online les

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Too bad that we have to do this over meet

(for now)

Als het glucosegehalte te laag wordt, gebruikt ons lichaam een reserve stof. hoe heet deze stof?

1. Glucose
2. Glucagon
3. Glycogeen
4. Adrenaline

Welke stoffen worden gemaakt in de Eilandjes van Langerhans die de bloedsuikerspiegel regelen?

1. Glycogeen en glucagon
2. Insuline en glycogeen
3. Insuline en glucagon
4. Insuline en glucose

Insuline wordt geproduceerd door de maag.

1. Juist
2. Onjuist

Glucose -> Glycogeen

Glycogeen -> Glucose

Insuline

Glucagon

Adrenaline

ADEMHALEN

Waarom is inademen in je neus gezonder?

*  Je maakt de lucht vochtig

*  Je maakt de lucht schoon

*  Je vangt ziekteverwekkers op

*  Je ruikt gevaarlijke stoffen

Kijk goed naar de plaatjes. Zie je het verschil tussen ademhalen, slikken en verslikken??

Hoe bereikt zuurstof je long?

*  Door je mondholte of neusholte

*  Door de keelholte

*  Door je luchtpijp  => ligt aan de buitenkant

*  Door de bronchie

*  Door de luchtpijptakjes

* In de long

* In het longblaasje

Zuurstof opnemen

Als de lucht in de luchtpijptakjes zit komt het in de LONGBLAASJES. Daar vindt gaswisseling plaats!

In de longblaasjes:

Zuurstof                => uit lucht   =>  naar bloed

Koolstofdioxide => uit bloed  => mnaar lucht

Trilhaarweefsel

In de neusholte, luchtpijp, bronchie, luchtpijptakjes zit trilhaarweefsel.

Dit trilhaarweefsel beschermt de longen:

het vangt bacteriën en stof op!!

In en uit ademen

• Een long is GEEN spier, dus kan zelf niet bewegen!
• om te kunnen bewegen zijn er spieren nodig .
• Inademen: de longen moeten groter worden
• Uitademen: de longen moeten kleiner worden

In en uit ademen

Borstademhaling:

tussenribspieren trekken de borstkas omhoog      =>              je ademt in

Tussenribspieren ontspannen en zakken naar beneden =>     je ademt uit

In en uit ademen

Buikademhaling:

middenrifspieren trekken samen en gaat naar beneden      =>              je ademt in

middenrifspieren ontspannen en gaan omhoog                 =>             je ademt uit

Bij ademhalen is...

1. Zowel de huig als het strotklepje is dicht
2. De huig is open het strotklepje is dicht
3. zowel de huig als het strotklepje is open
4. De huig is dicht, het strotklepje is open

wat is de huig?

1. 1
2. 2

Sleep de nummers naar de juiste namen

keelholte

Long

luchtpijp

Neusholte

strotte

hoofd

2

1

4

3

5

Waardoor gaat de gaswisseling in de longen snel?

1. Groot oppervlak van de longblaasjes
2. Dunne wand van de longblaasjes
3. Groot oppervlak van de longblaasjes en een dunne wand longblaasjes
4. Dunnen wand longblaasjes en snel in en uit ademen

Langs welke route bereikt zuurstof de longblaasjes?

1. neusholte - keelholte - luchtpijp - strottenhoofd - luchtpijptakje - bronchiën - longblaasjes
2. neusholte-keelholte-strottenhoofd - luchtpijp - luchtpijptakje - bronchiën - longblaasjes
3. neusholte - keelholte - strottenhoofd - luchtpijptakje - luchtpijp- bronchiën - longblaasjes
4. neusholte-keelholte-strottenhoofd - luchtpijp - bronchiën - luchtpijptakje - longblaasjes

Vertering

Vertering

Voedingsmiddelen voedingsstoffen

Een voedingsmiddel is alles wat je eet/drinkt.

Een voedingsstof is een nuttige stof in een voedingsmiddel.

Er zijn 6 voedingsstoffen:

• koolhydraten
• eiwitten
• vetten
• vitamine
• mineralen
• water

Waarin zitten de voedingsstoffen

Eiwitten: in vlees, vis, melkprodukten, noten, peulvruchten.

Vetten: olie, boter, vlees koekjes, chips

Koolhydraten: rijst, brood, aardappels, macaroni

Water: koffie, thee enz.

Vitaminen en mineralen: anders per soort.

functie bij voedingsstof

• Bouwstof:  eiwit, water, mineralen zoals kalk en ijzer
• Brandstof: vet koolhydraat (en eiwit als je het teveel binnen krijgt)
• reservestof: vet en koolhydraat
• beschermende stof:  vitamine en mineralen

Functie van voedingsstoffen

Voedingsstoffen kunnen 4 functies hebben:

• Bouwstof: nodig om te groeien/nieuwe cellen te maken.
• Brandstof: voor energie
• reservestof: energie opslaan
• beschermende stof: om ziekten te voorkomen.

Vertering

In voedingsmiddelen zitten voedingsstoffen.

