Vitale Functies

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Vitale functies

Ademhaling en bewustzijn

Inhoud

• Ademhalingsstelsel
• Het observeren van de ademhaling
• Bewustzijn controleren

Lesdoelen

• Je kan uitleggen waarom het belangrijk is om de ademhaling te controleren
  
• Je weet hoe je de ademhaling moet controleren
  
• Je weet hoe je het bewustzijn moet controleren
  

Wat zijn de vitale functies?

De vitale functies zijn:

• Ademhaling
•  Bewustzijn 
• Circulatie (hartslag & bloeddruk) 
• Lichaamstemperatuur

De longen

Luchtpijp

Bronchïen

Longblaasjes

Wat is de route van de ademhaling?

Route van buiten naar binnen

Neus -->	mondholte -->	keelholte (pharynx) -->	strottenhoofd (larynx) -->	Luchtpijp (trachea) -->
Longblaasjes (alveoli) <--	eindvertakking (eindbronchiool) <--	kleine luchtpijpvertakking (bronchi)	luchtpijpvertakking (bronchioli) <--	Luchtpijptak (bronchus) <--

Hoe gaat het inademen?

1. Luchtstroom naar binnen, ribben gaan omlaag, longen worden groter, middenrif omhoog
2. Luchtstroom naar buiten, ribben gaan omhoog, longen worden groter, middenrif omhoog
3. Luchtstroom naar binnen, ribben gaan omhoog, longen worden groter, middenrif omlaag
4. Luchtstroom naar binnen, ribben naar beneden, longen worden groter, middenrif omlaag

Hoe gaat het uitademen?

1. Luchtstroom naar buiten, ribben naar beneden, longen worden kleiner, middenrif omhoog
2. Luchtstroom naar buiten, ribben omhoog, longen worden kleiner, middenrif omlaag
3. Luchtstroom naar buiten, ribben naar beneden, longen worden groter, middenrif omlaag
4. Luchtstroom naar buiten, ribben omhoog, longen worden kleiner, middenrif omhoog

Borst en buikademhaling 

Borstademhaling                                        Buikademhaling

Inademen:                                                      Inademen:

Borst & ribben omhoog                            Middenrif omlaag

Longen worden groter                        Longen worden groter

Uitademen:                                                    Uitademen:

Borst & ribben omlaag                            Middenrif omhoog

Longen worden kleiner                       Longen worden kleiner

Observatiepunten

Normale ademhaling

• bij volwassenen 14 tot 18 maal per minuut

Een hoge ademfrequentie komt voor bij

• aandoeningen van longen en luchtwegen;
• hartafwijkingen;
• koorts;
• lichamelijke inspanning;
• emotie.

Een lage ademfrequentie komt voor

• in slaaptoestand en rusttoestand;
• na het gebruik van slaapmiddelen.

Frequentie

Diepte en gelijkmatigheid

Een oppervlakkige ademhaling komt voor bij:

• Aandoeningen van de ademhalingsorganen (astma, hyperventilatie)
• Sommige hart- en vaatziekten.(hartfalen)

Een diepe ademhaling komt onder andere voor:

• Na het gebruik van slaapmiddelen
  

Ritme

Geluid

Rochelend, piepend, snurkend

Kussmaul-ademhaling

• Een regelmatige, diepe ademhaling.
  
• Het komt voor bij bewusteloosheid door een verhoogd bloedsuikergehalte

Cheyne-Stokes-ademhaling

• Een onregelmatig en ongelijkmatig ademhaling.
• Het is een in diepte toenemende ademhaling, die geleidelijk oppervlakkiger wordt, waarna een kortere of een langere adempauze volgt.
• Komt voor bij mensen die op sterven liggen.

OPDRACHT:

Ademhaling observeren

Ga in je subgroep de ademhaling bij elkaar observeren aan de hand van het Vilans protocol.

• 1 iemand is de zorgvrager
  
• 1 iemand is de verzorgende
  
• 1 iemand is de observeerder (vilans protocol nodig)

Hierna draai je door zodat iedereen elke rol heeft gehad. Als je met z'n tweeën bent is de zorgvrager ook de observeerder.

Jullie krijgen hiervoor 10 minuten de tijd.

OPDRACHT:

Bewustzijn

1. Hoe controleer je het bewustzijn bij een zorgvrager? 

 

2. Zoek op welke stappen je moet nemen om het bewustzijn van een zorgvrager te controleren. Doe dit individueel en in stilte. 

