Hermeneutiek les 11

• Filosofie
• HBO
• Studiejaar 3

Hermeneutiek les 11

De mythe van Oedipus

Dilthey (19e eeuw)

verklaren: natuurwetenschappen, objectief

begrijpen: geesteswetenschappen, subjectief

interpreteren: onderdeel van begrijpen

Ricoeur (20e eeuw)

interpreteren: verklaren + begrijpen

verklaren: taalwetenschap;
analyse van relaties binnen een tekst / structuur van een tekst

begrijpen: het verbinden van de tekst met menselijke ervaringen

Lévi-Strauss (20e eeuw)

zoals een woord kan worden geanalyseerd als een combinatie van fonemen en/of morfemen,*

en een zin als een combinatie van sememen,

kan een mythe worden geanalyseerd als een combinatie van mythemen

* vb: "De tekst van Ricoeur is onsamenvatbaar"

Lévi-Strauss: startpunt

(1) Waarom zou je de wereld verklaren via mythes
als het ook op een andere manier kan?

(2) Als alles kan in mythes,
waarom lijken ze dan zo op elkaar?

mythes: tijdgebonden en tijdloos

Wat weten we over Oedipus?

Oorsprong

De ontvoering van Europa

Cadmus gaat Europa zoeken

Cadmus doodt de draak

De Spartoi doden elkaar

Cadmus sticht Thebe

Laius trouwt met Jocaste

Oedipus achtergelaten en gered

Oedipus doodt Laius

Oedipus verslaat de Sfinx

Oedipus trouwt met Iokaste

Oedipus ontdekt de waarheid

Oedipus verblind en verbannen

Eteocles doodt Polyneikes

Antigone begraaft Polyneikes

Structuuranalyse

1e kolom: overwaardering van familierelaties

2e kolom: onderwaardering van familierelaties

3e kolom: monsters gedood

4e kolom: moeite om rechtop te staan

Structuuranalyse

1e kolom: ++ familierelaties

2e kolom: -- familierelaties

3e kolom: -- autochthonie

4e kolom: ++ autochthonie

Kan de mens op eigen benen staan?

Jakob hinkt

De zeemeermin lijdt

Term: autochthonie

• van autos "zelf" + chthoon "aarde"
• uit het land geboren
• zijn dus niet uit een ander land gekomen (allo-chtoon)
• alle leden van de stam zijn 'broeders' en gelijkwaardig
• biologische vader en moeder zijn dus minder belangrijk
• maar wat als dezelfde aarde óók monsters voortbrengt...?