Bijwoorden en telwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Welkom

Woordsoorten

Bijwoorden en telwoorden

Nederlands

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• ken je de verschillende 4 verschillende telwoorden en 2 soorten voegwoorden.

• kun je de kenmerken van bijwoorden benoemen.

• kun je de volgende woordsoorten in een zin herkennen en benoemen:
  zn, lw, bvn, vz, pers vnw, zww, hww, kww, bez vnw, wederkerend vnw, wederkerig vnw, vr. vnw, betr vnw, onb vnw., bhtw, ohtw, brtw, ortw, bw, vw nev en vw on. 

Noem de koppelwerkwoorden.

Welke stappen moet je doorlopen om te bepalen of iets een KWW of een ZWW is?

Lesprogramma

• Huiswerk bespreken

• Uitleg met oefeningen

• Zelfstandig werken

Hoofd-en rangtelwoorden

Hoofdtelwoorden (htw):

• Geven een hoeveelheid aan

1, één, 8, acht, 35, vijfendertig, 1000, duizend

Rangtelwoorden (rtw):

• Geven een volgorde aan

eerste, 1e, tweede, 2e, 120e, honderdtwintigste 

Bepaald of onbepaald hoofdtelwoord

Bepaald hoofdtelwoord (bhtw)

• Het aantal is bekend.

vijf, 5, vijftig, 50

Onbepaald hoofdtelwoord (ohtw)

• Het aantal is niet bekend.

veel, weinig, enkele

Bepaald of onbepaald rangtelwoord

Bepaald rangtelwoord (brtw)

• De plaats in de rij is bekend.
  7e, Zevende, 36e, zesendertigste
  
  

Onbepaald rangtelwoord (ortw)

• Geeft een onbekende plaats in de rij aan.
  Middelste, zoveelste, laatste, hoeveelste

Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een ...

Wat is het bijvoeglijk naamwoord? 'Veel mensen dragen een zelfgemaakt mondkapje.'

'Mondkapjes worden vaak gedragen in het openbaar vervoer.' Is 'vaak' een bijvoeglijk naamwoord?

1. Ja
2. Nee

Bijwoord (BW)

Een bijwoord zegt meestal iets over
een ander woord:

• Werkwoord (Indy hockeyt goed)
• Bijvoeglijk naamwoord (Indy heeft een heel mooie hockeystick)
• Ander bijwoord (Indy kan ook bijzonder snel rennen)
  
  
• Een BW zegt nooit iets over een ZN (dan is het een BVN)

Bijwoord (BW)

Een bijwoord kan van alles aangeven:

• Tijd (gisteren, tegenwoordig, morgen)
  
• Plaats (er, nergens, overal)
  
• Zekerheid (vast, absoluut)
  
• Ontkenning (niet, nooit)
• Veel vraagwoorden zijn een bijwoord (hoe, waar, wanneer). 
• Veel woorden die in hun eentje een zinsdeel kunnen vormen, zijn bijwoorden.

4

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelwoord
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

veel

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelwoord
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

vijfde

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelwoord
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

zoveelste

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelwoord
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

sommige

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelwoord
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

Veel leerlingen hebben voor die toets een voldoende gehaald.
Welk woord is 'veel'?

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelwoord
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

Alle leerlingen van de Dean Academy in Engeland kregen plotseling vrij.
Welk woord is "alle"

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelwoord
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

Het 6e lesuur zijn wij vrij.

wat is 6e?

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelwoord
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

Hoe noem je
"tweede - tachtigste - honderdste"?

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelwoord
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

Wat is het bijwoord in deze zin?

'Dat is een bijzonder grappig filmpje!'

1. bijzonder
2. een
3. dat
4. grappig

Wat is het verschil tussen een bijwoord en een bijvoeglijk naamwoord?

1. Een bijwoord zegt iets over een zn en een bijvoeglijk naamwoord niet.
2. Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een zn en een bijwoord niet.
3. Er is geen verschil.
4. Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een bijwoord.

Bedenk een zin waarbij het bijwoord meer informatie geeft over een bijvoeglijk naamwoord.

Sleep de woordsoorten naar de juiste voorbeelden.

op, na, voor, gedurende

opbergen, zijn, keek, gelopen

de, het, een

vijf, weinig, tiende, laatste

prachtig, Nederlandse, groot

Utrecht, meisje, geld, kapper

lidwoord (lw)

zelfstandig naamwoord (zn)

bijvoeglijk naamwoord (bn)

werkwoord (ww)

voorzetsel (vz)

telwoord (tw) (hoofd- en rang-)

Schrijf 2 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Aan de slag!

• Maken hoofdstuk 9.1 opdracht 5-10 op pagina 82-86.