Les 1 - Werknemersschap en Recht

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 2

Thema: Wet en regelgeving

Semester: 1

Programma 

• AWR - registratie
• Verwachtingen
• Lesdoelen
• Inhoud les
• Theorie
• Opdrachten
• Nabespreken
• Afsluiten

AWR

Aanwezigheid zal door de docent geregistreerd worden. Aanwezigheid kan meerdere malen tijdens de les worden gedaan. Bij vroegtijdig verlaten van de les, zonder geldige reden, zal je op 'ongeoorloofd afwezig' staan.

Ben je te laat? Geef dit dan door aan het einde van de les aan de docent. Dit is jouw verantwoordelijkheid.

Verwachtingen

• Niet eten en drinken (uitzondering flessen) in de klas
  
• Toilet? Eerst vragen
  
• Telefoon weg stoppen
  
• Leermiddelen in orde
  
• Beroepshouding correct
  
• --> Zonder waarschuwing wordt je eruit gestuurd! Geen gemaar, geen excuus en geen discussie...

Lesdoelen

• Je legt uit wat recht en wetten zijn.

• Je licht toe welke internationale rechten er
 zijn vast gelegd in verdragen.

• Je licht toe wat de Europese rechten voor de mens zijn.

• Je licht toe welke rechten en plichten horen bij het werken in de maatschappelijke zorg in Nederland.

Inhoud lessen

• Je onderzoekt de wet- en regelgeving binnen de maatschappelijke zorg.

Voorkennis:
wat weet je over wet en recht?

Theoretische gedeelte

Inleiding Wetgeving

Je hoeft niet letterlijk alle wetten te kennen, dat kan bijna niemand. 

Maar je moet je wel aan de wet houden. 

Je kunt niet zeggen dat je iets niet wist. 

Als burger gelden er gewone wetten voor iedereen, en in de maatschappelijke zorg zijn er daarnaast extra wetten die speciaal voor deze sector gelden.

Leesopdracht

• Lees 4.1. Recht en wetten (zie in it'slearning).
  
  
• Wat valt je op?
• Recht = regels die bepalen wat je mag/niet mag.
• Wetten = officieel vastgelegde regels, gelden voor iedereen.
• Discretionaire ruimte = speelruimte voor hulpverleners.

Voorbeelden uit praktijk MZ: cliëntbeslissingen, eigendom, inzagerecht.

Opdracht 1 – Herken het recht

Situaties (studenten invullen op werkblad of bespreken):

Cliënt wil zelf beslissen over behandeling → ?

Werknemer krijgt niet afgesproken loon → ?

Cliënt wil inzage in dossier → ?

Je koopt een fiets en betaalt → ?

Situatie                            Welk recht?

Een cliënt wil zelf beslissen over zijn behandeling. Zelfbeschikkingsrecht

Een werknemer krijgt niet het afgesproken loon. Arbeidsrecht / loonrecht

Een cliënt wil zijn dossier inzien. Inzagerecht / recht op informatie

Je koopt een fiets en betaalt ervoor; nu is het jouw eigendom. Eigendom / vermogensrecht

Opdracht 1 – Herken het recht

Situaties (studenten invullen op werkblad of bespreken):

Cliënt wil zelf beslissen over behandeling →  Zelfbeschikkingsrecht

Werknemer krijgt niet afgesproken loon → Arbeidsrecht / loonrecht

Cliënt wil inzage in dossier → Inzagerecht / recht op informatie

Je koopt een fiets en betaalt → Eigendom / vermogensrecht

Situatie                            Welk recht?

Een cliënt wil zelf beslissen over zijn behandeling. Zelfbeschikkingsrecht

Een werknemer krijgt niet het afgesproken loon. Arbeidsrecht / loonrecht

Een cliënt wil zijn dossier inzien. Inzagerecht / recht op informatie

Je koopt een fiets en betaalt ervoor; nu is het jouw eigendom. Eigendom / vermogensrecht

Theorie – Internationaal recht

Internationale rechten staan in verdragen:

1. Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM) – 1948
   rechten voor alle mensen
2. VN-Kinderrechten
   rechten van kinderen
3. VN-Verdrag Handicap
   rechten van mensen met een beperking

Hiërarchie in recht

Landen verschillen onderling in bijvoorbeeld waarden en normen die ze voor hun eigen samenleving belangrijk vinden, politieke keuzes, het belang van religie en democratie of dictatuur. Daarom zijn er tussen landen verschillen in wetten en het rechtssysteem.

Maar in het recht geldt wel een bepaalde hiërarchie:

- Internationaal recht, wereldwijd,

- Europees recht,

- Landenrecht.

volgorde van belangrijkheid of wie de baas is over wie.

Opdracht 2 – Koppeltaak

Situaties:             →                                                                          Verdrag

Kind mag niet naar school →                                                                  ?

Rolstoeltoegankelijkheid ziekenhuis →                                                   ?

Cliënt mag zijn mening uiten →                                                               ?

