5,2 - Democratie in Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

Welkom in de geschiedenisles!

Wat gaan we doen vandaag?

• Lesdoelen
• Herhaling
• Democratie in Nederland
• Opdrachten
• Afsluiting  
  

Wat gaan we doen vandaag?

• Grondwet opdracht
• Opdrachten
• Afsluiting  
  

Lesdoelen

Aan het eind van deze les:

• Kun je benoemen hoe Nederland werd bestuurd vanaf 1815

• Kun je benoemen wat er allemaal veranderde door de grondwet van 1848

• Kun je uitleggen hoe het kiesrecht in Nederland werd ingevoerd

T2 x 1p Geef een verklaring waarom de eerste industriële revolutie kan worden gezien als één van de meest belangrijke veranderingen in de wereldgeschiedenis.

Rewind: 1789: 

De Franse Revolutie

• Strijd voor vrijheid, gelijkheid en broederschap

• Einde aan de macht van de koningen van Frankrijk.

• Het volk eiste meer gelijkheid: einde aan de standenmaatschappij.

• Het volk eist een grondwet.

1795  Nederland wordt een democratische          

          Republiek m.b.v de Fransen

1804 Napoleon kroont zichzelf keizer

1806 Napoleon stelt zijn broer Lodewijk aan 

          als koning van Holland

1810  Napoleon maakt van Nederland een 

          provincie van Frankrijk

1813  De Fransen worden verjaagd uit    

          Nederland en Willem I keert terug uit

          Engeland. Nederland wordt het 

          koninkrijk der Nederlanden

Het nieuwe bestuur van Nederland

• In 1815 werd Nederland samen met België een constitutionele monarchie: Het Koninkrijk der Nederlanden.
  
• De koning werd koning Willem I.
• Wat is een constitutionele monarchie?

De landing van Willem Frederik geschilderd door Nicolaas Lodewijk Penning, naar Reinier Vinkeles en een tekening van Jan Willem Pieneman

Macht van de koning

• Volgens de grondwet had de koning veel macht.
• Hij was staatshoofd, de persoon met het hoogste gezag in de staat.
• Hij was ook regeringsleider, de aanvoerder van de regering.
• Waar besliste hij over?

Willem I

• Koning Willem I (1815)

• Hij richtte de NHM (Nederlandse handels maatschappij) op.
  

• Deze koning wordt ook wel de Koopman-koning genoemd omdat hij veel deed om de infrastructuur van Nederland te verbeteren, ook stimuleerde hij  de handel. 
• Hij liet onder andere kanalen, wegen en de eerste treinrails aanleggen.
  
• Centralisatiepolitiek --> ''vernederlandsing''

Koning Willem I der Nederlanden in zijn Kroningsgewaad door Joseph Paelinck, 1819.

Tekening van de eerste stoomtrein in Nederland in 1839. Veel mensen vonden de machine maar gevaarlijk en luidruchtig....

Een theatervoorstelling over de Napolitaanse volksopstand in 1674 tegen de Spaanse overheersing loopt uit de hand, deze leidde tot rellen

De problemen

Er waren een aantal problemen:

1. Nederlanders en Belgen spreken verschillende talen , Nederlands zou de officiële staatstaal worden.
2. Beide hangen (grotendeels) een ander geloof aan (protestant / katholiek), Er kwam geloofsvrijheid, hier waren de meeste Belgen het niet mee eens.
3. De Belgen vonden dat Willem I het noorden voortrok (infrastructuur)
4. Op economisch vlak was het noorden zwak (door schulden uit de Frans-Bataafse tijd), en het zuiden sterk (sterk ontwikkelde industriële infrastructuur).

Dan liever de lucht in!

• Belgische revolutie  (1830)
• Door de verschillen tussen de Nederlanders en de ''Belgen'' en het feit dat Willem I de klachten van deze mensen negeerde braken er rellen uit.
  
• De Europese landen besloten dat België onafhankelijk mocht worden, Willem was het daar niet mee eens en stuurde zijn leger. --> Frankrijk dreigt met oorlog, Willem deinst terug.
  
• In 1839 gaf Willem I toe...
  

