G2 Gebruik Ablativus

• Latijn
• Voortgezet speciaal onderwijs

Programma

Herhaling ablativus

Speciaal gebruik van de ablativus 

Zelfstandig werken

Wat is meestal de functie van een ablativus?

Wat is eigenlijk een bijwoordelijke bepaling?

Met welke woorden kan je een ablativus meestal vertalen?

Vertaal: Gladio servum necat.

Speciaal gebruik van de ablativus

Een ablativus vertaal je meestal met met, door, in of op. We lopen nu de verschillende manieren van gebruik van een ablativus na. 

Die gebruikswijzen splitsen de ablativus op in een aantal specifiekere onderdelen.

Ablativus causae

De ablativus causae (ablativus van oorzaak) geeft een oorzaak aan. Je kan deze vertalen met 'door'.

Voorbeeld:

Virtute Romani vincunt.           Door moed overwinnen de Romeinen.

Morte amici tristis sum.           Door de dood van mijn vriend ben ik verdrietig.

Vertaal:
fessus (bv. nw) = moe
longa pugna equites fessi sunt

Contumeliis Servus iratus est.

Ablativus instrumentalis (ablativus van middel)

De ablativus instrumentalis geeft een middel (het instrument) aan waarmee iets gebeurt. Je kan deze variant vertalen met het woord 'met'.

Bijvoorbeeld:

Flammis hostes pello         Met vlammen verdrijf ik de vijanden.

Gladio servum necat           Hij doodt de slaaf met een zwaard.

Vertaal: telis et gladiis Romani pugnant. Voce magna dux Romanorum clamat.

Ablativus temporis

De ablativus temporis (tempus = tijd) geeft een tijdstip aan, en dus niet een verloop van tijd, daarvoor wordt de accusativus van tijdsduur gebruikt. Je vertaalt deze met in of op.

Anno MMXIII         In het jaar 2013.

Diei ultima             Op de laatste dag.             

Vertaal: Nocte obscura iuvenis curiam intrabat.

Ablativus loci

De ablativus loci (van plek) geeft een plaats aan waar iets gebeurt. Je kan deze vertalen met in of op.

Voorbeeld:

Omnibus templis statuae erant.                 In alle tempels waren standbeelden.

Vertaal: In equo dux cum gladio hostem oppugnabat.

Ablativus na bepaalde voorzetsels

De ablativus kan gebruikt worden na bepaalde voorzetsels. Deze kennen jullie al uit hoofdstuk 9 (p49).

Voorbeelden:

in + abl

ab + abl

sine + abl

Ablativus als aanvulling bij bijv. nw.

Tenslotte kan de ablativus gebruikt worden als aanvulling bij bepaalde bijvoeglijk naamwoorden of werkwoorden

Voorbeelden:

dignus + abl              waardig aan

privare + abl              beroven van

Vertaal: Dux clamat et servum somnio privat.

Vertaal: Fuga non dignus victoria est.
Fuga = de vlucht (wegrennen)

Conclusie

Je hebt nu alle gebruikswijzen van de ablativus gehad. Belangrijk is dat je in een zin herkent waarmee je te maken hebt en dat je weet hoe je ze moet vertalen. Vaak kom je daar al goed uit als je de betekenis van de woorden kent

Ga nu verder met de weektaak van deze week.