Theater - genres - cabaret

• Culturele en kunstzinnige vorming
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 4

Plattegrond Check

Wat is het nieuws vandaag? Wat speelt er nu in de wereld? Wat heb je gehoord/gezien/gelezen?
Wat maakte je kwaad/verdrietig?

Heb je afgelopen week iets gedaan met kunst?
Of juist iets cultureels?

Bijv.: Vakantie/bruiloft/bioscoop/theater/concert/gerecht uit het buitenland gegeten/feestdag/tradities/dans/tekenen/etc.

Wat weet je nog van de vorige les?

Lesdoel:

-- Nabespreken Theater 

(Mavo: Hard(t) // VWO: nog kiezen!)

1. Wat is theater?

2. Welke theater genres zijn er?

3. Geschiedenis van theater

4. Wat kan het doel zijn van theater?

5. Zelf leren acteren

HARDT - maandag 2 december

In de Meervaart

HARDT - maandag 2 december

In de Meervaart

De voorstelling HARD/T is geregisseerd door Robbie Wallin. Hij maakte de voorstelling samen met Kira-Nerys Kemble, Isabella D. Kovács en de spelersgroep. 

Het is een muzikale voorstelling over twee groepen, Oost en West, die moeten omgaan met groepsdruk, de angst voor de ander en elkaar. 

In HARD/T zitten 13 spelers van de leeftijd 15 t/m 23 jaar!

Romeo & Julia

• Twee invloedrijke families met ruzie.
• De belangrijkste zoon en dochter worden verliefd op elkaar.
• Verboden liefde. Ze trouwen in het geheim / Julia is al uitgehuwelijkt.
• Julia veinst haar dood.
• Romeo pleegt zelfmoord uit verdriet.

We kijken naar de balkonscène

(met originele tekst van Shakespeare)

In welk jaar werd Shakespeare geboren?

1. 1547
2. 1564
3. 1582
4. 1601

Wat voor soort toneelstuk is Romeo en Julia?

1. Komedie
2. Historisch drama
3. Musical
4. Tragedie

Wat is het plot van Romeo en Julia?

1. Liefde tussen rivaliserende families
2. Een koninklijke strijd
3. Een komedie over vrienden
4. Een reis door de tijd

William Shakespeare

• Eerste moderne toneelschrijver

         - geen herhaling van klassieke schrijvers, eigen stukken

         - stukken niet gebaseerd op religieuze verhalen

         - tijdloze, universele thema's: menselijk

• Hij schreef: tragedies, komedies, romantische drama's
• Invloed op Engelse taal
• Maar vooral, een leerschool voor het leven:

macht, afgunst,  achterbaksheid, verleiding, twijfel, waanzin, beïnvloeding, hartstocht, dromen.

Thema's uit ons dagelijks leven (verstand/gevoel) en bron voor hedendaags populair vermaak

Lion king = Hamlet /  10 things I hate about you = Temmen van de feeks

Discipline die we de komende weken gaan leren kennen: THEATER

Wat is theater?

1) Is dit theater?

2) Is dit theater? 

3) Is dit theater? 

5) Is dit theater? 

4) Is dit theater? 

Wat maakt iets theater?
Wanneer is het GEEN theater?

A stelt X voor terwijl S toekijkt

Theatergenres

Theaterstijlen

• Cabaret
  
• Locatietheater
  
• Bewegingstheater
  
• muziektheater
• Teksttoneel
  

Cabaret: komedie

• Humor
  
• Cabaretvoorstellingen: Stand-up komedie/zang/dans/theater door elkaar
  
• Korte fragmenten (sketches)
• Alledaagse onderwerpen
• Maatschappij-kritisch  (duidelijke moraal)
• Vaak zelfspot (imago)

Locatietheater

• Anders dan in theatergebouw of openluchttheater
• Vaak buiten: strand, duinen, bos, industrieterrein, treinstation
• Plek-afhankelijk
• Locatie versterkt verhaal
• Unieke ervaring

Bewegingstheater

• Verhaal vertellen door uitdrukkingskracht van lichaam
• Fysieke beeldtaal
• Fysieke mogelijkheden verkennen
• (mime)
• Anders dan dans?