Je krijgt hiervoor 5 minuten de tijd

Lesdoelen behaald?

• Je kan uitleggen waarom het belangrijk is om de ademhaling te controleren
  
• Je weet hoe je de ademhaling moet controleren
  
• Je weet hoe je het bewustzijn moet controleren
  

Einde les.

Bedankt en tot de volgende keer!

Vitale functies - 

Lichaamstemperatuur 

Waar gaan we het over hebben?

• Theorie lichaamstemperatuur
  
• Koorts
• Verschillende meters

Wanneer wordt
gewicht geobserveerd?

Warmteproductie

De lichaamstemperatuur wordt geregeld

 vanuit twee temperatuurcentra. Deze 

bevinden zich in de tussenhersenen 

en in de hersenstam.

 Het lichaam produceert warmte door de 

verbranding van voedingsstoffen in de cellen.

Warmte verlies

via de huid (dit gebeurt via uitstraling en transpiratievocht)

via de uitademingslucht

met de uitscheiding van urine en ontlasting

Normale lichaamstemperatuur

• Normaal waarde 36-37,5
  
• 's Morgens lager dan ‘s avonds (stofwisseling)
• Na inspanning lichaamstemperatuur hoger (39 graden)

Een afwijkende temperatuur is een symptoom dat iets niet in orde is.

Koortsverschijnselen

• temp > 38
• Koud, rillerig, bleke gelaatskleur
  
• Voelt warm aan, blosjes op de wangen
  
• Transpireren
  
• Algehele malaise
  
• Koude rilling bij snel oplopende koorts

Oorzaken Koorts

Weefsel beschadigd door

• micro-organismen: infectie
  
• ongeluk
  
• chemische stoffen, verbranding
  

Hogere verbranding

• inspanning
  
• te sterke schildklierwerking
  

Nuttig:

helpt opruimen

vervelend, maar in principe niet schadelijk.

Schadelijk bij:

HEEL hoge temp (>42°)

Opdracht

• Benoem de voor- en of nadelen!
  
• Welke voorzorgsmaatregelen neem je?
• Waar gaat je voorkeur naar uit en waarom?
  
• Welke methode pas je toe bij welke doelgroep?
  

Maak dit in 2 tallen. Je krijgt hiervoor 10 minuten.

Manieren om de temperatuur te meten: rectaal (rectum)

axillair (oksel), oraal (mond), femoraal (lies), Intra-auraal/ tympanisch (oor), voorhoofd of slaap.

Soorten Thermometers

Analoge thermometer 

Infrarode digitale thermometer

Digitale of elektronische thermometer 

Observaties bij Koorts

• Huid (kleur, transpiratie)
• Bewustzijn
  
• Ademhaling
  
• Pols
  
• (Bloeddruk)
  

Bijzonderheden:

Koude rilling bij snel oplopende koorts

• Rust
  
• Juiste omgevingstemperatuur
  
• Geen fel licht
  
• Voeding
  
• Vocht
  
• Hygiëne
  
• Medicatie
  

Verzorging bij koorts 

• koele kleding, koele omgeving
  
• niet te veel lagen
  
• huid afspoelen
  
• koele dranken
  
• voldoende drinken (water en zout!)
  
• vochtbalans in de gaten houden
  
• eventueel koortsremmende medicijnen (bv. paracetamol)

Maatregelen bij koorts 

Welke complicaties kunnen bij koorts voorkomen

Koude rilling en zijn verloop

Bij een snelle, acute temperatuurstijging, kan de zogenaamde koude rilling optreden.

 OPDRACHT:

Zoek in stilte de verschillende fasen van 

koude rilling en de bijbehorende 

verschijnselen ervan

Fase 1: Koudestadium

De zorgvrager rilt van de kou, ligt te klappertanden en ligt te schudden in bed.

Fase 2: Warmtestadium

Er is sprake van een acute temperatuurstijging. De zorgvrager is onrustig en angstig.

Fase 3: Transpiratiestadium

De zorgvrager gaat sterk transpireren, waarbij de lichaamstemperatuur daalt. De zorgvrager heeft een bleke gelaatskleur, een snelle pols en het klamme zweet staat op zijn voorhoofd.

Einde les.

Bedankt en tot de volgende keer!

Vitale functies - circulatie