PTA 3K H1 herhalen

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 3

Elektriciteit

Hoofdstuk 1

Elektriciteit

Wat gaan we doen vandaag?

Herhalen H1

1.1 Elektrische stroom

Onthoud:

Stroom loopt rond door de draden in een gesloten stroomkring. De spanningsbron kan je vergelijken met een motor, die zorgt er voor dat de stroom gaat stromen. Met een schakelaar kan je de stroomkring openen of sluiten.

1.1 Elektrische stroom

Onthoud:

 Met een stroommeter kun je meten hoe groot de stroomsterkte is. Je meet de stroomsterkte in ampère (A) of milliampère (mA). 1 A = 1000 mA. Een stroommeter sluit je in serie aan. Als je een stroommeter afleest kijk je eerst in welke aansluiting de stekker zit, zodat je de goede getallenlijn kiest.

1.1 Elektrische stroom

Onthoud:

 In een serieschakeling is de stroomsterkte overal even groot.

In een parallelschakeling verdeelt de stroom zich over meerdere takken. Je kunt de totale stroomsterkte in een parallelschakeling berekenen door alle stroomsterktes bij elkaar op te tellen.

1.1 Elektrische stroom

Weet jij wat al de belangrijke begrippen betekenen?

• gesloten stroomkring
• parallelschakeling
• serieschakeling
• stroommeter
• stroomsterkte
• totale stroomsterkte

Je hebt een serieschakeling met drie lampjes.
Wat weet je over de stroomsterkte door de lampjes?

1. De stroomsterkte is het grootst door het eerste lampje.
2. De stroomsterkte is het grootst door het middelste lampje.
3. De stroomsterkte is het grootst door het laatste lampje.
4. De stroomsterkte is door alle drie de lampjes even groot.

Als de schakelaar gesloten is, dan branden alle drie de lampjes. Je gaat de schakelaar openen. Welke lampjes gaan nu uit?

1. Alleen lampje 1 gaat uit.
2. Alleen lampjes 2 en 3 gaan uit.
3. Alle drie de lampjes gaan uit.
4. Geen van de lampjes gaat uit.

Twee lampjes zijn parallel geschakeld. Door beide lampjes gaat een stroom van 0,25 A. Hoe groot is de totale stroomsterkte?

1. 0 A
2. 0,25 A
3. 0,50 A
4. 0,75 A

In de figuur zijn vier schakelingen getekend. Geef aan in welke twee schakelingen de stroommeter juist geplaatst is.

1. A en B
2. B en C
3. A en C
4. B en D

0,006 A = ………. mA

40 mA = ………. A

1.2 Elektriciteit in huis

Onthoud:

Een huisinstallatie bestaat uit elektriciteitsdraden, stopcontacten en schakelaars. De stroom komt via de hoofdleiding het huis binnen. Daarna passeert de stroom de kWh-meter. Hierna splitst de leiding zich in een aantal groepen. Iedere groep heeft een eigen groepsschakelaar en een eigen zekering.De stopcontacten en lichtpunten (met schakelaar) in een groep hebben elk hun eigen vertakking. Ze zijn dus allemaal parallel aan elkaar geschakeld.

1.2 Elektriciteit in huis

Onthoud:

In de huisinstallatie worden verschillende kleuren draden gebruikt. De bruine draad is de fasedraad. Op deze draad staat een spanning van 230 V. De blauwe draad is de nuldraad. Deze wordt gebruikt om de stroomkring te sluiten. De zwarte draad is de schakeldraad. Deze wordt alleen gebruikt bij schakelaars. Op de schakeldraad staat alleen spanning als de schakelaar in de AAN-stand staat.

1.2 Elektriciteit in huis

Onthoud:

Als de stroom een weg kan nemen met een lage weerstand, 

dan is er sprake van kortsluiting. Bijvoorbeeld als draden elkaar per

ongeluk raken. De stroomsterkte kan hierdoor heel groot worden 

en er kan brand ontstaan. 

