Herhaling hoofdstuk 2, jagers en boeren

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 1

1. Jagers-verzamelaars

1. Tijd van jagers en boeren

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen op welke manier de eerste mensen leefden.

Wat weten jullie nog van jagers-verzamelaars?

Drie kenmerkende aspecten

1. Levenswijze van Jagers en Verzamelaars
   
2. Ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen 
   
3. Ontstaan van de eerste steden en landbouwstedelijke samenlevingen 
   

Bronnen

• Prehistorie: Periode van ongeschreven bronnen
  

• Historie: Periode waarin er ook geschreven bronnen zijn 

Prehistorie

• Historie = geschreven geschiedenis

• Pre = voor

• Tijd vóór dat mensen konden schrijven 

Archeologie

Een archeoloog zoekt overblijfselen van de menselijke samenleving, zoals gebruiksvoorwerpen. Oude voorwerpen kunnen je iets vertellen die over het leven van honderden dan wel duizenden jaren geleden.

Prehistorie

Prehistorie is voorgeschiedenis. Vroeger bestonden er geen letters en boeken. Om toch te weten hoe het leven er toen uitzag moeten we het opzoeken, Niet op het internet, maar in de grond! 

Wat je vindt...

...mag je houden? Nee, dat is eigendom van de degene van wie de grond is. Heel voorzichtig onderzoeken acheologen de grond, laagje voor laagje. Net als jij vroeger, in de zandbak...

Artefact

Een artefact is iets wat je vindt in de grond. Een bot, stukje gereedschap of een gebruiksvoorwerp. Zoals een kleibeker.

https://schooltv.nl/video/jagers-en-verzamelaars-mensen-in-de-steentijd/#q=jagers

15.000 v. Chr.

• Laatste stuk van de laatste IJstijd

• Nederland was voor een groot deel toendra: gras, mos en lage struiken

• Wilde dieren: mammoeten, wolven, paarden en rendieren

• Er woonden ongeveer 1000 mensen in Nederland

Jager-verzamelaars

• Leven van de natuur

• Mannen: jagen (ook: vissen)

• Vrouwen: verzamelen van bessen, noten enz.

Jager-verzamelaars

• Leven in kleine groepen (ongeveer 30-50 mensen)

• Geen vaste woonplaats: nomaden

• Trekken achter hun eten aan
  
• Eenvoudige woningen: hutten/grotten

• Weinig bezittingen

Waarom zouden er rotstekingen in grotten zijn gemaakt?

De eerste boeren

Hoe noem je de verandering van jagen-verzamelen naar landbouw?

1. Revolutie
2. Agrarische verandering
3. Landbouwrevolutie
4. Grote verandering

Eerste boeren in Nederland

• Vanuit Irak verspreid (1000en jaren voordat het hier kwam)
• Rond 5000 v.Chr eerste boeren in Nederland, dorpen in Zuid-Limburg
• Rond 3500 v.Chr kwamen ze in Drenthe (Hunebedden)

Grote veranderingen

• Geen nomaden meer
• Meer goederen
• Meer verschil arm en rijk
  
• Wat bleef hetzelfde?

Jagers- Verzamelaars

Boeren

Nomaden

Akkers

Bessen verzamelen

Tenten

Stevige huizen

Dieren fokken

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

EINDE