Nederlands Romantiek

De Romantiek en

Piet Paaltjens

De Romantiek en

Piet Paaltjens

1 / 42

Slide 1: Tekstslide

NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

In deze les zitten 42 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 2 videos.

Lesduur is: 50 min

Onderdelen in deze les

De Romantiek en

Piet Paaltjens

De Romantiek en

Piet Paaltjens

Slide 1 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 2 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Planning

Romantiek uitleg
Piet Paaltjens
Snikken en Grimlachjes
Griezelen

Slide 3 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Romantiek (1800-1860)

Slide 4 - Open vraag

Rond 1800 ontstaat er in Europa, als tegenreactie op het wereldbeeld van de verlichting en het aan regels gebonden classicisme, een nieuwe literaire stroming: de romantiek. Hoewel de romantiek niet in alle landen dezelfde kenmerken vertoonde, was er wel een gemene deler aan te wijzen: ontsnappen aan de werkelijkheid.

De Romantiek

1790 - 1850

Slide 5 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Zoek afbeeldingen op het internet die de historische context laten zien.

Slide 6 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Slide 7 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

ROMANTIEK

Een tegenbeweging op industrialisatie + ratio / wetenschap van de Verlichting ("onttovering" van de werkelijkheid)

Weltschmerz – romantische melancholie (grote verlangens, droefgeestigheid)
Sehnsucht – verlangen naar het onbereikbare
Escapisme: vluchten uit de realiteit

Slide 8 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Kenmerken

verlangen naar het ongrijpbare
orginaliteit in vorm en inhoud
in de kunst werd het verleden hergebruikt
contrastwerking (zie Piet Paaltjens)
natuur (terug naar het verleden voor de industriele revolutie)
nationalisme

Slide 9 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 10 - Woordweb

Deze slide heeft geen instructies

Noteer de belangrijkste kenmerken van de romantiek

Slide 11 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Kenmerken

verlangen naar het ongrijpbare
orginaliteit in vorm en inhoud
in de kunst werd het verleden hergebruikt
contrastwerking (zie Piet Paaltjens)
natuur (terug naar het verleden voor de industriele revolutie

Slide 12 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Welke relatie bestaat er tussen de termen `Weltschmerz`en `Sehnsucht` enerzijds en `romantiek`anderzijds?

Slide 13 - Open vraag

de pijn van het leven (Weltschmertz) en het verlangen naar liefde en schoonheid (Sehnsucht)

Weltschmerz en sehnsucht

Deze thema’s – van ongeremde lust tot zwaar lijden – zien we vaak terugkeren bij romantici, zoals in Die Leiden des jungen Werthers (1774) of Faust (1808/1832) van de vroeg-romantische Duitse Sturm und Drang-schrijver Johann Wolfgang Goethe, maar ook bij Nederlandse zwarte romantici als Jacob van Lennep en Nicolaas Beets. In hun werken ervaren de personages vaak gevoelens van onrust, doordat de realiteit (het ‘nu’) niet overeenstemde met het ideaal (het ‘vroegere’ of ’toekomstige’). Dit wrange gevoel leidde tot een voortdurend onbehagen, ook wel Sehnsucht, Weltschmerz of hamletisme genoemd.

Slide 14 - Tekstslide

De klemtoon lag in de Romantiek op het individu en diens subjectiviteit, gevoelens en intuïtie. Kunst moest bijvoorbeeld individueel en origineel zijn, over gevoelens en verlangens gaan en in elk geval individuele echtheid laten zien. Kunstenaars zelf werden als individuele genieën beschouwd. Het individualisme van de Romantiek kon doorslaan in wat wel de Zwarte Romantiek wordt genoemd. Hierbij was er sterke aandacht voor ‘het sublieme’: een combinatie van lust, genot, lijden, dromen, irrationele angsten, doemdenken en afgrijselijke gruwelen. Deze mix van tegengestelde emoties leidde bij de betrokken persoon, of die nu echt bestond of een romanfiguur was, dikwijls tot de meest individualistische handeling die een persoon kon begaan om verlost te worden uit zijn lijdensweg: zelfmoord.

Voorbeelden van kenmerken

ROMANTISCHE LITERATUUR

Een tekst is een zo spontaan mogelijke expressie van het subject (de schrijver: een gevoelig en bijzonder individu die geleid werd door gevoel en verbeelding)

Weergave van individuele gevoelens en lyrische teksten

Woorden als "wonderbaarlijk", "uitzonderlijk", "zeldzaam", "zonderling" wekken de suggestie dat er meer is dan de saaie alledaagse werkelijkheid

Onderwerpen: verleden, natuurbeleving, tragische liefde, dood, vriendschapsbanden, het bovennatuurlijke

Personages: geweld door een groot onvervulbaar verlangen of dromers, wereldverbeteraars en idealisten

Slide 15 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 16 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Piet Paaltjens

François HaverSchmidt (1835-1894)
'Barend Krul'
Leiden: "Bloemlezing uit de dichterlijke nalatenschap van Piet Paaltjens," 1856
De drie studentjes"1859