1.2 Elektriciteit in huis

Onthoud:

Als er te veel apparaten op een groep zijn aangesloten, ontstaat er overbelasting. De totale stroomsterkte wordt dan te groot en er kan brand onstaan.

1.2 Elektriciteit in huis

Weet jij wat al de belangrijke begrippen betekenen?

• fasedraad
• groepsschakelaar
• huisinstallatie
• kilowattuurmeter
• kortsluiting
• nuldraad
• overbelasting
• schakeldraad
• weerstand
• zekering

Welk nummer geeft de nuldraad aan?

1. 1
2. 2
3. 3

Bewering 1: Ieder stopcontact zit op een aparte groep.
Bewering 2: De verschillende stopcontacten en lichtpunten in een huis zijn parallel geschakeld.

Welke van deze beweringen is waar?

1. Alleen 1 is waar
2. Alleen 2 is waar
3. Beide waar
4. Beide onwaar

Met welk apparaat wordt het energieverbruik van elektrische apparaten in huis gemeten?

1. aardlekschakelaar
2. kWh-meter
3. vermogensmeter
4. zekering

1.3 Vermogen en energie

Onthoud:

Het vermogen van een apparaat geeft aan hoeveel energie dat apparaat per seconde verbruikt.

Het vermogen staat vaak op de verpakking of op het typeplaatje van een apparaat.

1.3 Vermogen en energie

Onthoud:

Het vermogen van een apparaat hangt af van de stroomsterkte die door het apparaat loopt en de spanning waarop het apparaat werkt. Je kunt het vermogen berekenen met een formule.

1.3 Vermogen en energie

Onthoud:

Hoeveel energie er in een huis wordt verbruikt, kun je meten met een kilowattuurmeter (kWh-meter).

1.3 Vermogen en energie

Onthoud:

Het energieverbruik van een apparaat is afhankelijk van het vermogen en van de tijd die het apparaat heeft aangestaan. Je kunt het energieverbruik berekenen met een formule.

uur

1.3 Vermogen en energie

Weet jij wat al de belangrijke begrippen betekenen?

• vermogen
• energieverbruik

Op een fietslampje staat de tekst: 6 V en 40 mA.
Hoe groot is het vermogen van dit lampje als het op de juiste spanning wordt aangesloten?

1. 6 x 40 = 240 watt
2. 6 x 0,040 = 0,24 watt
3. 6 : 40 = 0,15 watt
4. 6 : 0,040 = 150 watt

Je kunt het energieverbruik van een apparaat dat een tijd heeft aangestaan berekenen.
Welke formule gebruik je daarvoor?

1. 
2. 
3. 
4. 

Om een bouwterrein te verlichten, worden drie schijnwerpers van elk 500 W ingezet. Deze branden twee weken lang elke avond van 22.00 uur tot ’s morgens 6.00 uur. 1 kWh kost € 0,15.
Bereken het vermogen van de drie lampen in kW.

Om een bouwterrein te verlichten, worden drie schijnwerpers van elk 500 W ingezet. Deze branden twee weken lang elke avond van 22.00 uur tot ’s morgens 6.00 uur. 1 kWh kost € 0,15.
Bereken hoe lang de schijnwerpers aan staan in deze twee weken in uren.

Om een bouwterrein te verlichten, worden drie schijnwerpers van elk 500 W ingezet. Deze branden twee weken lang elke avond van 22.00 uur tot ’s morgens 6.00 uur. 1 kWh kost € 0,15.
Bereken het energieverbruik van de lampen.

Om een bouwterrein te verlichten, worden drie schijnwerpers van elk 500 W ingezet. Deze branden twee weken lang elke avond van 22.00 uur tot ’s morgens 6.00 uur. 1 kWh kost € 0,15.
Bereken de kosten.

In de afbeelding is het typeplaatje van een strijkijzer afgebeeld. Op hoeveel spanning moet het strijkijzer worden aangesloten?

In de afbeelding is het typeplaatje van een strijkijzer afgebeeld. Hoe groot is het vermogen van het strijkijzer?

In de afbeelding is het typeplaatje van een strijkijzer afgebeeld. Bereken hoeveel stroom er door het strijkijzer loopt.

