Piet Paaltjens' Snikken en grimlachjes

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Piet Paaltjens (1835-1894)

V5

mei 2025

Kijk- (en luister)opdracht

Waar gaat het gedicht over?

Kenmerkend Romantiek? 

Licht je antwoord toe.

Zelfmoordenaar door Dave von Raven (Kik)

Waar gaat het gedicht over?
Kenmerkend Romantiek?
Licht je antwoord toe.

Romantische literatuur kenmerken (algemeen):

• Reactie op de verlichting (anti-rationalisme).
• Nadruk op gevoel: Weltschmerz en Sehnsucht
  
• Weltschmerz: romantische melancholie/droefgeestigheid
  
• Sehnsucht: romantische verlangen naar het onbereikbare geluk
• Escapisme: het willen ontsnappen aan de realiteit
  
• Individualiteit
  
• Populaire genres: ballade, sprookje, griezelverhaal, historische roman, detective

Piet Paaltjens

alias François Haverschmidt

Ook op Spotify door moderne artiesten: Piet Paaltjens Recordings

https://open.spotify.com/album/2lQXFY03cKSiH8Fbu2zrYT

Een paar kenmerken...

De dubbelganger/ alter ego geeft zich over aan het verlangen naar oprechte vriendschap en liefde

Maar: schijn bedriegt

Verwarrende poëzie: hoe serieus moeten we Piet Paaltjens nemen?

Is zijn poëzie pure Romantiek of maakt hij die juist belachelijk?

Mix van humor en diepe melancholie

Aan Rika

Slechts éénmaal heb ik u gezien. Gij waart

Gezeten in een sneltrein, die de trein

Waar ik mee reed, passeerde in volle vaart.

De kennismaking kon niet korter zijn.

En toch, zij duurde lang genoeg om mij,

Het eindloos levenspad met fletse lach

Te doen vervolgen. Ach! geen enkel blij

Glimlachje liet ik meer, sinds ik u zag.

Waarom hebt gij van dat blonde haar,

Daar de englen aan te kennen zijn? En dan,

Waarom blauwe ogen, wonderdiep en klaar?

Gij wist toch, dat ik daar niet tegen kan!

En waarom mij dan zo voorbijgesneld,

En niet, als 't weerlicht, 't rijtuig opgerukt,

En om mijn hals uw armen vastgekneld,

En op mijn mond uw lippen vastgedrukt?

Gij vreesdet mooglijk voor een spoorwegramp?

Maar, Rika, wat kon zaalger voor mij zijn,

Dan, onder hels geratel en gestamp,

Met u verplet te worden door één trein?

Piet Paaltjens

1835-1894

Piet Paaltjens alias 

Francois Haverschmidt

Dichter en predikant (1835-1894)

• Schrijft over emoties: de pijn van het leven (Weltschmertz)  en het verlangen naar liefde en schoonheid (Sehnsucht) 
• Stijl: cynisch, ironisch, humoristisch 
• Veel contrasten: leven versus dood, liefde versus eenzaamheid etc.
  

Waarom zou hij zijn bundel de titel 'Snikken en Grimlachjes' (1867)hebben meegegeven?

De opbouw

• Levensschets van F.H.
• De bleeke jongeling: een losstaand gedicht (p.7)
• Immortellen 1850-1852: dertien korte gedichten, waarbij de nummering suggereert dat het een greep is uit een veel grotere collectie.
• Tijgerlelies 1851-1853: vier gedichten over meisjes: Betsy, Rika, Jacoba en Hedwig
• Romancen: zes verhalende gedichten
• Aanhangsel

Drie studentjes

Daar waren eens zeven kikkertjes

Al in een groene sloot,

Toen kwam er een boer op klompen aan -

En die trapte ze allemaal dood.

Daar waren eens drie studentjes,

Drie vrienden in lust en in nood;

Ze sprongen zoo moedig de wereld in,

En de wereld - trapte ze dood.