5.8 spelling - voltooid deelwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

5.8

Spelling

Voltooid deelwoord

Nederlands

Stillezen

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• kan ik een voltooid deelwoord correct schrijven.

't ex-kofschip of 't sexy fokschaap?

  Als de laatste letter van de stam voorkomt in 

't x-kofschip of in 't sexy fokschaap, dan schrijf je een -t. Zo niet, dan schrijf je een -d. 

              

Je gebruikt 't x-kofschip of 't sexy fokschaap als ezelsbruggetje bij de vervoeging van werkwoorden in de:

1. tegenwoordige tijd (tt)
2. verleden tijd (vt)

Werkwoord in de verleden tijd (vt)

Voorbeeld voltooid deelwoord 'werken':

1.  Stam bepalen: werken -> stam is werk

2. De k zit in het 't ex-kofschip / 't sexy fokschaap 

    -> de laatste letter wordt daarom een 't'

3. Plak nu nog 'ge' voor de stam

                      GE + WERK + T = GEWERKT

Wanneer gebruik je een
voltooid deelwoord?

Als je wilt vertellen dat iets al gebeurd is, dan gebruik je een voltooid deelwoord. Voltooid betekent dat iets is afgerond.

Voorbeeld:
Het regent → Het is nu aan het regenen.

Het heeft geregend → De regen is voorbij, het is nu droog. 

Hoe ziet een voltooid deelwoord eruit?

• Begint bijna altijd met ge-
• Voorbeelden:                                                                       
   ik ben gevlucht, ze hebben me gezocht, ik werd gevonden
• Er staat altijd een ander werkwoord in de zin:         
   hebben, zijn of worden 
• Dit is het hulpwerkwoord (de persoonsvorm) 

Wat is het voltooid deelwoord in de volgende zin?

Ik heb sperziebonen gekocht, want ik wist niet zeker of je spinazie lust.

1. lust
2. heb
3. wist
4. gekocht

Wat is het voltooid deelwoord in de volgende zin?

Mijn moeder moest naar het ziekenhuis rijden toen mijn vader in zijn vinger had gezaagd.

1. rijden
2. gezaagd
3. moest
4. had

Let op!

Soms begint een werkwoord al met be-, ver-, ont-, of her-. Deze krijgt dan géén ge- aan het begin van het voltooid deelwoord.

Voorbeelden: betaald, verteld, ontvoerd, hersteld.

Noteer het voltooid deelwoord uit de zin:

Afgelopen zaterdag hebben we de achtste verjaardag van 

mijn neefje Noah gevierd. 

Noteer het voltooid deelwoord uit de zin:

'We wilden naar het theater maar de kaartjes waren te duur dus toen hebben we maar een museum bezocht.'

Wat is het voltooid deelwoord in de volgende zin?
De buurman heeft zijn salaris niet op tijd ontvangen en nu moet hij verhuizen omdat hij de huur niet kan betalen.

1. heeft
2. betalen
3. ontvangen
4. verhuizen

De uitgang bepalen

• gezaagd
• bezocht
• ontvangen

Hoe weet je op welke letters een voltooid deelwoord eindigt?

Weet je het nog?

• Zwakke werkwoorden blijven in een andere tijd hetzelfde     klinken. 
• Sterke werkwoorden hebben de kracht om in de verleden   tijd van klank te veranderen. 

Sterk werkwoord

Zwak werkwoord

Zingen

Klappen

Lopen

Reizen

Fietsen

Kijken

Lezen

Spelen

Sterk of zwak werkwoord?

Zwemmen

1. sterk
2. zwak

Sterk of zwak werkwoord?

Voetballen

1. sterk
2. zwak

Schrijf nu het voltooid deelwoord met de juiste uitgang: Leren

Schrijf nu het voltooid deelwoord met de juiste uitgang: Staken

Schrijf nu het voltooid deelwoord met de juiste uitgang: Strooien

Wat vind je nog lastig?

Het voltooid deelwoord van wachten is:

Het voltooid deelwoord van schreeuwen is:

het voltooid deelwoord van verhuizen is:

het voltooid deelwoord van veranderen is:

het voltooid deelwoord van juichen is:

het voltooid deelwoord van organiseren is: