6.3 Bevruchting

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 1

6.3 - Bevruchting

De planning

• Waar gaan we vandaag in dit hoofdstuk mee aan de slag?
• Terugblik 6.1 en 6.2: huiswerk opdrachten nabespreken
• Leerdoelen 6.3: "Bevruchting"
• Klassikale uitleg 6.3:   "Bevruchting"
• Activerende werkvorm: Expertise opdracht (denken-delen-uitwisselen)
• Nabespreken leerdoelen: presentaties
• Afsluiting: De les(inhoud) evalueren 

korte herhaling

• Wat zijn de verschillende onderdelen van een bloem?
• Wat zijn de kenmerken en functies van de verschillende bloemdelen?
• Wat wordt bedoeld met bestuiving?
• Wat zijn de verschillen tussen insectenbloemen en windbloemen?

onderwijsleergsprek!

Bloem

Bloemsteel

1

Bloemkelk (kelkblad) 

Beschermt de rest van bloem
(vooral in de knop)

2

Meeldraad

Hierin wordt stuifmeel gemaakt (mannelijke voortplantingscellen)

4

Bloemkroon (kroonblad)

Lokt met zijn kleur insekten

die zorgen voor bestuiving

3

Stamper

Hier worden eicellen gemaakt

(vrouwelijke voortplantingscellen)

5

• Bloemsteel
  
  
• Bloemkelk of kelkbladeren
  beschermen de bloem in de knop
  
  
• Bloemkroon of kroonblad
  lokken insecten die voor de bestuiving zorgen
  
  
• Meeldraad
  Helmdraad en helmknop
  In de helmknop wordt stuifmeel gemaakt
  
  
• Stamper
  stempel, stijl en vruchtbeginsel
  In het vruchtbeginsel liggen de zaadbeginselen met eicellen

kelkblad

stamper

meeldraad

kroonblad

Bestuiving

Bestuiving = 

Als er stuifmeelkorrels op de stempel terecht komen van dezelfde soort plant.

Bestuiving kan plaatsvinden door: 

• De wind
• Insecten (bijen, vliegen, vlinders)

 

Soorten bestuiving:

• Zelf bestuiving
• Kruisbestuiving

Kruisbestuiving en zelfbestuiving

Insectenbloem vs windbloem

wat valt je het meest op?

uitleg 6.3

Bevruchting

Aandachtsrichter

• "Zonder bijen, geen chocolade – wat heeft dat met bevruchting te maken?"
  
  
  

Aandachtsrichter

“Planten kunnen niet lopen of daten... maar toch krijgen ze nakomelingen. Hoe doen ze dat eigenlijk?”

Werk samen in een duo. Teken op een leeg vel papier hoe jullie denken dat bevruchting bij planten werkt.

Hoe komen planten aan nakomelingen, als ze niet kunnen bewegen?

Aandachtsrichter

Chocolade komt van cacaobonen, en die groeien in vruchten aan de cacaoplant. Maar… die vruchten ontstaan pas na bevruchting van de bloem.

Kleine insecten (zoals mugjes) brengen stuifmeel van de ene bloem naar de andere. Dit heet bestuiving en is nodig om bevruchting mogelijk te maken.

Zonder bestuiving geen bevruchting,

➡️ dus geen cacaovrucht, geen bonen… en geen chocolade!

Antwoord

Bestuiving

Een insect (zoals een bij), de wind of een ander dier brengt stuifmeel van de meeldraden van een bloem naar de stamper van een andere bloem van dezelfde soort.

Bevruchting

Het stuifmeel komt via de stempel op de stamper terecht.

Vanuit het stuifmeel groeit een stuifmeelbuis naar het eicel in het vruchtbeginsel.

De kern van de stuifmeelkorrel versmelt met de kern van de eicel: dat is de bevruchting.

Vrucht en zaad

Na bevruchting groeit het vruchtbeginsel uit tot een vrucht met daarin zaden.

