(zelf)portret

Waar kijk jij naar

als je een selfie maakt

Hoe wil je dat anderen mensen jou zien?

Wat wil je dat jouw portret verteld?

invoegen selectieportretten

Nina, 12 jaar

'Volgens mijn zus ben ik altijd hyper en een beetje gek. Dat komt omdat ik vrolijk ben en dat zie je terug in mijn stippen. Maar ik heb ook stippen op mijn hoofd geplakt omdat ik dat wel vaker doe. Wij hebben vaak stickers thuis en ik vind het heel grappig om die dan op mijn gezicht te plakken.'

Chadi, 11 jaar

'Mensen vinden mij vaak grappig. Daarom koos ik voor de appel, omdat ik dat grappig vond. En ik ben een beetje onhandig. Die cape beschermt mij tegen ongelukken. Ik maak graag fantasieverhalen over superhelden en slechteriken. Daar staat de cape ook voor. Ik haal altijd grapjes uit met mijn zus en ouders. De foto is een beetje gek en grappig en past daarom bij mijn persoonlijkheid.'

Eren, 11 jaar

'Op mijn foto houd ik me verscholen en kijk ik een beetje geheimzinnig. Normaal ben ik een sportieve en actieve jongen. Maar toch ben ik van binnen rustiger dan je zou denken! Ik ben gevoelig en trek het niet als iemand wat over mij zegt. De bedoeling van deze foto is het laten zien van mijn binnenkant, want die heb ik ook.'

In een ander filmpje (2:11) over dit project geven nóg drie kinderen uitleg over wat ze met hun foto willen vertellen.

In de tentoonstelling leggen drie kinderen hun verhaal uit op een tekstbordje. Je vindt die verhalen onder de hotspots.

Meer zien? De vierde hotspot bevat een link naar nóg een filmpje, met o.a. drie andere kinderen die hun verhaal toelichten.

Wie ben jij?

Ben jij rustig, of juist druk? Welke drie woorden passen het best bij jou?

Dromer, Denker, Rustig, Druk, Energiek, Aanpassend,Beschermend, Eigenwijs, Grappig, Slim, Lief, Lui, Nieuwsgierig, Slordig, Vrolijk, Teruggetrokken, Avontuurlijk, Dapper, Stoer, Netjes, Sterk, Belangstellend, Zelfverzekerd, Geduldig ...

Iets anders?

Wat is jouw verhaal?

Materiaal

• Pak wat materiaal (maakt niet uit wat)
• Onderzoek het: hoe voelt het? Wat voor eigenschappen heeft het?
• Bij wat voor soort persoon past dit materiaal? (Blij, rustig, gek, slim, etc.)
• Ruil met elkaar.
• Wat past het best bij jou?

Bespreek eventueel kort het portret van Maarten Bel. Welke attributen koos hij? Waarom koos hij voor dit materiaal, denk jij? Wat vertelt hij hiermee over zichzelf?

Doe dan de volgende opdracht: Onderzoek in kleine groepjes welke materialen je wel of niet zou willen gebruiken als je zelf een portret gaat maken. (Ca. 5 min.)

Wat is jouw verhaal?

Verbeeld jouw karakter in een schets.
Welk(e) object(en) past (passen) bij jou?

Welke kleuren?

En hoe en waar kun je deze inzetten om jouw karakter te versterken?

En welke houding en gezichtuitdrukking?

Opdracht: laat de leerlingen de laatste opdracht op het werkblad maken. (Ca. 5 min.)

Reflectie

• Bekijk elkaars portret.
• Wat denk jij dat het verhaal van de ander is?
• Wat wil de ander met het portret vertellen?
• Bespreek de verschillen en overeenkomsten. 
  

Iedereen klaar? Laat de leerlingen de portretten in twee- of drietallen bespreken.

Evalueer vervolgens klassikaal.

De Nederlandse schilderes Charley Toorop (1891-1955) portretteerde zichzelf in alle fases van haar werkzame leven. Haar zelfportretten behoren tot haar fascinerendste werken, omdat ze zichzelf hierin zeer direct en oprecht dat wil zeggen ongeflatteerd  in beeld bracht.

Wat is een portret?

Een portret is een afbeelding van een persoon. 

Meestal van het gezicht, soms van heel het lichaam. 

