H5.1 De Koude Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

H5.1 De Koude Oorlog

Opdracht 1a

In een kapitalistisch land concurreren bedrijven met elkaar. Wat wordt in deze zin bedoeld met ‘concurreren’?

• Proberen beter of goedkoper te zijn dan andere bedrijven met als doel zoveel mogelijk te verkopen.

Opdracht 1b

In een kapitalistisch land concurreren bedrijven met elkaar. Wat wordt in deze zin bedoeld met ‘concurreren’?

• Proberen beter of goedkoper te zijn dan andere bedrijven met als doel zoveel mogelijk te verkopen.

Opdracht 1b

Vul het schema aan.

Opdracht 1c

Passen de zinnen bij de economie van de SU of de VS?

– Bedrijven kunnen failliet gaan: SU / VS

– Bedrijven maken geen winst: SU / VS

– Burgers bezitten een eigen bedrijf: SU / VS

– De staat bepaalt wat bedrijven produceren: SU / VS

– Er is concurrentie tussen bedrijven: SU / VS

Opdracht 2a

Maak de zinnen kloppend.

• De groene / paarse gebieden zijn het Oostblok.
  
• De groene / paarse gebieden zijn het Westblok.
  
• De satellietstaten zijn groen / paars.

Opdracht 2b

Maak de zin kloppend.

Een land dat in de Amerikaanse invloedssfeer lag, mocht meer / minder zelf bepalen dan een Russische satellietstaat.

• Een land dat in de Amerikaanse invloedssfeer lag, mocht meer / minder zelf bepalen dan een Russische satellietstaat.

Opdracht 3a

Wat valt op als je kijkt naar het IJzeren Gordijn in Duitsland?

• Het IJzeren Gordijn loopt dwars door Duitsland en verdeelt het land in tweeën.

Opdracht 3b

Beschrijf de situatie in Duitsland. Gebruik daarbij het begrip ‘invloedssfeer’.

• Duitsland ligt in twee invloedssferen: het westen hoort bij de VS, het oosten bij de SU.

Opdracht 4

In 1946 waren in een aantal landen communistische partijen aan de macht gekomen. Stalin en Churchill gaven hierover hun mening.

➔ Geef voor elke leider aan of hij deze verandering goedkeurde of afkeurde.

➔ Verklaar de mening van elke leider met een onderdeel uit een van de bronnen.

Doe het zo:

Opdracht 4

Churchill keurde deze verandering af / goed, want in de bron zegt hij dat 

• de SU steeds meer controle over de Oost-Europese landen heeft en dat de democratie en vrijheid in deze landen verdwijnt.

Stalin keurde deze verandering af / goed, want in de bron zegt hij dat 

• de SU veel meer schade had door de oorlog en dat het land nu veiligheid wil. De buurlanden moeten trouw zijn aan de SU en bij oorlog de eerste klappen opvangen.

Opdracht 5a

Waarom moest Duitsland na de oorlog een nieuwe bestuursvorm en nieuwe leiders krijgen?

• De leiders van Duitsland die de oorlog waren begonnen (de nazi’s), waren verslagen. Er moest dus een nieuw bestuur komen.

Opdracht 5b

Waarom konden de VS en de SU het niet eens worden over een nieuw bestuur voor Duitsland?

• De Sovjet-Unie wilde dat Duitsland communistisch werd, terwijl de Amerikanen een democratie en kapitalisme wilden.

Opdracht 6a

Onderstreep in de leertekst de aanleiding van de Blokkade van Berlijn.

Opdracht 6b

Had Stalin succes met zijn blokkade? Leg je antwoord uit.

• Nee. In 1949 hief hij de blokkade op zonder dat er iets was veranderd.

Luchtbrug

Blokkade van Berlijn

Opdracht 7a

De begrippen ‘NAVO’ en ‘Warschaupact’

ontbreken in de legenda van de kaart. Zet de begrippen op de juiste plek in de legenda.

Opdracht 7b

In 1949 werd Nederland lid van de NAVO.

Leg uit waarom veel Nederlanders zich daardoor veiliger voelden.

• Bij een aanval op Nederland zou het land hulp krijgen van de VS en andere westerse landen. Daardoor zou Nederland minder snel aangevallen worden.

Opdracht 7c

Gebruik leertekst 3A uit hoofdstuk 2.

Voerde Nederland in 1949 nog een politiek van neutraliteit? Leg je antwoord uit.

• Na de Tweede Wereldoorlog was Nederland niet meer neutraal. Het land sloot zich nu aan bij een bondgenootschap, want dat was veiliger.

Opdracht 8

➔ Welke regering zou de foto als propaganda kunnen gebruiken: de Amerikaanse of de Russische? Leg je antwoord uit.