Uit die zaden kunnen later nieuwe planten groeien.

6.3 - Bevruchting

6.4 Vruchten en zaden

Leerdoelen

Je kunt de veranderingen in het vruchtbeginsel na bevruchting beschrijven

Vruchten en zaden

Na de bevruchting: 

• Zaadbeginsels in vruchtbeginsel waarvan de eicel is bevrucht, gaan groeien
• Deze zaadbeginsels ontwikkelen zich tot zaden
• Vruchtbeginsel wordt groter

Vruchten en zaden

Bevruchting bij een boonplant (peulvrucht):

• Zaadbeginsels ontwikkelen zich tot zaden (bonen)
• Vruchtbeginsel groeit uit tot vrucht (de sperzieboon)
• Restanten van de bloem blijven over: bloemkelk en stijl

Vruchten en zaden

Bevruchting bij een boonplant (peulvrucht):

• Zaadbeginsels ontwikkelen zich tot zaden (bonen)
• Vruchtbeginsel groeit uit tot vrucht (de sperzieboon)
• Restanten van de bloem blijven over: Bloemkelk en stijl

Vruchten en zaden

• Sommige vruchten bevatten vruchtvlees
• Dit ontstaat vaak uit het vruchtbeginsel en soms uit de bloembodem

B4: Vruchten en zaden

Het aantal zaden in een vrucht kan sterk verschillen

Héél leuk zo'n stuifmeelkorrel op die stempel, maar wat dan???

de belangrijke onderdelen voor nu

stap 1

je ziet hier maar 1 zaadbeginsel, deze zit in het vruchtbeginsel van de plant. de meeste hebben er hier heel veel van per vruchtbeginsel

Stuifmeelkorrel

Stuifmeelbuis

zaadbeginsel

stap 1

je ziet hier maar 1 zaadbeginsel, deze zit in het vruchtbeginsel van de plant. de meeste hebben er hier heel veel van per vruchtbeginsel!

Stuifmeelkorrel

Stuifmeelbuis

zaadbeginsel

Na de bestuiving moet de kern van een stuifmeelkorrel
bij de kern van de eicel in het zaadbeginsel komen. 

Als een stuifmeelkorrel op een stempel van een plant
van dezelfde soort is gekomen, groeit uit de
stuifmeelkorrel een buis: de stuifmeelbuis.

Microscopische afbeelding van stuifmeelkorrels met stuifmeelbuizen

Bevruchting:

Het samensmelten van kern van de mannelijke cel (stuifmeelkorrel) met de vrouwelijke eicel.

50% man en 50% vrouw= nieuw plantje/vrucht

Bevruchting:

Het samensmelten van kern van de mannelijke cel (stuifmeelkorrel) met de vrouwelijke eicel.

Uit de bevruchte eicel komt de kiem.

Uit het zaadbeginsel ontstaat een zaad.

Wat is een stuifmeelbuis?

1. gewoon een buis
2. een buis die loopt door de stamper
3. een cel
4. een grote buis van cellen

Uit welk deel van de bloem ontstaat de kiem?

1. Uit het vruchtbeginsel
2. Uit het zaadbeginsel
3. Uit de bevruchte eicel
4. Uit de zaadcel

pas NA het samensmelten, is de plant bevrucht

Hoe vaak is
de appel bevrucht?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

In het vruchtbeginsel zitten

1. stuifmeelkorrels
2. stempels
3. zaadbeginsels
4. helmhokjes

aan de slag: 

Maken van 6.3: (vanaf blz. 183) opdr 1 t/m 3 en 5, 6, 7. 

De planning

• De klassenplattegrond
• De toetsweek rooster PTD 3 
• Stagehandleiding doornemen: De documenten bespreken
• Vragenronde over de stagehandleiding 
• Stageplek: Inventariseren 
• Aan de slag met de theoretische opdrachten over de stageplek