5.4 Voortplanten (2 lessen)

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

Les 1 

Fotosynthese

Zonlicht

Koolstof-dioxide

Glucose

Zuurstof

Water

+

+

Reactieschema van de fotosynthese

Glucose

Water

Licht

Koolstofdioxide

Zuurstof

Waar in de cel vindt fotosynthese plaats? 

Fotosynthese

1

2

3

4

5

0

Leerdoelen 5.4: Voortplanten

• Je kunt de delen van een bloem in een afbeelding benoemen en hun functie beschrijven.
• Je kunt de delen van de meeldraad en stamper in een afbeelding benoemen en hun functie beschrijven.
• Je kunt uitleggen hoe bestuiving gaat en wat het verschil is bij de bestuiving van een insecten- en windbloem.
• Je kunt beschrijven hoe de zaden in een bloem ontstaan.
• Je kunt 3 manieren opnoemen van hoe zaden zich kunnen verspreiden.
• Je kunt de levenscyclus van een plant beschrijven.

Bestuiving door insecten of de wind

Insectenbloem: opvallende kleuren en geuren om insecten aan te trekken, nectar zit diep in de bloem

Windbloem: bloemetjes zijn klein, groen en geuren niet, meeldraden en stempel steken ver uit de bloem

Bloemen

Hiernaast zie je de onderdelen van een bloem.

Deze onderdelen moet je kennen en ook weten wat de functie van elk onderdeel is.

De stamper

Stamper bestaat uit: 

1. Stempel

2. Stijl 

3. Vruchtbeginsel

In het vruchtbeginsel zitten zaadbeginsels. 
In elk zaadbeginsel zit een eicel. 

Dit zijn de 'vrouwelijke geslachtsdelen' van de bloem! 

De meeldraad

Meeldraad bestaat uit:

1. Helmknop 

2. Helmdraad

De stuifmeelkorrels zijn de mannelijke voortplantingscellen, te vergelijken met zaadcellen van mensen.

Dit zijn dus de 'mannelijke geslachtsdelen' van de bloem!

Onderdelen van een bloem met de functie

• Bloembodem: Hierop zitten andere delen van de bloem vast.
• Kelkbladeren: groene blaadjes, beschermen de bloem tegen kou, uitdroging, en beschadiging als de bloem in de knop zit.
• Nectarkliertjes: Klieren onderin de bloem, die nectar maken = zoete stof die insecten eten.
• Kroonbladeren: gekleurde bloemblaadjes, hiermee lokt de plant insecten.
• Stamper: vrouwelijke deel van de bloem dat middenin de bloem zit, is voor de voortplanting
• Meeldraden: mannelijke deel van de bloem en staan rondom stamper, zijn voor voortplanting

Bestuiving

 "stuifmeel van de meeldraden van een bloem gaan naar de stamper van een bloem van dezelfde soort plant"

Dit kan zijn eigen vrouwelijke deel zijn. (=zelfbestuiving)

Of het vrouwelijke deel van een andere bloem. (=kruisbestuiving)

Hoe noemen we het mannelijke geslachtdeel van een bloem?

1. Stamper
2. Meeldraad
3. Stempel
4. Helmknop

Hoe noemen we het vrouwelijke geslachtdeel van een bloem?

1. Stamper
2. Meeldraad
3. Stempel
4. Helmknop

Hoe heet het onderdeel dat fel
geel gekleurd is?

1. Bloembodem
2. Kelkblad
3. Kroonblad
4. Bloemsteel

Hoe heet
onderdeel 1?

1. Kroonblad
2. Helmknop
3. Stempel
4. Stamper

Hoe heet
onderdeel 2?

1. Kroonblad
2. Helmknop
3. Stempel
4. Stamper

Hoe heet
onderdeel 3?

1. Helmknop
2. Helmdraad
3. Stempel
4. Stamper

Wat verspreid een bij in
deze bloemen?

1. Nectar
2. Stuifmeel
3. Eicel
4. Honing

Wanneer is er GEEN bestuiving? 

Kelkbladeren

6

Helmknop met helmhokjes

8

Stuifmeelkorrel (mannelijke geslachtscel)

2

Kroonblad

1

Eicel

5

Zaadbeginsel

4

Vruchtbeginsel

13

Stijl

12

Stempel

11

Stamper

14

Helmdraad

9

Stuifmeelbuis (Pollenbuis)

3

Meeldraad

10

Leer de onderdelen van de bloem

Bloemsteel

7

0

Maken

Eerste 5 minuten in stilte

Zelf bestuderen/doorlezen: 5.4

Maken: opdracht 1 t/m 14

Klaar? Nakijken -> antwoorden staan op itslearning, daarna maken samenvatting of testjezelf 

Les 2 

Startopdracht:

Schrijf in je schrift de onderdelen op de volgende slide. 

2 minuten zelf en in stilte                                          (rood)

2 minuten overleggen (fluisteren)                         (oranje)

2 minuten boek erbij (blz 88, 89)                             (groen)

Klaar? lees blauwe tekst op blz 97.