Ontploffing van het schip bij Antwerpen, 5 febr. 1831

“De opoffering van de kanonneerbootcommandant Jan van Speijk maakte hem tot een held en daarmee tot een voorbeeld voor het vaderland in moeilijke tijden.''

https://historiek.net/jan-van-speijk-1802-1831/7864/

1840-1849: 

Koning Willem II

• Aftreden Willem I 1840 --> Willem II
• Conservatief: geen ruimte voor veranderingen

• Regeert, min of meer, als absolute vorst
  

• Moet niets weten van democratie
  

• 13 maart 1848: Koning Willem II vreest voor revolutie in Nederland. --> “Ik ben in 24 uur van zeer conservatief zeer liberaal geworden”.

• Willem II geeft Thorbecke opdracht een nieuwe grondwet te schrijven.

Het jaar 1848 wordt ook wel een revolutiejaar genoemd.

In dit jaar ontstonden er opstanden zoals de maartrevolutie in Duitsland, de februarirevolutie in Frankrijk en de Maartse onrust in Zweden.

Hierbij was er een sterke roep om meer vrijheid en meer inspraak in het bestuur door ''gewone'' burgers in het bestuur van het land.

Leg uit wat Willem II bedoelde met “Ik ben in 24 uur van zeer conservatief zeer liberaal geworden”

Nieuwe Grondwet

1848

Grondwet opdracht 

• In viertallen

• Lees de grondwet fragmenten (1815 en 1848)

• Schrijf de verschillen (veranderingen) en de overeenkomsten (continuïteit) op.
  
• Classkick

• Nabespreken

Gevolgen 

• De leider van de Nederlandse liberalen: Johan Rudolf Thorbecke maakt een nieuwe grondwet:
  

1. Koning is onschendbaar
2. Ministeriële verantwoordelijkheid
3. Klassieke grondrechten
4. Censuskiesrecht -->  ‘politiek is voorbehouden aan het verlichte, vermogende deel der natie'

Constitutionele monarchie / Parlementaire democratie  

Liberalen zijn in deze periode een politieke groep (veelal rijke mannen) die vindt dat ieder mens zo veel mogelijk vrijheid moet hebben.

De overheid moet zich daarom zo min mogelijk met de samenleving en de economie bemoeien.

Opdrachten

• 5,2 - Democratie in Nederland
  
• Informatieboek blz. 100 t/m 103
  
• Werkboek blz. 131 t/m 133
  
• Opdrachten: 1, 2, 3, 4, 5, 7,
  

Grondwet opdracht 

• Nabespreken
  

• Lees de grondwet fragmenten (1815 en 1848)

• Schrijf de verschillen (verandering) en de overeenkomsten (continuïteit) op.
  

Grondwet opdracht 

Fijne dag!

Wat is een constitutionele monarchie?

1. Koninkrijk met een grondwet
2. Koninkrijk zonder grondwet
3. Land met een grondwet maar geen koning
4. Koninkrijk met een absolute koning

Wanneer is er sprake van echte democratie in Nederland?

1. 1848
2. 1879
3. 1917
4. 1919

In welk jaar kreeg Nederland voor het eerst een Nederlandse koning?

1. 1813
2. 1815
3. 1830
4. 1848

De belangrijkste politieke groep in 1848 waren de ......?......

1. Liberalen
2. Socialisten
3. Confessionelen

Wie hebben er kiesrecht in 1848?

1. Mannen mogen stemmen
2. Rijke mannen en vrouwen mogen stemmen
3. Als een man genoeg belasting betaald mag hij stemmen
4. Niemand mag stemmen

Liberalen willen vooral.....

1. Weinig overheidsbemoeienis
2. Gelijkheid
3. Geen vrijheid
4. Politiek met de bijbel

Welke politieke groep mocht een nieuwe grondwet maken

1. Socialisten
2. liberalen
3. democraten
4. prinsgezinden

Wat betekent ' algemeen kiesrecht? '

1. stemrecht voor vrouwen
2. stemrecht voor rijke mannen
3. stemrecht voor mannen
4. stemrecht voor mannen en vrouwen

Een koninkrijk met een grondwet is:

1. Parlementaire democratie
2. Constitutionele monarchie

Kies een kenmerk van de Parlementaire Democratie.

1. Grondwet
2. Vrije en geheime verkiezingen
3. Parlement als hoogste macht
4. Trias Politica

Het volk regeert via gekozen volksvertegenwoordigers
Dit noem je:

1. Een dictatuur
2. Een monarchie
3. Een parlementaire democratie
4. Verkiezingen

0