      Beweging/verhaal

Muziektheater

• Opera/musicals
• Muzikaal theater
• Muziek en theater komen samen
• Muziek inzetten om een verhaal te vertellen
• Samen met andere componenten: dialoog / monoloog / zang / dans / drama / regie

• Verschillende verschijningsvormen

Vb. Zoutmus: de rockband zonder boodschap

Teksttoneel:

drama, tragedie

• Veel theater start vanuit een tekst
• Tekst als belangrijkste component
• Nieuwe of bestaande theatertekst
• William Shakespeare als eerste moderne toneelschrijver
• Invloed van zijn toneelteksten terug te zien in onze samenleving

Theater/podiumkunsten

Onder podiumkunsten/ theater verstaan we kunstvormen die door spelers/makers/dansers live uitgevoerd worden voor een publiek. 

Dat kan om toneel gaan, dans, cabaret, musical of muziektheater. 

Bij podiumkunsten ben je er ter plekke bij (meer dan bij bv. film). Je beleeft als groep iets wat zich op dat moment live voor je ogen afspeelt. 

Wanneer is theater (als discipline) ontstaan?

1. In de middeleeuwen
2. Na WOI
3. In het oude Griekenland
4. In de prehistorie

                            

                             Ontstaan rond 70 na Chr.

                                                              

                                                        Werd o.a. gespeeld in het Colloseum (Amfitheater) 

Griekse tragedie

Binnenkant Colloseum

70

Amsterdam arena

1970

Wat heb je nodig voor theater?

Je hebt theatrale middelen nodig, dat zijn dingen 

waar de regisseur gebruik van maakt 

om het verhaal beter 

te laten over komen op zijn publiek.

Theater bestaat uit:

> speelvlak, spelers en publiek

> spel (mimiek, houding, stem)

> en eventueel decor, licht, muziek

Spelgegevens

Wie

Wat

Waar

Waarom

Wanneer

Vormgevingsmiddelen

Decor 

Rekwisieten / attributen

Kostuums 

Kap en grime

Licht

Muziek (geluidseffecten)

Audiovisueel (beeld)

Decor

Attributen

kostuums

 grime

licht

audiovisueel (beeld)

audiovisueel (beeld)

Enscenering

                                     "In scène zetten"                        

Je maakt gebruik van:

- mise-en-scène 

- de vormgeving van het stuk

Wat is mise-en-scène?

1. Wat wordt er gedaan met belichting tijdens een voorstelling.
2. Hoe maken de acteurs gebruik van het speelveld.
3. De scene die wordt uitgebeeld speelt zich in de mist af.
4. Het is een term die in de wetenschap wordt gebruikt.

mise-en-scène

Betekenis

 "Plaatsing op toneel"

Waar staan de acteurs ten opzichte van elkaar en het decor/attributen

Wat is de betekenis van de mise-en-scène in de volgende foto's? 

En ook niet onbelangrijk...

Spel van de acteurs

Houding

Stem

Mimiek

Wat doet een regisseur?

1. De regisseur is de baas van het theater.
2. De regisseur geeft het theaterstuk vorm.
3. De regisseur is de schrijver van het stuk.

Wie kijkt er tijdens een auditie naar jou?

1. Publiek
2. Voorbijgangers
3. De regisseur
4. De producent

Wat moet je vaak voorbereiden voor een auditie?

1. Een zangnummer
2. Een monoloog
3. Een dansroutine
4. Een kostuumontwerp

MBO

HBO

Welke theatergenre spreekt jou het meeste aan?