Slide 17 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Piet Paaltjens

François HaverSchmidt (1835-1894)
'Barend Krul'
Leiden: "Bloemlezing uit de dichterlijke nalatenschap van Piet Paaltjens," 1856
De drie studentjes"1859

Slide 18 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 19 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 20 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Piet Paaltjens

1864 Schiedam, predikant
Zoon overleden
Dood obsessie
1894
Worgengel
'Zich blindelings werpen in de armen van de worgengel'

Slide 21 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

¨Hij, de worgengel, verstaat geen scherts. Wie hem spelend de hand reikt, die laat hij niet meer los, die sleept hij mede tegen wil en dank, om kon het zijn, in het eind hem neer te storten in een eigenwillig gedolven graf.¨

Slide 22 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Snikken en Grimlachjes, 1867

Romanticus?
Liefde en doodverlangen
Melancholiek
Levensschets Piet Paaltjens
Immortellen
Tijgerlelies (roofdier onschuld)
Romances
Overdrijven en teleurstelling

Slide 23 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 24 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Denk terug aan het filmpje van het begin van de les. Waaraan herken je Piet Paaltjens zijn poëzie hierin?

Slide 25 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Slide 26 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Hoe passen de vorige gedichten bij de romantiek? (denk aan de kenmerken!)

Slide 27 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Slide 28 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Griezelen

Zwarte Romantiek
Gothic novel
Frankenstein (1818)
The Vampyre (1819)
Transylvania
Kritiek

Slide 29 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Relevantie nu

Relevantie nu

Slide 30 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Kennis testen!

Kennis testen!

Slide 31 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Wanneer was de Romantiek?

1650 - 1710

1680 - 1760

1780 - 1860

1790 - 1850

Slide 32 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Waar begon de Romantiek?

Engeland

Duitsland

Oostenrijk

Frankrijk

Slide 33 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Wat hoort erbij het sublieme?

Lijden & dromen

Irrationele angsten & doemdenken

Lust & genot

Afgrijselijke gruwelen

Slide 34 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Onder welk kenmerk van de Romantiek vallen de sprookjes van Grimm?

Slide 35 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Waar en wat studeerde Francois HaverSchmidt?

Slide 36 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

In welk studentenalmanak kwam Piet Paaltjens voor het eerst voor?

Studentenalmanak van 1858

Studentenalmanak van 1856

Studentenalmanak van 1857

Studentenalmanak van 1864

Slide 37 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Als wat zag HaverSchmidt de dood?

Slide 38 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Hoe kwam HaverSchmidt aan Piet Paaltjens zijn werk?

HaverSchmidt had geen uitleg hierover

Paaltjens liet het achter in een tas

Voordat hij verdween gaf hij het aan HaverSchmidt

Elk jaar verstuur Paaltjens hem via de post gedichten

Slide 39 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Welk onderwerp behandeld Piet Paaltjens?

Liefde- en doodverlangens

Horror

Ongerepte natuur

Nationalisme

Slide 40 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Waar begon de zwarte Romantiek?

Duitsland

Frankrijk

Engeland

Italië

Slide 41 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Wat heb je vandaag geleerd?

Slide 42 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Nederlands Romantiek

Onderdelen in deze les

Slide 1 - Tekstslide

Slide 2 - Video

Slide 3 - Tekstslide

Slide 4 - Open vraag

Slide 5 - Tekstslide

Slide 6 - Open vraag

Slide 7 - Tekstslide

Slide 8 - Tekstslide

Slide 9 - Tekstslide

Slide 10 - Woordweb

Slide 11 - Open vraag

Slide 12 - Tekstslide

Slide 13 - Open vraag

Slide 14 - Tekstslide

Slide 15 - Tekstslide

Slide 16 - Tekstslide

Slide 17 - Tekstslide

Slide 18 - Tekstslide

Slide 19 - Tekstslide

Slide 20 - Tekstslide

Slide 21 - Tekstslide

Slide 22 - Tekstslide

Slide 23 - Tekstslide

Slide 24 - Video

Slide 25 - Open vraag

Slide 26 - Tekstslide

Slide 27 - Open vraag

Slide 28 - Tekstslide

Slide 29 - Tekstslide

Slide 30 - Tekstslide

Slide 31 - Tekstslide

Slide 32 - Quizvraag

Slide 33 - Quizvraag

Slide 34 - Quizvraag

Slide 35 - Open vraag

Slide 36 - Open vraag

Slide 37 - Quizvraag

Slide 38 - Open vraag

Slide 39 - Quizvraag

Slide 40 - Quizvraag

Slide 41 - Quizvraag

Slide 42 - Open vraag

Meer lessen zoals deze

Les 34 - Nederlands Romantiek

Nederlands Romantiek

Romantiek

§32, §35 Literatuur en Piet Paaltjens

herhaling Romantiek en Realisme

32 en 35

introductie Romantiek bij opdracht Piet Paaltjens

auteurs Romantiek en Realisme