afmaken 2.3 + UL 2.4 (1m/h)

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Planning = 

1 = PO uitgeprint inleveren (+ ook online in de classroom!)

2 = afronden basisstof 2.3

3 = leerdoelen 2.4

4 = uitleg 2.4

5 = huiswerk opgeven (+ ´datum´ PW thema 2)

6 = aan de slag met de opdrachten

PO uitgeprint inleveren met een nietje erin linksboven.

Online inleveren van het document moet via classroom per groepje;

1x inleveren is genoeg. 

Vorige les basisstof 2.3 uitgelegd, maar vergeten het huiswerk op te geven. ;-(

Je gaat nu in je papieren boek vanaf blz. 110

 van basisstof 2.3 maken 

opdracht 1 + 2 + 3 + 5 + 6 maken

basisstof 2.3; cellen

lesdoelen:

• Ik weet dat een organisme bestaat uit cellen.
• Ik kan de delen van dierlijke cellen benoemen met hun kenmerken en functies.
• Ik kan de delen van plantaardige cellen benoemen met hun kenmerken en functies.

Cellen

Cellen zijn bouwstenen van organismen.

Alles wat leeft bestaat uit cellen.

Er zijn veel verschillende type cellen. Ook al verschilt hun vorm, de bouw van cellen is grotendeels gelijk. 

Het lichaam van een mens bestaat uit wel 30 biljoen cellen.

dierlijke cel

Alle dieren hebben dezelfde soort cellen: dierlijke cellen.

De vorm kan wel verschillen, maar de vorm heeft te maken met de functie.  

dierlijke cel

Elke dierlijke cel heeft dezelfde onderdelen:

1 = celmembraan

2 = kernplasma

3 = kernmembraan

4 = cytoplasma

2+3 samen = celkern

tekening dierlijke cel

Wangslijmvliescellen van de mens onder een microscoop.

TIP: Deze cellen hebben diepte, maar dat zie je onder een microscoop amper. 

functies van de onderdelen:

• De celmembraan is een dun vliesje, deze scheidt de inhoud van de cel van zijn omgeving. Het bestaat uit vetten en eiwitten. Sommige stoffen kunnen door hier door heen, andere stoffen alleen met behulp van eiwitten in het celmembraan. 
• Cytoplasma is een dikke vloeistof, bestaat uit water met opgeloste stoffen en zwevende deeltjes.  
  
• De celkern stuurt de cel aan. Het is het regelcentrum van de cel. 

Plantaardige cel

Plantaardige cel

De functies van de celmembraan, de celkern en het cytoplasma zijn bij een dierlijke en plantaardige cel hetzelfde.....

De celwand is een stevig laagje om de cel heen.  Deze zorgt voor stevigheid. Het is geen deel van de cel, maar ligt eromheen. Het is een tussencelstof.

Plantaardige cel

De meeste planten hebben midden in de 

cel één grote vacuole. Dat is een blaasje 

gevuld met vocht (water met opgeloste stoffen). 

In het cytoplasma kunnen plastiden voorkomen. Dat zijn korrels met een speciale functie. Er zijn verschillende plastiden, zoals bladgroenkorrels, kleurstofkorrels en zetmeelkorrels;

Plastiden:

• Bladgroenkorrels: komen voor in de groene delen van een plant. In de bladgroenkorrels vindt de fotosynthese plaats.
• kleurstofkorrels: Deze vind je in de cellen van bloemen en vruchten met een rode, oranje of gele kleur. 
• zetmeelkorrels; Deze zitten bijvoorbeeld in de cellen van aardappels. In zetmeelkorrels is zetmeel opgeslagen. De korrels hebben geen kleur. Als je deze onder een mircoscoop wilt bekijken, moet je een beetje paarse vloeistof toevoegen om ze beter te kunnen zien. 

Celorganellen:

Delen van een cel die een eigen functie hebben, noem je celorganellen. 

Voorbeelden hiervan zijn de celkern, de vacuole en plastiden. 

In dierlijke en plantaardige cellen komen nog veel ander celorganellen voor die je misschien in de bovenbouw gaat leren. 

Plantaardige cel

(onder microscoop)

Dierlijke cel

(onder microscoop)

Ruil nu je boek met je buurvrouw/buurman.

......want die gaat jouw gemaakte opdrachten nu nakijken. 

1a - meerdere cellen

1b - De vorm van een cel hangt samen met de functie van de cel.

1c - Bloed moet door de bloedvaten stromen. Met uitsteeksels zouden de bloedcellen aan elkaar en aan de wanden van de bloedvaten blijven hangen.