De herkenbaarheid van het gezicht is het belangrijkste.

Portretten kunnen worden geschilderd, 

gefotografeerd of gebeeldhouwd. 

Portretten kunnen realistisch zijn of juist niet.

                                                                                                                                            Amy Robins, 2011, tekening op papier, Gloucester.

3 manieren

Een portret kan op 3 verschillende manieren worden afgebeeld:

1. 'en face', vooraanzicht,
   recht van voren. 
2. 'à trois quart', driekwart gezien.
3. 'en profil', het hoofd van opzij gezien .

Portret vroeger

Kunstenaars werkten vroeger vooral in opdracht. Ieder welvarend mens liet vroeger een portret van zichzelf maken. Een portret laten maken was duur, maar je kon kosten besparen wanneer je maar een deel van jezelf liet afbeelden. Zo had je een 'kniestuk', een 'buste', 'ten voeten uit' en 'ten halve lijve'. 

Een portret weergegeven tot de knieën noemen we een kniestuk.

Portret van kroonprins Frederik de Grote (1712-1786). Geschilderd door Antoine F. Pesne, 1736.

Werd je afgebeeld tot je middel, dan noemen we dat ‘ten halve lijve’.

Hier zie je de Mona Lisa van Leonardo da Vinci, het is geschilderd van 1503 – 1506, olieverf op doek.

Portret nu

Tegenwoordig werken kunstenaars bijna niet meer in opdracht. Er wordt vrijer omgegaan met het maken van portretten. We zien niet alleen meer traditionele schilderijen, beelden en fotografie. Alles kan en mag!

Alex Queral, 2010, snijwerk in telefoonboek, Philadelphia.

Long-Bin Chen is een kunstenaar afkomstig uit Taiwan. In zijn kunst probeert hij ideeën uit het westen en oosten te combineren. Op het eerste gezicht lijken zijn beelden van marmer, wanneer je beter kijkt zie je dat ze van papier zijn gemaakt. Als materiaal voor zijn beelden gebruikt hij oude telefoonboeken, tijdschriften en boeken. Dat is goed te zien aan de achterkant van het beeld.

Long Bin-Chen

Leerdoel

Aan het einde van deze les kun je een portret tekenen waarin je plasticiteit toegepast hebt (dmv licht/schaduw).

Beeldbegrippen

- Symmetrisch: twee gelijke helften

- Asymmetrisch: twee ongelijke helften

- Verhoudingen: proporties, onderling maten/ verband

- Plat: contouren en egale vlakken

- Plastisch: ruimtelijk door schaduwen, licht-donker

- En face: voorkant

- En profil: van de zijkant

- Trois quart: driekwart

symmetrisch vs. asymmetrisch

verhoudingen

plat vs. plastisch

en face vs. trois quart vs. en profil

Opdracht 

Het tekenen van een portret, 

waarin je licht- en schaduwwerking toepast, 

waardoor plasticiteit ontstaat. 

Werkwijze 

Proces 

- Oefentekeningen maken van ogen, lippen, neuzen (en oren): en face

- in je map met grijs potlood

- in ieder geval 5 ogen, 5 lippen, 5 neuzen

- zoek op Google naar: 'oog tekenen', 'mond/lippen tekenen' en 'neus tekenen'

- let op details en licht-schaduw

 

Werkwijze eindwerk 

--> eigen personage uitkiezen: foto/afbeelding in zwart-wit printen A4 formaat

--> uitwerking gezicht (minstens de helft) waarbij je let op details, structuur (stofuitdrukking) en licht-schaduw. 

Criteria eindwerk

- Je portret is recht van voren (en face) getekend

- De verhoudingen in het zelfportret kloppen

- Je portret is symmetrisch

- Je portret heeft details en structuur gekregen (uitwerking wenkbrauwen en
   haar, stofuitdrukking, etc.)

- In je portret heb je gewerkt met licht/schaduw

- Je hebt je portret een eigen achtergrond gegeven

- Je hebt je portret zorgvuldig uitgewerkt in grijstinten
   (gebruikt materialen/technieken - grijs potloof, houtskool, zwart potlood, ....)

Klassikaal reflecteren

-Wat heb je geleerd?

- Hoe heb je dit toegepast in de opdrachten?

- Hoe heb je de examen vragen gemaakt?

- Wat moet je nog leren?