par 9.1 "oplossen en indampen van zouten"

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

paragraaf  9.1  "oplossen en indampen van zouten"

Leerdoelen

• Kun je de reactievergelijking opstellen van het oplossen van een zout in water.
• Kun je de reactievergelijking opstellen van het indampen van een zoutoplossing.

Herhaling:

1. Zouten bestaan uit positieve en negatieve ionen.
   
2. De ladingen bij elkaar opgeteld: nul (ongeladen).
   
3. Zoek dus de verhouding tussen + en - ionen waardoor de totale lading nul wordt. (kruisregel)
   
4. Deze verhouding zie je terug in de indexen.
   

Carbonaat

Nitraat

Hydraat

Fosfaat

Sulfaat

Sleep de juiste formules naar de juiste triviale naam

(NO​3​​)​−​​

(OH)​−​​

(PO​4​​)​3−​​

(SO​4​​)​2−​​

(CO​3​​)​2−​​

Welke stoffen zijn zouten ? 

sleep deze formules naar de afbeelding van zoutwinning.

NaCl

HCl

H₂S

P₂O₅

CaO

Fe₂O₃

SO₃

ZnS

SnCl₂

Geef de formule van aluminiumsulfide

Geef de formule van ijzer(III)sulfaat

Oplosbaarheidstabel (BINAS 35)

In de oplosbaarheidstabel zoek je op welke letter op het kruispunt staat. 

s    slecht oplosbaar

m   matig oplosbaar

g    goed oplosbaar

-      bestaat niet of reageert met water

Lossen deze zouten goed op in water?

Ja

Nee

FeS

Ba(OH)₂

FeCl₂

MgSO₄

ZnO

Oplosvergelijkingen

Het oplossen van calciumnitraat 

                        (s)  -->  Ca²⁺ (aq) + 2 (NO₃₎^- (aq)

Schrijf in je werkboek blz. 260 de oplosvergelijking van calciumchloride, aluminiumnitraat, zilverfosfaat. Laat tussen elke vergelijking minimaal vier regels open. 

Ca(NO​3​​)​2​​

Ca(NO​3​​)​2​​

Geef de oplosvergelijking van :

bariumhydroxide

natriumcarbonaat

calciumchloride

magnesiumcarbonaat

Noteer de vergelijking op blz. 260 in je werkboek. Laat tussen elke vergelijking minimaal vier regels open.

Indampen

• Tegenovergestelde van oplossen
• Oplossing wordt verwarmd 
• Water verdampt (en gaat dus weg)
• Zout blijft over

Indampvergelijkingen

Omgekeerde van oplosvergelijkingen

                             +                    -->                      (s)

Schrijf in je werkboek onder de oplosvergelijking indampvergelijking van een oplossing van calciumchloride, aluminiumnitraat, zilverfosfaat 

Ca(NO​3​​)​2​​

2((NO​3​​)​2−​​)​(aq)​​

Ca​2+​​(aq)

Zeer goed oplosbare zouten:

verschillende zoutoplossingen hebben kenmerkende kleuren

Toets vraag 

Van een pot met een witte vaste stof is het etiket gescheurd. Het overgebleven stuk etiket zie je hiernaast.

Om erachter te komen of de pot  bevat, 

of                  meng je een beetje van de stof uit de pot met water. Er ontstaat een helder, kleurloos mengsel.

 Welke stof kan de witte vaste stof zijn?

Ba(CO​3​​)

BaCl​2​​

Aan de slag:

Maken opgaven par. 9.1

Neerslag kun je gebruiken! 

Als er een neerslag ontstaat, heb je eigenlijk een zout gemaakt! 

Hoe doe je dat?

Goed leren!

• Alle zouten met kalium, natrium en ammonium lossen goed op in water
• Alle zouten met nitraat lossen goed op in water

Loodcarbonaat maken

Loodcarbonaat is slecht oplosbaar (BINAS).

Om loodcarbonaat te maken moet je Pb²⁺ ionen

mixen met CO₃^2- ionen.

Pb²⁺

CO₃^2-

s

?

?

Je wilt dus Pb²⁺ met CO₃^2- ionen mixen.

De Pb²⁺ moet dus opgelost zijn, net als de CO₃^2-.

De Pb²⁺ moet dus opgelost zijn, net als de CO₃^2-. Loodnitraat en natriumcarbonaat zijn goede keuzes.

De Pb²⁺ moet dus opgelost zijn, net als de CO₃^2-. Loodnitraat en natriumcarbonaat zijn goede keuzes.

Aan de slag: 

Maak opdracht 27 t/m 31 

Klaar? 

nakijken

Oefenen in de elo Hoofdstuk 4 en 5 (par 1, 2, en 3) 

hst 5.4 "ongewenste ionen verwijderen"

leerdoelen

• Je kunt met behulp van een oplosbaarheidstabel verklaren hoe uit een oplossing een ionsoort verwijderd kan worden.

Neerslag kun je gebruiken! 

Als er een neerslag ontstaat, heb je eigenlijk een zout gemaakt! (vorige les)

Je kunt een neerslag ook gebruiken om een ion uit de oplossing te halen. 

Hoe doe je dat?

voorbeeld

Stel, je wilt fluoride-ionen verwijderen uit een oplossing 

Maak dan een oplossing van een zout naar keuze

Voeg jouw gekozen oplossing toe aan de oplossing met F-

Filtreer de neerslag 

Hoe kies je dat zout?

Hoe kies je het zout waarvan je een oplossing gaat maken?

• Zoek een ion dat met F- een s vormt in tabel 35

welk ion zou je kunnen kiezen?

van ion naar gekozen zout

ok, je kiest bijvoorbeeld voor het calcium-ion

Ca2+ zit niet los in een potje. Dat moet een zout zijn.

Dat  zout moet goed oplosbaar zijn, dus kies voor NO3-

Het zout is dus Ca(NO3)2

^Ca2+

F^-

s

NO₃^-

g

Reactievergelijking

Ca²⁺ (aq) + 2 F^- (aq) --> CaF₂ (s)

Oefen nu zelf

1.  Je wilt Broom-ionen verwijderen uit een oplossing

2. Je wilt Aluminium-ionen verwijderen uit een oplossing

Aan de slag: 

Maak opdracht 

36 t/m 40 en 42

48 t/m 50 en 52

Klaar? 

Nakijken

Oefenen in de elo Hoofdstuk  5 (par 4 en 5) 

Hst 5.5 "een zout herkennen"

Binas

Zoek de juiste tabel waarin de vlamkleuringen staan.

koperionen zijn blauw

ijzerionen zijn bruin

Positieve ionen die verhit worden gaan licht uitzenden. Ieder ion zijn eigen kleur. 

(zie BINAS 38)

Voor morgen! 

Neem werkboek B mee!!!!!!