Les 10. De Stijl en Constructivisme

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

De Stijl & 

Constructivisme

De stijl

1917 -1931

Piet Mondriaan. Compositie met groot rood vlak, geel, zwart, grijs en blauw. 

1921

De Stijl, Vol. 1, no. 1, Delft, 1917

Theo van Doesburg. Grondelement van de schilderkunst. 1922

Theo van Doesburg (kleurontwerp) en Gerrit Rietveld (meubels). Interieur. 1919. Ingekleurde zwart-witfoto.

Piet Mondriaan - Compositie in Kleur B -  1917

Zoek een foto op van een werk uit "de Stijl"

Oostzijdse molen aan het Gein bij maanlicht-1903

Devotie-1908

Evolutie-1911

Compositie met bomen II-1912-1913

Compositie in Lijn-1916, 1917

Compositie met grijs en lichtbruin-1918

Compositie met groot rood vlak, geel, zwart, grijs en blauw-1921

Victory Boogie Woogie-1942 1944

Piet Mondriaan

Compositie VIII (de koe), ca. 1918

Theo van Doesburg

Glas-in-loodcompositie IV voor Huis De Lange, Alkmaar, 1917

Contra-compositie V, 1924

Compositie IX, 1917 - 1918

Knielend naakt, 1917

Benoem zo veel mogelijk kenmerken van "De Stijl"

Schilderijen uit de “de stijl herkennen we dus aan:

- Blauw, rood, geel en zwart-wit en grijzen
   (primaire kleuren en niet-kleuren) 

- horizontaal en verticaal (later ook diagonaal)

- geometrische vormentaal

- elkaar loodrecht kruisende lijnen

- basisvormen, zowel tweedimensionaal als driedimensionaal

- asymmetrische composities

Piet Mondriaan, Compositie: no. III, met rood, geel en blauw, 1927

Toegepaste kunst

De beroemde Gerrit Rietveld stoel uit 1918

• Veel meubels en lampen
• Betaalbaar (machinaal)
• Vlakken, rechte lijnen en haakse hoeken

Zizagstoel uit 1934

Lamp van Rietveld, wordt nog steeds verkocht

Architectuur

• vormgeven aan de modernisering door middel van een zo groot mogelijke eenvoud en abstractie
• Dematerialisering
• Doelmatigheid
• Primaire kleuren rood, blauw en geel en zwart, wit en grijs
• basisvormen
• veel verticale en horizontale lijnen

Rietveld-Schröderhuis, 1924

Jan Wils, Papaverhof, Den Haag, 1921

J.J.P.Oud, Directiekeet Oud-Mathenesse, 1923 (replica)

J.J.P.Oud, Café de Unie, 1924/25 (replica)

Stef Barenbrug, Thomas Bedaux, De Broodbakkery, 1932/33

Architectuur in
"de Stijl"

Kenmerken

• Geometrische vormen
• Primaire kleuren en niet kleuren
• Vlakken en lijnen, horizontaal en verticaal
• Dematerialisering (materiaal is niet herkenbaar)
• Functioneel (doelmatig)
• Platte daken

Constructivisme 1917-1924

Het futurisme werd gedreven door de wens om de dynamiek van de moderne tijd met nieuwe technieken om te zetten in kunst. Marinetti publiceerde in 1909 het Futuristisch Manifest waarin snelheid, technologie, geweld en jeugd werden verheerlijkt.

Stijl van de Russische revolutie

• Reeks van revoluties
• Geen Tsaar meer
• Eerste communistische staat
• Bolsjewieken (Vladimir Lenin) = de Roden
• Mensjewieken (Liberalen) = de Witten
• Burgeroorlog
• Oprichting Sovjet Unie (USSR)

1917-1924

Constructivisme

Constructivisme

• Vernieuwing
• Breken met academische regels en tradities
• Nieuwe kunststijl in een nieuwe maatschappij
• Geen decoratie!
• heldere en dynamische vormentaal
• Geometrie
• geen ruimte voor persoonlijke voorkeur, emotie of individualiteit
• Gebaseerd op kubisme en futurisme
• 1917-1921 revolutionair constructivisme 
• na 1921 het esthetisch constructivisme

Vladimir Tatlin (1885-1953), Eerste model voor het Monument voor de Derde Internationale in de voormalige Kunstacademie, Petrograd, 1920, hout, hoogte ca.549-640 cm.

Alexander Rodchenko, Oval Hanging Construction No. 12, ca. 1920

El Lissitsky, Breek de witten met de rode Wig, 1919

Naum Gabo, Head, ca. 1916

Antoine Pevsner, Head, ca. 1923

El Lissitsky is voor ons de bekendste kunstenaar uit het constructivisme.
Voeg een afbeelding van zijn werk toe.

El Lissitzky brengt de vorm van een driehoek in verband met.......

1. verandering en dynamiek
2. de tsaren familie
3. suprematisme
4. behoudzucht en conservatisme

communisten

antirevolutionairen

Dynamische compositie

Welke  twee elementen zorgen voor dynamiek?

welke kenmerken van het constructivisme herken je in de afbeelding?

ARCHITECTUUR

CONSTRUCTIVISME

Tatlin

Heldere structuur, moet het communisme weergeven. (draait met motoren)

functioneel

Het Monument voor de Derde Internationale moest naast de dynamiek ook de grootsheid van de revolutie weerspiegelen.

Noem een manier waarop Tatlin dit laatste wilde bereiken.

Waarom gebruikt Tatlin veel glas?

1. modern materiaal
2. goedkoop
3. constructie zichtbaar

Suprematisme

• Komt voor het constructivisme
• Kasimir Malevich
• v.a 1912 geometrisch abstract werk
• Rechte lijnen en geometrische vormen
• Rechte lijn is basis van alles
• Suprematie betekent overheersing

Suprematisme

Constructivisme

Gaat om de kunst zelf

Sociaal en maatschappelijk betrokken

Kazimir Malevich, Suprematisme, 1915

Suprematisme, 1915

Compositie met de Mona Lisa, 1914 (kubisme)

Zwart vierkant, 1915

Suprematisme (met blauwe driehoek en zwarte rechthoek), 1915

Suprematisme. Zelfportret in twee dimensies, 1915

Kazimir Malevich