1.4 Elektriciteit en veiligheid

Onthoud:

Kortsluiting en overbelasting kunnen brand veroorzaken doordat de elektriciteitsleidingen erg heet worden als de stroomsterkte te groot wordt. Om dit te voorkomen worden zekeringen gebruikt. Zekeringen schakelen de stroom uit als deze boven een bepaalde waarde komt. In huis is dat boven 16 A. Vroeger werden als zekeringen vooral smeltveiligheden gebruikt, tegenwoordig gebeurt dat met een installatieautomaat.

1.4 Elektriciteit en veiligheid

Onthoud:

Sommige apparaten zijn dubbel geïsoleerd. Dit betekent dat ze een extra isolatielaag hebben, naast de isolatie van de onderdelen waar de stroom doorgeen gaat. Het kan ook zijn dat de buitenkant van een apparaat van plastic wordt gemaakt, zodat het geen stroom geleid.

1.4 Elektriciteit en veiligheid

Onthoud:

Als je een voorwerp aanraakt waar spanning op staat, kun je een schok krijgen. Je lichaam geleidt de stroom vrij goed, de lichaamsweerstand is dus klein. De contactweerstand is veel groter. Dat betekent dat de stroom niet zo gemakkelijk je lichaam in- en uitgaat. 

1.4 Elektriciteit en veiligheid

Onthoud:

De metalen buitenkant van een elektrisch apparaat kan onder spanning komen te staan. Als je het apparaat aanraakt kun je een schok krijgen. Door zo’n apparaat te aarden loopt de stroom van de buitenkant van het apparaat via de aarddraad door de randaarde naar de aardrail in de meterkast. Daarnaast wordt er ook een aardlekschakelaar gebruikt. Een aardlekschakelaar vergelijkt de stroom in de fasedraad met die in de nuldraad. Als ergens stroom weglekt, zijn de stroomsterktes in de draden niet meer gelijk en schakelt de aardlekschakelaar de stroom uit.

1.4 Elektriciteit en veiligheid

Weet jij wat al de belangrijke begrippen betekenen?

• aarddraad
• aardlekschakelaar
• dubbele isolatie
• installatieautomaat
• randaarde
• smeltveiligheid

In moderne groepenkasten zitten elektronische zekeringen.
Wanneer schakelt een zekering de elektriciteit uit?

1. bij een lekstroom en bij kortsluiting
2. bij kortsluiting en bij overbelasting
3. bij een lekstroom en bij overbelasting
4. bij een lekstroom, bij kortsluiting en bij overbelasting

Er gaat een stroom van 10 A het huis in en er komt een stroom terug van 6,2 A
Slaat de aardlek uit?

1. Ja
2. Nee

Hiernaast zie je een aardlekschakelaar. Wat is de functie van een aardlekschakelaar?

1. Aardlek schakelt bij overbelasting uit
2. Als er stroom weglekt naar aarde schakelt de aardlek uit
3. Aardlek is er om de elektrische installatie in of uit te schakelen
4. Aardlek meet het vermogen in de elektrische installatie

Nathalie heeft een aantal apparaten aangesloten op een groep. De stroomsterkte in de groep mag hoogstens 16 A worden. Ze sluit vervolgens ook een vaatwasser aan op deze groep. De stroomsterkte in de groep stijgt daardoor tot 20 A.
Wat kan hiervan het gevolg zijn?

1. Ze kan een schok krijgen als ze het snoer aanraakt.
2. De vaatwasser kan kapot gaan.
3. De aardlekschakelaar kan de stroom uitschakelen
4. Het snoer kan te heet worden waardoor brand kan ontstaan.

Zelf aan de slag met voorbereiden

1. Leer de belangrijke begrippen en de theorie uit deze presentatie. Snap je nog iets niet, stel dan vragen.
2. Ga oefenen met bijvoorbeeld opdrachten uit het boek of test jezelf. Het maakt niet uit of je die opdrachten al een keer hebt gemaakt. Van herhalen leer je juist.