Kelkbladeren

6

Helmknop met helmhokjes

8

Stuifmeelkorrel (mannelijke geslachtscel)

2

Kroonblad

1

Eicel

5

Zaadbeginsel

4

Vruchtbeginsel

13

Stijl

12

Stempel

11

Stamper

14

Helmdraad

9

Stuifmeelbuis (Pollenbuis)

3

Meeldraad

10

Leer de onderdelen van de bloem!

Bloemsteel

7

Leerdoelen 5.4: Voortplanten les 2

• Je kunt beschrijven hoe de zaden in een bloem ontstaan.
• Je kunt 3 manieren opnoemen van hoe zaden zich kunnen verspreiden.
• Je kunt de levenscyclus van een plant beschrijven.

Ontstaan van zaden

1. Stuifmeelkorrels plakken op de stempel

2. Celkern gaat door de stuifmeelbuis tot in de eicel

3. Elke bevruchte eicel (zaadbeginsel) groeit uit tot een zaadje, daaromheen groeit het vruchtbeginsel tot vrucht

Zaadverspreiding

3 manieren: 

1. Door wind

2. Door dieren

3. Door de plant zelf

Zaadverspreiding

3 manieren: 

1. Door wind

2. Door dieren

3. Door de plant zelf

Geef het antwoord met je vingers.
Denk eerst even na.
Bij 0 steekt iedereen tegelijk de
vingers op!

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Welk nummer is de
stuifmeelkorrel?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Welk nummer is de
celkern van de
stuifmeelkorrel?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Welk nummer is de eicel?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Naar welk cijfer zakt de
stuifmeelbuis af?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Als dit een tomatenplant is,
hoeveel tomaten groeien uit
dit vruchbeginsel?

1. 1
2. 2
3. 4
4. 5

Als dit een tomatenplant is,
hoeveel zaadjes kunnen er
groeien in deze tomaat?

1. 1
2. 2
3. 4
4. 5

Zelfstandig werken

(zelf werken of rustig overleggen)

Bestuderen/doorlezen: blz 92 t/m 96

Maken: opdracht  15 t/m 25

Klaar?  

Ga verder met Toepassen blz 98, 99: opdr 28 t/m 31

Leerdoelen 5.4: Voortplanten

• Je kunt de delen van een bloem in een afbeelding benoemen en hun functie beschrijven.
• Je kunt de delen van de meeldraad en stamper in een afbeelding benoemen en hun functie beschrijven.
• Je kunt uitleggen hoe bestuiving gaat en wat het verschil is bij de bestuiving van een insecten- en windbloem.

• Je kunt beschrijven hoe de zaden in een bloem ontstaan.
• Je kunt 3 manieren opnoemen van hoe zaden zich kunnen verspreiden.
• Je kunt de levenscyclus van een plant beschrijven.

Startopdracht:

Schrijf in je schrift de onderdelen op de volgende slide. 

2 minuten zelf en in stilte                                          (rood)

2 minuten overleggen (fluisteren)                         (oranje)

2 minuten boek erbij (blz 88, 89)                             (groen)

Klaar? lees blauwe tekst op blz 97.

Kelkbladeren

6

Helmknop met helmhokjes

8

Stuifmeelkorrel (mannelijke geslachtscel)

2

Kroonblad

1

Eicel

5

Zaadbeginsel

4

Vruchtbeginsel

13

Stijl

12

Stempel

11

Stamper

14

Helmdraad

9

Stuifmeelbuis (Pollenbuis)

3

Meeldraad

10

Leer de onderdelen van de bloem!

Bloemsteel

7

Les: De aardbeienkwekerij

Startopdracht (in stilte!):

Lees de oranje tekst op blz 100 en 101.

Klaar? Zet de onderstaande begrippen op volgorde (onder elkaar) en beschrijf wat er dan gebeurt (zie bron 9 op blz 96):  

ontkiemen - zaaien - bloeien - rijpen - bevruchting -  bestuiving - groeien 

Kruidachtige (1) of houtachtige (2) plant?

Leg uit: 

insectenbloem (1) of windbloem (2)?

Leg uit:

insectenbloem (1) of windbloem (2)?

Leg uit:

insectenbloem (1) of windbloem (2)?

Hoe groeit een aardbei?

https://schooltv.nl/video-item/hoe-groeien-aardbeien-niet-de-zaadjes-zijn-belangrijk-maar-de-uitlopers

Kijkvraag: 

Welke kleur heeft het vruchtbeginsel van een rijpe aardbei? 

Zelfstandig werken

(zelf werken of rustig overleggen)

Bestuderen/doorlezen: 

Maken: opdracht  1 t/m 4 en 7

Klaar?  

Ga verder met Toepassen blz 98, 99: opdr 28 t/m 31

Bespreken opdracht 6

Is het aantal hectares in kassen en tunnels toegenomen of afgenomen sinds 2000?

Bespreken opdracht 6

Zelfstandig werken

(zelf werken of rustig overleggen)

Doorlezen: blz 104

Maken: opdracht  8, 9 en 11

Klaar?  

Kijk je antwoorden na (uitwerkingenblad op It's Learning)