Situatie → ? Verdrag

Een kind mag niet naar school. VN-Kinderrechtenverdrag

Een ziekenhuis is niet toegankelijk voor rolstoelgebruikers. VN-Verdrag Handicap

Een cliënt mag zijn mening uiten in een wijkoverleg. Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM)

Opdracht 2 – Koppeltaak

Situaties:             →                                                                          Verdrag

Kind mag niet naar school →                                                 VN-Kinderrechtenverdrag

Rolstoeltoegankelijkheid ziekenhuis →                                     VN-Verdrag Handicap

Cliënt mag zijn mening uiten →                                  Universele Verklaring van de Rechten                                                                                                      van de Mens (UVRM)           

Situatie → ? Verdrag

Een kind mag niet naar school. VN-Kinderrechtenverdrag

Een ziekenhuis is niet toegankelijk voor rolstoelgebruikers. VN-Verdrag Handicap

Een cliënt mag zijn mening uiten in een wijkoverleg. Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM)

Europese rechten

Korte uitleg EVRM en Europese wetgeving:

• EVRM = Europese mensenrechten: Een verdrag waarin staat welke mensenrechten inwoners van de aangesloten Europese landen hebben. Voorbeeld: Vrijheid van meningsuiting, recht op onderwijs, gelijkheid tussen de echtgenoten.
• Europese verordeningen en richtlijnen verplichten lidstaten: Wetgeving die voor alle EU-lidstaten direct geldt. Voorbeeld: AVG
• Europese Hof van Justitie handhaaft wetten: Afspraken over doelen die bereikt moeten worden, maar landen mogen zelf kiezen hoe ze dat doen. Voorbeeld: Klimaatdoelen

Quiz: Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM)

Vraag 1:Welke van de onderstaande rechten hoort bij het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens?

1. Recht op vakantie
2. Recht op vrijheid van meningsuiting
3. Recht op gratis zorgverzekering
4. Recht op gratis openbaar vervoer

Juiste antwoord: B. Recht op vrijheid van meningsuiting

Toelichting:

Het EVRM gaat over fundamentele mensenrechten zoals vrijheid, veiligheid, meningsuiting en gelijkheid. Zaken als zorgverzekering of vervoer worden nationaal geregeld.

Vraag 2: Mag Nederland wetten maken die in strijd zijn met het EVRM?

1. Ja, dat mag, zolang de Tweede Kamer akkoord is
2. Alleen als de koning het goedkeurt
3. Nee, Europese rechten gaan boven Nederlandse wetten
4. Ja, maar alleen tijdelijk

✅ Juiste antwoord: C. Nee, Europese rechten gaan boven Nederlandse wetten

💬 Toelichting:

Het EVRM heeft een hogere rechtskracht dan nationale wetgeving. Nederland moet zijn wetten aanpassen als ze in strijd zijn met Europese mensenrechten.

Vraag 3 Wat doet het Europees Hof van Justitie (Straatsburg)?

1. Het maakt nieuwe wetten voor Europa
2. Het beslist of landen zich aan het Europees recht houden
3. Het bepaalt de belastingregels in Europa
4. Het geeft adviezen, maar geen bindende uitspraken

✅ Juiste antwoord: B. Het beslist of landen zich aan het Europees recht houden

💬 Toelichting:

Het Hof controleert of lidstaten zich aan de Europese wetgeving houden. Als landen de regels overtreden, kan het Hof bindend beslissen dat ze de wet moeten aanpassen.

Nederlands recht & de maatschappelijke zorg

🏛️ Wat betekent Nederlands recht?

Naast internationale en Europese wetten heeft Nederland eigen wetten.

Die wetten regelen hoe we met elkaar omgaan én hoe zorg en hulpverlening georganiseerd zijn.

Nederlands recht & de maatschappelijke zorg

⚖️ Belangrijke wetten in de zorg

Wzd – Wet zorg en dwang → omgaan met onvrijwillige zorg.

Wvggz – Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg → regels bij verplichte behandeling.

Wlz – Wet langdurige zorg → voor mensen die intensieve zorg nodig hebben.

Wmo – Wet maatschappelijke ondersteuning → hulp bij zelfstandig wonen en meedoen in de samenleving.

Participatiewet – regels voor werk en inkomen.

Wet BIG – bescherming van zorgberoepen en cliënten (beroepsregister).

💬 Deze wetten bepalen wat jij als hulpverlener mag doen, moet doen en waar cliënten recht op hebben.

Film uitleg - WMO

Uitleg WMO

Nederlands recht & de maatschappelijke zorg

🧩 Discretionaire ruimte

Soms is de wet niet zwart-wit.

→ Dan mag een professional ruimte nemen om te doen wat redelijk en menselijk is binnen de regels.

👉 Voorbeeld: een cliënt krijgt een boodschappentas van de buurvrouw. Formeel moet dit gemeld worden bij de uitkering, maar de gemeente kan besluiten dit niet te korten — uit menselijkheid.

Nederlands recht & de maatschappelijke zorg

🧠 Waarom belangrijk voor MZ?

Je werkt met mensen die recht hebben op zorg, veiligheid en ondersteuning.

Jij ondersteunt cliënten om hun rechten te begrijpen en gebruiken.

Je moet weten welke wetten jouw werk beïnvloeden, zodat je juist handelt.

Stellingen

• Een hulpverlener mag altijd van de wet afwijken als dat beter is voor de cliënt.
  
  
• Internationale verdragen zijn belangrijker dan Nederlandse wetten.
  
  
• Iedereen kent zijn rechten goed genoeg om ze toe te passen in de zorg.

Lesdoelen checken

• Je legt uit wat recht en wetten zijn.

• Je licht toe welke internationale rechten er

 zijn vast gelegd in verdragen.

• Je licht toe wat de Europese rechten voor de mens zijn.

• Je licht toe welke rechten en plichten horen bij het werken in de maatschappelijke zorg in Nederland.

Leeractiviteiten

Bij deze lessen horen de volgende leeractiviteiten die in je eindopdracht moet verwerken:

• Leeractiviteit 4
  
  
• Leeractiviteit 5