Vetten, eiwitten en (veel) koolhydraten kunnen niet zomaar opgenomen worden in het bloed. Deze voedingsstoffen moeten verteerd worden.

Vitamines, mineralen en water kunnen wel direct worden opgenomen in het bloed. 

Vertering van deze stoffen is niet nodig.

Wel

Niet

Moet WEL verteerd worden

Hoeft NIET verteerd te worden

Eiwit

Water

Zetmeel

Vetten

Glucose

Mineralen

Vitamine

Beweging in de slokdarm ...

Peristaltische bewegingen

1

Long

2

Hart

3

Lever

4

Maag maakt maagsap; Dit verteert eiwit.

5

Dikke darm

6

Dunne darm

7

Slokdarm

8

Milt (opstroomstof)

9

Nier 

10

Urineblaas

6

Leer de organen uit je hoofd!!

Verteringssap

Speeksel => verteert zetmeel

                     => remt bacteriegroei

                     => zorgt dat je voedsel makkelijk doorslikt

Maagsap => verteert eiwit

                     => doodt bacteriën

Darmsap => verteert koolhydraat, eiwit, vet

Alvleessap => verteert koolhydraat, eiwit vet

let op: 

gal is geen verteringssap: het verteert niet:

Gal EMULGEERT vetten

Lever

A

Verbinding tussen de lever en de galblaas naar de twaalfvingerige darm.

B

Maag

In de maag wordt eiwit verteerd.

C

Alvleesklier. De Alvleesklier maakt Alvleeskliersap.

Alvleeskliersap verteert vet, eiwit en koolhydraten.

D

Verbinding van de alvleesklier naar de twaalfvingerige darm

Verbinding van de galblaas naar de twaalfvingerige darm

D

Dunne darm. Het eerste deel (waar de maaginhoud in komt heet de twaalfvingerige darm)

F

Galbuis

H

Galblaas: 

Opslagplaats van gal

G

Wat doet gal?

Leer de onderdelen

Gal emulgeert vetten: Maakt van grote vetbollen kleine vetbolletjes

G

TIP: Maak een mindmap:

Lever - Alvleesklier - Galblaas

Maak ook een mindmap over de maag. Gebruik daarvoor de volgende slides.

De Maag

*Doodt bacteriën => de maag maakt maagsap.  Hierin zit maagzuur: dit doodt bacteriën

* Verteert eiwitten => De maag maakt maagdsap. Hierin zitten enzymen die eiwitten kunnen verteren.

* Bewaarplaats van voedsel. De maag laat steeds kleine beetjes de maag uit gaan, door de portier naar de twaalfvingerige darm.

Twaalfvingerige darm

Functie: vertering van het voedsel

Hier komen:   * darmsap (wordt

                                 hier gemaakt)                                                                 * alvleessap

                             * gal

bij het voedsel. Nu kunnen alle voedingsstoffen verteerd worden

Dunne en dikke darm

functie 

Dunne darm:  opnemen van voedingsstoffen

Dikke darm: opnemen van water

Endeldarm: bewaarplaats ontlasting

Het opnemen van stoffen gebeurt vooral door de darmvlokken

Darmvlokken

Darmplooien zijn grote uitstulpingen aan de binnenkant van de darm.

Darmvlokken zijn kleine uitstulpingen op de darmplooi.

Samen zorgen ze voor een  groter  oppervlakte aan de darm, zodat de voedingsstoffen   sneller kunnen worden opgenomen

Poortader

De poortader loopt van de verteringsorganen naar de lever.

Erg belangrijk: 

Nu kan de lever :

direct controleren of er geen gifstoffen inzitten

De gifstoffen afbreken

Glucose opslaan als glycogeen (zodat je suikergehalte in je bloed niet te hoog wordt)

De nieren

In het nierschors en het niermerg wordt urine gemaakt.

In het nierbekken wordt urine verzameld en naar de urineleider gebracht

De urineleider vervoert urine naar de urineblaas

Welke voedingsstoffen moeten worden verteerd?

1. Vitaminen, eiwitten, koolhydraten
2. Vetten, koolhydraten, mineralen
3. Eiwitten, vetten, koolhydraten
4. Koolhydraten, vitamine, mineralen

Door kauwen wordt het oppervlak van het voedsel vergroot. Waarom is dit belangrijik?

1. Speeksel werkt beter in op het voedsel door
2. Het wordt niet vergroot, daar gaat het niet om
3. De dunne darm werkt beter
4. Dan werkt de dikke darm beter

Wat is de functie van speeksel?

1. Verteren van zetmeel en afremmen van bacteriën.
2. Bacteriën en ziekteverwekkers doden
3. Geeft smaak aan het eten
4. Verteren van eiwitten

De peristaltische bewegingen
vinden plaats in .......
kies het beste antwoord

1. de mond, de dikke darm
2. de darmen, de maag en de slokdarm
3. de maag en de slokdarm
4. de mond en de maag

Welke voedingsstof kan niet direct door de dunne darmwand worden opgenomen?

1. Glucose
2. Vitaminen
3. Mineralen
4. Eiwitten