1d - organel

2a - 

nummer 1 = cytoplasma

nummer 2 = celkern

nummer 3 = celmembraan

2b - Daardoor kan de cel stoffen opnemen en afgeven.

2c - De celkern regelt alles wat er in de cel gebeurt.

2d -  

3a -

1 = celmembraan

2 = celkern

3 = cytoplasma

4 = vacuole

5 = bladgroenkorrel

6 = celwand

3b - nummer 5

3c -

Bladgroenkorrels: hierin vindt fotosynthese plaats. Ook geven de bladgroenkorrels planten hun groene kleur.

Kleurstofkorrels: geven bloemen en vruchten hun kleur.

Zetmeelkorrels: hierin wordt zetmeel opgeslagen.

5a - in de celwanden

5b - van haar voedsel

6a -

Van een plant, want de cellen hebben een celwand, bladgroenkorrels en een vacuole.

6b - 

preparaat 1 = al deze delen

preparaat 2 = celkern + celmembraan + cytoplasma

preparaat 3 = al deze delen

preparaat 4 = celkern + celmembraan + cytoplasma

Ruil nu je boek met je buurvrouw/buurman.

......zodat je je eigen werkboek weer terug hebt.  

leerdoelen 2.4

1. Ik kan de kenmerken van chromosomen noemen.
2. Ik kan de bouw en functie van DNA beschrijven. 

De celkern

Elke dierlijke en plantaardige cel heeft een celkern.

Op de afbeelding hiernaast zie je een dierlijke cel en hierop is de celkern heel goed te zien.

dierlijke cel met celkern

Celkern

In de celkern zit belangrijke erfelijke informatie opgeslagen. 

In elke celkern liggen lange dunne draden: 

de chromosomen. 

Chromosomen

Ze liggen in de celkern als een wirwar door elkaar.

Onder een microscoop kun je de chromosomen niet zien, behalve als een cel zich gaat delen. Dan worden de chromosomen korter en dikker en zijn ze wel zichtbaar. 

Lichaamscellen

Je lichaam is opgebouwd uit cellen:

Huidcellen, spiercellen, levercellen, etc.

De cellen waaruit je lichaam is opgebouwd, heten lichaamscellen.

Lichaamscellen

Menselijke lichaamscellen hebben 46 chromosomen. 

Bij andere organismen kan het aantal chromosomen in de lichaamscellen anders zijn.

De bouw van DNA 

Bouw DNA

Chromosomen bestaan voor een groot deel uit de stof DNA.

Wenteltrap met meer dan een miljoen treden.

Elke trede bestaat uit 2 stukken die precies in elkaar passen. Deze stukken heten basen.

Bouw DNA

Er zijn 4 verschillende basen.  

Ze worden aangegeven met de letters;

 A T , C en G. 

Eén paar noemen we een basenpaar. 

A-T  Basenpaar

C-G   Basenpaar

Functie van DNA

In het DNA ligt enorm veel informatie opgeslagen. 

Het DNA bevat de informatie voor bijna al je eigenschappen.

Bijvoorbeeld je oogkleur: 

het DNA bepaalt welke kleurstoffen worden gevormd in de iris van het oog.

Erfelijk of niet?

erfelijke eigenschappen

De informatie in je DNA erf je van je ouders 

(de helft van je vader en de helft van je moeder). 

Eigenschappen waarvoor je de informatie van je ouders erft, noem je erfelijke eigenschappen. 

Voorbeelden van erfelijke eigenschappen zijn je oogkleur, de vorm van je gezicht en hoe lang je kunt worden. 

erfelijke eigenschappen

• Elke cel bevat alle erfelijke informatie van een organisme. 
• Een cel gebruikt alleen die informatie die hij nodig heeft. 
• Welke eigenschappen je precies krijgt in je leven, heeft niet alleen te maken met je DNA;
• Ook je omgeving en je leefwijze hebben                                     daar invloed op. Hoe lang je wordt heeft                        bijvoorbeeld ook te maken met wat je eet. 

Huiswerk voor volgende les=

wat niet meteen in magister kan worden gezet i.v.m. nieuwe rooster. 

maak van thema 2

van basisstof 2.4

opdrachten 1 t/m 11,  

ja dus ook opdracht 10+ en samenhang 11

afronden leerdoelen

2.4 - De celkern

leerdoelen:

• Ik kan de kenmerken van chromosomen noemen. 
• Ik kan de bouw en functie van DNA beschrijven.