Doe het zo:

De Amerikaanse / Russische regering zou de foto als propaganda kunnen gebruiken, want

Opdracht 8

Doe het zo:

De Amerikaanse / Russische regering zou de foto als propaganda kunnen gebruiken, want

• de foto laat zien hoe Amerikaanse vliegtuigen de bevolking van West-Berlijn redden (middels de 'Luchtbrug').

Opdracht 9

➔ Welke propagandaboodschap brengt de ansichtkaart over?

A De Amerikanen zijn bang voor de SU en willen ontwapenen.

B De Amerikanen zijn gevaarlijk, want ze willen Oost-Europa bij hun invloedssfeer trekken.

C De VS doen alsof ze zich alleen verdedigen, maar versterken ondertussen hun militaire macht.

D De VS lijken heel sterk, maar de NAVO is verzwakt en zal snel uit Europa

verdwijnen.

Huiswerk

5.1c De verschillen tussen Oost en West.

Lees blz. 156

maken opdrachten 10 t/m 14

Deze les

5.1c De verschillen tussen Oost en West.

• opdrachten 10 t/m 14c
• filmpjes (Hongaarse Opstand, Marshallplan, NAVO en Berlijnse Muur)
• Huiswerk opschrijven
• Over voetbal lullen!!

Opdracht 10

Gebruik ook leertekst 1A en 1B. Geef bij elke gebeurtenis het juiste jaartal. (Begin Koude Oorlog, Hongaarse Opstand, Berlijnse Muur en Praagse Lente)

1. Begin Koude Oorlog: 1945
2. Hongaarse Opstand: 1956
3. Bouw Berlijnse Muur: 1961
4. Praagse Lente: 1968

Opdracht 11a

Maak de zinnen kloppend.

Arme / Rijke mensen steunden vaker het communisme, want een communistische partij wilde meer gelijkheid / vrijheid. Dat betekende dat rijke mensen geld en bezit zouden krijgen /

verliezen, terwijl arme mensen geld en bezit zouden krijgen / verliezen.

Opdracht 11b

Noem een economisch doel en een politiek doel van het Marshallplan.

– Economisch doel: 

• de economie van West-Europa op gang helpen.

– Politiek doel: 

• voorkomen dat West-Europeanen het communisme zouden steunen.

Opdracht 11c

Het Marshallplan ondersteunde de Amerikaanse containmentpolitiek. Leg dit uit.

– Containmentpolitiek hield in dat 

• de VS wilden voorkomen dat het communisme zich zou verspreiden.

– Het Marshallplan hielp daarbij, doordat 

• de welvaart in West-Europa groeide, waardoor de steun voor het communisme afnam.

Opdracht 12a

Maak de zinnen kloppend.

Tijdens de Hongaarse Opstand en de Praagse Lente schoten de VS de opstandelingen wel / niet te hulp. Die houding paste wel / niet bij de

containmentpolitiek.

• Tijdens de Hongaarse Opstand en de Praagse Lente schoten de VS de opstandelingen wel / niet te hulp. Die houding paste wel / niet bij de containmentpolitiek.

Opdracht 12b

De NAVO en het Warschaupact hadden hetzelfde doel. Wat was dit doel?

• Beide bondgenootschappen bieden militaire hulp als een van de lidstaten zou worden aangevallen door een ander land (dat geen lid is van hun bondgenootschap).

Opdracht 12c

Wat was een tweede doel van het Warschaupact, als je kijkt naar de acties in Hongarije en Tsjechoslowakije?

• Het Warschaupact werd ook gebruikt om leden van het Warschaupact tot gehoorzaamheid te dwingen en om opstanden van de eigen burgers neer te slaan.

Opdracht 13a

Wat was een oorzaak van de bouw van de Berlijnse Muur?

• Duizenden (ruim 2,5 miljoen) Oost-Duitsers vluchtten via Berlijn naar West-Duitsland.

Opdracht 13b

Was de Berlijnse Muur onderdeel van het IJzeren Gordijn? Leg je antwoord uit.

• Ja, de Berlijnse Muur was de zwaarbewaakte grens tussen communistisch Oost-Berlijn en kapitalistisch West-Berlijn.  Het IJzeren Gordijn was de zwaarbewaakte grens tussen het communistische Oost-Europa en het kapitalistische West-Europa.

Opdracht 14

Bespot de tekenaar van de prent het Marshallplan of de politiek van Stalin? Leg je antwoord uit.

De tekenaar bespot de politiek van Stalin. In de Sovjet-Unie ploegen boeren met de hand, terwijl boeren in het Westen tractoren hebben.  De tekenaar laat Stalin zeggen dat zijn plan beter is – ‘geen mechanische problemen’ – terwijl de boeren met

hun ploegen duidelijk slechter af zijn.

Huiswerk

H5.2 | Het einde van de Koude Oorlog

Lees blz. 158 - 161

Maak opdrachten 1 t/m 8