1. teksttoneel
2. cabaret
3. musical
4. theater in de buitenlucht

Einde van de les:
Wat heb je onthouden van deze les?
(LET OP! Noem minimaal 4 dingen - maak hele zinnen - pas bij goedkeuring mag je "eerder" uit de les)

VWO

Wat doet een regisseur? Welke taken heeft die allemaal?

Wat doet een lichtontwerper? Welke taken heeft die allemaal?

Wat doet een geluidstechnicus? Welke taken heeft die allemaal?

Wat doet een stagemanager? Welke taken heeft die allemaal?

Amusement en engagement?

Bij een voorstelling / vorm van podiumkunsten kan het gaan om:

'Amusement' ("vermaak"): het vermaken/amuseren van de toeschouwers, voor hun plezier, zonder er al te veel over te hoeven nadenken. Op het moment zelf heb je er plezier van, maar het zet je niet echt aan het denken over de wereld / over jezelf / ….

'Engagement' ("lering"): de maker wil het publiek iets meer meegeven dan alleen een leuke avond; bijvoorbeeld iets om over na te denken, iets om je een mening over te vormen, soms een visie of een vraag. De maker is betrokken bij de wereld om ons heen en probeert daar iets over te zeggen in een voorstelling. Dat wil niet altijd zeggen dat er een duidelijke boodschap is; een geëngageerde maker wil ons aan het denken zetten over de wereld om ons heen.

Natuurlijk kan er ook sprake zijn van een mix van amusement en engagement.

Amusement, engagement of allebei?

Bekijk de volgende fragmenten en bespreek of het amusement, engagement, of beiden is. 

0

Engagement of Amusement?

1. Engagement
2. Amusement
3. Beiden

Mooi of Lelijk?

Culturele Kunstzinnige Vorming

in cabaret

Leerdoel

Aan het einde van deze les weet je wat 'cabaret' is, welke verschillende vormen er zijn en kun je deze kunstdiscipline onderzoeken en bespreken aan de hand van de de dimensie 'Mooi en Lelijk'.

Wat is cabaret?

Cabaret is de verzamelnaam voor sketches en humoristische of maatschappijkritische liedjes. Het genre is al eeuwenoud. Waren het heel vroeger de hofnarren, nu zijn het de cabaretiers die de maatschappij op de korrel nemen. Bij een goed cabaretstuk ontbreekt zelden een moraal.

Soorten cabaret

Er zijn verschillende soorten cabaret maar een cabaretvoorstellingen bestaat meestal uit meerdere soorten.

We onderscheiden:

literair satirisch, verhalend, nonsens, stand-up commedy, fysiek, muzikaal, sketch, zap-cabaret en maatschappij kritisch cabaret. 

Welk soort cabaret was dit?

1. stand-up commedy
2. literair-satirisch cabaret
3. fysiek
4. nonsens

Stand-up comedy

Vergeleken met het Nederlandse cabaret is het theatrale element bij stand-upcomedy veel meer beperkt. In plaats van langere nummers en muzikale onderdelen bestaat het slechts uit korte humoristische anekdotes. In Nederland is het Amsterdamse comedycafé Toomler hier het bekendste voorbeeld van.

Voorbeelden hiervan zijn: Martijn Koning, Rene van Meurs, Patrick Laureij, Soundos el Ahmadi.

0

Welk soort cabaret was dit?

1. zap-cabaret
2. literair-satirisch cabaret
3. stand-up commedy
4. muzikaal cabaret

Literair satirisch

De cabaretier speelt met taal, soms in een poëtische vorm, maar soms is hij/zij keihard en hatelijk.

Voorbeelden hiervan zijn: Wim Sonneveld en Herman Finkers.

Welk soort cabaret was dit?

1. verhalend
2. literair-satirisch cabaret
3. nonsens
4. stand-up commedy

Verhalend

De cabaretier vertelt een verhaal met een moraal erin verpakt. Dit doet hij meestal op een licht absurdistische manier waarin hij afwisseld tussen de spanning en de lach.

