3.4 De WIC en Suriname

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

De Republiek in de Gouden Eeuw

3.4 De WIC en Suriname

Leerdoelen

Je kunt uitleggen welke economische en politieke omstandigheden meespeelden bij de oprichting van de WIC.

Hoe werkte de driehoekshandel?

Je kunt duidelijk maken dat in de zeventiende eeuw een wereldeconomie ontstond.

Kaapvaart en slavenhandel

• De VOC was een groot succes. Zo'n bedrijf moest er daarom ook komen voor de handel met het Westen van de wereld.
  
  
• In 1621 werd de West-Indische Compagnie (WIC) opgericht
  
  
• Dit bedrijf kreeg het monopolie op de handel met Noord -en Zuid-Amerika. 
  
  
• Er mocht ook aan kaapvaart worden gedaan > Spaanse en Portugese schepen kapen > verovering van de Zilvervloot.

De WIC in Zuid-Amerika

• Nederland veroverde de Portugese plantagekolonie Brazilië inclusief plantages waar gebruik wordt gemaakt van slavenarbeid.
  
  
• Curaçao en Antilliaanse eilanden werden doorvoerstations.
  
  
• Ook wordt het slavenfort El Mina aan de westkust van Afrika veroverd. 
  
  
• De WIC begint nu aan de handel in mensen > Trans-Atlantische slavenhandel > Driehoekshandel

De WIC in Noord-Amerika

• Nieuw Amsterdam: handelsfactorij voor de handel in beverbont en tabak met de bewoners van Noord-Amerika. 
  
  
• 1624: Nieuw-Nederland gesticht.
  
  
• 1667: Nieuw-Nederland wordt geruild met de Engelsen voor de kolonie Suriname.

Wall Street (wallestraat)
Staten Island (eiland van de Staten)
Harlem (Haarlem)
Brooklyn (Breukelen)
Coney Island (Konijneneiland)

www.npostart.nl

Wereldhandel en concurrentie

• Met de moedernegotie, de VOC en de WIC verbond de Republiek de economieën van Europa, Azië, Afrika en Amerika. Zo ontstond er een wereldeconomie.

• In de loop van de zeventiende eeuw begon de concurrentie toe te nemen voor de Republiek. Met name vanuit Engeland kwam dreiging. Bijvoorbeeld door de Acte van Navigatie (1651).

Acte van navigatie

• De Engelsen waren jaloers op de Nederlandse successen op zee.
  
  
• In 1651 werd de Acte van Navigatie gesloten. 
  
  
• Hierin stond dat alleen Engelse schepen hun handelswaar naar Engeland mochten brengen. De VOC en WIC liepen hierdoor veel winst mis. 
  
  
• Er braken een aantal zeeoorlogen uit tussen de Nederlanden en Engeland. In 1674 sloten beide landen vrede, waarbij duidelijk werd dat de macht van de Republiek sterk verminderd was.

Abolitionisme

• To abolish betekent in het Engels 'afschaffen'
  
• Abolitionisten willen slavernij afschaffen
• Het past niet bij de ideeën van de Verlichting: mensen zijn gelijkwaardig, of het christendom: mensen moeten voor elkaar zorgen

John Gabriël Stedman (1744-1797) was een Schots-Nederlandse officier in de Schotse Brigade van het Nederlandse leger. Hij hielp bij het onderdrukken van een slavenopstand in Suriname. Hij werd verliefd op een slavin, en probeerde haar vrij te kopen. 

Over zijn ervaringen schreef hij een invloedrijk boek. Hierin bekommerde hij zich openlijk om de rechten van de tot slaafgemaakten, met name om de vraag of zij als mens behandeld moesten worden.

In dit boek verschenen dit soort afbeeldingen die ervoor zorgden dat de strijd van de abolitionisten steeds meer aandacht kreeg.

Engeland schaft de slavernij af

• In Engeland wordt in eerste instantie een wet aangenomen die slavenhandel verbied: er mogen dus geen 'nieuwe' tot slaaf gemaakten naar Amerika
  
• Dit bleek niet voldoende te werken, daarom werd slavernij in 1833 in het hele Britse Rijk afgeschaft.
• Slavenhouders kregen bij elkaar 20 miljoen pond aan schadevergoedingen

De afschaffing van de slavernij wordt in de krant bekend gemaakt.

Illegale slavenhandel

• Met slavenhandel werd veel geld verdiend.
• Ondanks de afschaffing van slavernij, werd er nog steeds illegaal in tot slaaf gemaakten gehandeld.
• Als een slavenschip het risico liep om betrapt te worden, werden de tot slaaf gemaakten overboord gegooid, zodat er ze niet werden 'gevonden' door de marine

La Amistad (Spaans: De Vriendschap) was een Spaans slaventransportschip waarop in 1839 een opstand uitbrak. Deze opstand zou bekend worden als de Amistadopstand.

In 1997 werd dit verhaal door Steven Spielberg verfilmd in de film Amistad.

Nederland schaft slavernij af

• Nederland schaft pas laat de slavernij af: 1863
• Pas als het economisch niet meer zo interessant wordt, wordt slavernij stapje voor stapje afgeschaft.
  
• Slavenhouders kregen 300 gulden per vrijgelaten tot slaaf gemaakten.
• Sommigen vrijgelatenen werden verplicht om nog 10 jaar op de plantages te blijven werken

Op 1 juli wordt Keti Koti gevierd. Dit is een jaarlijks terugkerende Surinaamse feestdag ter viering van de afschaffing van de slavernij. De naam stamt uit het Sranantongo en betekent Ketenen Gebroken

1863

Begrippen uit deze les

• WIC
• Kaapvaart
• Zilvervloot
• Trans-Atlantische slavenhandel
• Driehoekshandel
• Wereldeconomie
• Acte van Navigatie
• Plantagekolonie

Schrijf 3 dingen op die
je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze
les nog niet zo goed hebt begrepen.

Huiswerk 

Lezen: § 3.3

Maken: opdrachtenboekje § 3.3: 13 tot en met 16