Werkwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Woordsoorten

zelfstandig werkwoord,  hulpwerkwoord en koppelwerkwoord

Lesdoel

Aan het einde van de lessen grammatica ken je;

- zelfstandig werkwoord

- hulpwerkwoord

- koppelwerkwoord

ZWW

Wanneer een werkwoord de handeling / actie aangeeft, 

spreek je van een zelfstandig werkwoord. (zww)

Er staat altijd maar één zelfstandig werkwoord in een zin.

Voorbeeld

voorbeeld

1. Mijn vader heeft het hek geschilderd.

Wat is de actie?

zww --> 

Voorbeeld

voorbeeld

1. Mijn vader heeft het hek geschilderd.

Wat is de actie?

zww --> geschilderd

Andere werkwoorden in de zin?

Voorbeeld

voorbeeld

1. Mijn vader heeft het hek geschilderd.

Wat is de actie?

zww --> geschilderd

Andere werkwoorden in de zin?  --> hww = heeft

HWW

Wanneer een werkwoord geen handeling aangeeft, spreek je van een hulpwerkwoord.

Je past de verdwijnproef toe en het werkwoord dat overblijft, is het zelfstandig werkwoord. De verdwenen werkwoorden zijn hulpwerkwoorden.

Voorbeeld

Ik zou naar huis moeten lopen.

Wat is de actie? 

zww --> 

Voorbeeld

Ik zou naar huis moeten lopen.

Wat is de actie? 

zww --> lopen

Andere werkwoorden in de zin? --> hww

Voorbeeld

Ik zou naar huis moeten lopen.

Wat is de actie? 

zww --> lopen

Andere werkwoorden in de zin? --> hww = zou, moeten

Voorbeeld verdwijntruc

Ik zou naar huis moeten lopen.

Ik zou naar huis lopen

Ik loop --> dit is de actie, dus het zww!

Koppelwerkwoord (kww)

- geeft geen handeling aan.

- koppelt het onderwerp aan een kenmerk of eigenschap verderop in de zin. 

- kan er maar 1 van in de zin staan.

het onderwerp doet niets, 

maar is iets.

Kww

9 koppelwerkwoorden; 

zijn                            schijnen                           (de rechtse komen in het

worden                   heten                                   dagelijks taalgebruik 

blijven                     dunken                                weinig voor)

blijken                     voorkomen

lijken

Voorbeeld

1. Zij is voorzitter.

Zij = onderwerp

Is = koppelwerkwoord 

Want het koppelt voorzitter aan zij

 Vorm van werkwoord zijn.

Een zww zit nooit samen in een zin met een kww.

Dus

In een zin zit altijd een zww of een kww.

Alle andere werkwoorden in de zin zijn dan --> hww

Wat is het koppelwerkwoord?
Karel schijnt jarig te zijn.

Ik ben naar huis gelopen.
Het laatste werkwoord is een:

1. koppelwerkwoord
2. zelfstandig werkwoord
3. hulpwerkwoord

Is het woord tussen haakjes een zelfstandig werkwoord of hulpwerkwoord?

Ik heb gegeten.( heb)

1. zelfstandig werkwoord
2. hulpwerkwoord

Dat boek van jou lijkt me erg goed.
lijkt = ...

1. hulpwerkwoord
2. koppelwerkwoord
3. zelfstandig werkwoord

Meneer Reitsma blijft altijd geduldig.

blijft = ...

1. hulpwerkwoord
2. koppelwerkwoord
3. zelfstandig werkwoord

Jacob is een oplettende leerling.

is =

1. zelfstandig werkwoord
2. hulpwerkwoord
3. koppelwerkwoord

Ineke gaat naar de stad.
Gaat = ?

1. zelfstandig werkwoord
2. hulpwerkwoord

Hij is altijd al een opschepper geweest.

1. is = kww geweest = kww
2. is = kww geweest = hww
3. is = hww geweest = kww
4. is = hww geweest = hww

Ik ben gisteren 10 geworden.
geworden = ?

1. zelfstandig werkwoord
2. hulpwerkwoord