Voorbeelden hiervan zijn: Youp van ‘t Hek en Ronald Goedemondt.

Welk soort cabaret was dit?

1. nonsens
2. fysiek
3. Stand-upcommedy
4. sketch

Sketch

Een sketch is een kort komisch optreden met een of meer acteurs. Vaak zijn er meerdere sketches achter elkaar. De sketch kan zich op het toneel afspelen, maar ook in een andere omgeving. We zien veel sketchprogramma's op tv.

Voorbeelden hiervan zijn: Sluipschutters, Komt een man bij de dokter, Toren C, Rundfunk.

Welk soort cabaret was dit?

1. literair-satirisch cabaret
2. zap-cabaret
3. stand-upcommedy
4. maatschappijkritisch

Maatschappijkritisch: 

De cabaretier analyseert en speelt met actuele, maatschappelijk en politieke gebeurtenissen, taboedoorbrekend, tijdgebonden.

Voorbeelden hiervan zijn: Wim Kan, Freek de Jonge, Theo Maassen en Javier Guzman

0

Welk soort cabaret was dit?

1. zap-cabaret
2. verhalend
3. stand-up commedy
4. nonsens

Welk soort cabaret was dit?

1. nonsens
2. literair-satirisch cabaret
3. verhalend
4. muzikaal cabaret

Nonsens

De cabaretier vertelt (schijnbaar) onzinnige en absurde verhaaltjes en speelt hiermee. Bij deze vorm van cabaret worden ook vaak idiote typetjes gespeeld.

Voorbeelden hiervan zijn: Hans Teeuwen, Urbanus, Najib Amhali en Bert Visscher.

0

Welk soort cabaret was dit?

1. muzikaal cabaret
2. nonsens
3. fysiek
4. sketch

Fysiek cabaret

In de voorstelling ligt de nadruk veel minder op het tekstuele gedeelte, maar meer op acrobatische stunts en grappen met voorwerpen en apparaten. Ook spelen gebaren en non verbale communicatie hierbij een grote rol.

Voorbeelden hiervan zijn: Waardenberg en De Jong, Schudden en de Ashton Brothers.

Welk soort cabaret was dit?

1. fysiek
2. literair-satirisch cabaret
3. verhalend
4. muzikaal cabaret

Muzikaal cabaret

De cabaretier speelt met muziek. Dit kan hij doen door bijvoorbeeld bekende melodieën te verdraaien of te combineren, maar ook door te spelen met melodie en inhoud. bijvoorbeeld een bij hele treurige muziek hele vrolijke dingen zingen.

Voorbeelden hiervan zijn: Hans Liberg, Kees Torn.

Welk soort cabaret was dit?

1. zap-cabaret
2. literair-satirisch cabaret
3. stand-up commedy
4. muzikaal cabaret

Zap-cabaret:

Binnen een voorstelling wordt er snel geschakeld tussen verschillende onderwerpen, maar ook tussen diverse vormen van cabaret, typetjes of liedjes.

Voorbeelden hiervan zijn: De Vliegende Panters, Jochem Myjer.

Hoe zou theater de wereld kunnen veranderen? Leg uit.

Wat heb je geleerd de afgelopen weken over de discipline THEATER:
(noem minimaal 10 dingen)

Volgende discipline: Dans

Einde van de les:
Wat heb je onthouden van deze les?
(LET OP! Noem minimaal 4 dingen - maak hele zinnen - pas bij goedkeuring mag je "eerder" uit de les)

1. Dit heb ik vandaag geleerd
(noem minimaal 2 dingen):

2. Hier wil ik meer over weten
(verzin minimaal 2 dingen):

3. Deze vraag komt in mij op
(verzin minimaal 1 vraag)

Einde van de Reeks:
Wat heb je onthouden van deze discipline?
(LET OP! Noem minimaal 4 dingen - maak hele zinnen - pas bij goedkeuring mag je "eerder" uit de les)