeling bij a, é, o, u:

pizza - pizaatje

café - cafeetje

* i wordt ie

* y wordt vaak 'y

DUS:

• Zelfstandige naamwoorden op -i  > -ie
  taxi = taxietje
  bikini = bikinietje
  
• a, é, o, u: klinkerverdubbeling
  agenda = agendaatje
  café = cafeetje
  radio = radiootje
  paraplu = parapluutje

EN....

• Woorden die op -y eindigen met een medeklinker ervoor schrijf je  -y'tje
  sherry'tje, baby'tje, lolly'tje
• Woorden die op -y eindigen met een klinker ervoor (= twee klinkers), schrijf je zonder '
  playboytje, disjockeytje

Sisklank

* Bij : snuit, stress, zeven, enigszins, jazz, citroen, Curaçao, fascineren, logisch

* Wordt op verschillende manieren geschreven.

Nakijken opdracht 29

1. crossterein, gecrost

2. Mercedesdealer, bedrijfsfitness

3. sperziebonen, citrusvruchten

4. mazzelaar, quiz, Barentszzee

5. enigszins, gedisciplineerd, stressbestendig

Opdracht 30

De juiste spelling van de woorden:

accessoire, flossdraad, jazzzanger, masseuse, mozzarella, narcose, pauzeren, Portugese, praktisch, puzzelaar, racisme, regisseur, scenario, serieuze, whizzkid

Aan de slag

* Wat?  -> Maken opdracht 32 en 33.
* Hoe? -> Voor jezelf en in stilte.
* Muziek? -> Mag met oortjes.
* Vraag? -> Steek je hand op.
* Klaar? -> differentiatieboek, blz. 107, herhaling, maken: opdracht 3, 10, 11, 13, 14, 16, 17, 18, 19, 20.

Bijvoeglijk naamwoord

Bijvoeglijk naamwoord

• Geeft een kenmerk of eigenschap aan van een zelfstandig naamwoord

 hete koffie, 

houten tafel,
grote fout,
lang haar,
rode fiets

Bijvoeglijk naamwoord

|> bijna altijd eindigt een bijvoeglijk naamwoord op -e
het mooie resultaat

|> lidwoord 'een' voor een 'het-woord'? 
dan geen -e

een mooi rulstaat (het resultaat)
een mooi huis (het huis)

een mooi boek (het boek)

Stoffelijke bijvoeglijke naamwoorden

• Wanneer het bijvoeglijk naamwoord de stof aangeeft waarvan iets gemaakt is, dan eindigt het meestal op -(e)n.
• de zijden stropdas
• de gouden medaille
• de houten tafel
• de ijzeren gieter
• Nieuwere stofnamen krijgen geen uitgang > een polyester boot, een plastic boodschappentas

Bijvoeglijk naamwoord afgeleid van een voltooid deelwoord

• Van een voltooid deelwoord kun je een bijvoeglijk naamwoord maken.
• Eindigt een voltooid deelwoord op -en, dan eindigt het bijvoeglijk naamwoord ook op -en.
• - de spullen zijn gestolen, de gestolen spullen
  
  

Eindigt een voltooid deelwoord op een t of d, dan heeft het bijvoeglijk naamwoord dat je ervan kunt maken, meestal de uitgang -e.

De bomen zijn geplant --> de geplante bomen
De foto's zijn vergroot --> de vergrote foto's
De helikopter is geland --> de gelande helikopter

Lesdoelen behaald?

Aan het einde van deze twee lessen:

* heb je alle kennis van afgelopen lessen weer paraat;

* weet je hoe je een verkleinwoord moet maken;

* weet je hoe je de sisklank moet schrijven;
* weet je hoe je een bijvoeglijk naamwoord schrijft.