Van alle markten thuis

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

Van alle markten thuis

-Je leert de kenmerken van verschillende tekstsoorten.

-de doelen van verschillende tekstsoorten.

-hoe je tekstverbanden binnen een zin, een linea of een tekst kunt herkennen.

-hoe teksten zijn opgebouwd

-hoe je hoofd en bijzaken uit elkaar houdt.

Tekstsoort: Het nieuwsbericht

Geen eigen mening, maar voornamelijk feiten.

Geeft antwoord op wie, wat, wanneer, waarom en hoe.

Herkenbaar aan:

dikgedrukte kop (titel), dik of schuingedrukte inleiding, een of meer kolommen, tekst begint met plaatsnaam of naam van persbureau, aan het einde van de inleiding staat de naam van de verslaggever.

Onderwerp en hoofgedachte

Onderwerp: waar gaat de hele tekst over.

Let op! De titel is niet altijd het onderwerp.

Hoofdgedachte: vind je vaak aan het begin of het einde van de tekst. Is nooit een vraagzin.

Tip

Moeilijke woorden:

lees eerst gewoon verder, meestal snap je de zin wel

zoek het woord op in het woordenboek

Vraag aan iemand anders wat het woord betekent.

Deelonderwerp en deelgedachte

Grote teksten hebben meerdere onderwerpen of hoofdgedachten.

Ook weer vaak de eerste of laatste zin van de alinea.

Tekstverbanden

Tegenstelling: maar, echter, toch

Voorbeeld: zoals, bijvoorbeeld, onder andere

Opsomming: ten eerste, ten slotte, ook, en, bovendien

Conclusie: dus, kortom

Reden: want, omdat, daarom

mening en argument: omdat, daarom, want

Oorzaak en gevolg: doordat, daardoor, door, als gevolg van

Tekstsoort: Recensie

Een kritische beschrijving van een boek, film, cd, dvd, game, ed.

• beschrijving
• mening van de recensent
• argumenten
• voorbeelden
• conclusie
• (soms) kwaliteitsaanduiding

Mening en argument

Mening: wat vind ik van het boek, de film, ed.

Argument: waarom vind ik het goed of niet goed, leuk of niet leuk.

Bv: Ik vind de film Independence day supergoed, want er zitten geweldige special effects in de film.

Ingezonden brief

Waarom? Omdat je wilt reageren op een item uit de krant.

Hoe? Via mail of brief (ingezonden brief)

Wat wordt vermeld? Een kopje (waar gaat het over), naam en woonplaats (soms van beide alleen de eerste letter)

Wat staat erin? Je mening over een onderwerp omdat je die kwijt wil of omdat je mensen wil overtuigen.

Tekstsoort: achtergrondartikel

Niet op dezelfde plek als het hoofd item.

Geeft extra informatie, maar kan ook gaan over leuke of interessante bijzaken.

Om te informeren en/of te overtuigen.

Overeenkomsten en verschillen

Overeenkomsten tussen nieuwsbericht en achtergrondartikel.

• dikgedrukte titel
• dikgedrukte of cursieve inleiding
• indeling in kolommen
• Soms plaatsnaam aan het begin

Verschillen

• opbouw: inleiding-kern-slot
• langer, deskundigen aan het woord, mening van de schrijver, naam van de schrijver, vaak extra informatie

Betrouwbaarheid van teksten

Om te weten of een tekst betrouwbaar is, kun je het volgende controleren:

• De bron: heeft deze persoon er verstand van?
• Datum: van wanneer is het artikel
• Belang: wat wil degene die het schrijft bereiken?

Feit, mening en argument

Feiten: Deze kun je controleren.

Mening: Is subjectief, dat vindt iemand.

Argument: Reden waarom iemand iets vindt.

Hoofd en bijzaken

Hoofdzaken: alle belangrijke informatie. De belangrijkste zinnen in alle alinea's. Meestal de eerste of de laatste zin.

Bijzaken: minder belangrijke informatie. Meestal voorbeelden of extra uitleg.

Samenvatting

• De hoofdgedachte van de tekst.
• De deelhoofdgedachte van elke alinea.
• De conclusie of het antwoord van de gestelde vraag.

Zijn er geen alinea's, maak ze dan zelf!

Blz 51 lezen we even samen door.