3.6 Nederland: de rivieren kloppen op de achterdeur

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

3.6 Nederland: de rivieren kloppen op de achterdeur

Leerdoelen:

--> Je weet wat de drietrapsstrategie inhoudt

--> Je begrijpt waarom we rivieren meer ruimte moeten (terug)geven en waarom preventie van grotere piekafvoeren op langere termijn beter is dan rampenbestrijding op korte termijn

Planning:

-->  Doornemenparagraaf 3.6

-->  Maken opdrachten

--> Vragen over het hoofdstuk?

Een lange traditie van dijken bouwen

Veel neerslag die in Europa valt gaat via Nederland weer terug naar de zee

Dijken aanleggen (al eeuwen!) maar, geregeld doorbraken

Een lange traditie van dijken bouwen

Riviergebied dicht bewoond geraakt

Rivier helemaal ingesloten

Rivierengebied is kwetsbaar, want dichtbevolkt en dichtbebouwd. 

Hierdoor ontstaat op sommige plaatsen een flessenhals. De rivier is dan ingesloten door bebouwing

Jarenlang hebben we in Nederland vooral gekeken naar de dreiging van een overstroming door de zee. Sinds de bijna-ramp in 1995 is er meer aandacht voor de dreiging van overstromingen door rivieren.

Binnen- en buitendijks

Buitendijks gebied

Binnendijks gebied

Binnen- en buitendijks

Dijken ophogen werkt tijdelijk. Want:

Een rivier sedimenteert slib als deze langzaam stroomt.

Omdat de rivier weinig ruimte krijgt door de dijken legt de rivier het slib in het buitendijkse land neer.

De rivierbedding hoogt op en het waterpeil stijgt.

Het binnendijke land overstroomt (bij dijkdoorbraak). 

Dijkverlegging

We verplaatsen dijken landinwaarts, waardoor de uiterwaarden breder worden. Zo krijgt de rivier meer ruimte en is er meer ruimte om hoogwater op te vangen.

Welke dijk op de oude oeverwallen?

Vragen over sediment. waar komt het nu terecht? Waar vroeger? wat betekent dat? Alleen deel tussen de winterdijken wordt nog opgehoogd door sediment. Kan dus ook steeds minder water bevatten.

Foto Links:  12 juli 2020

Foto Rechts: 6 febr 2021

Ruimte voor de Rivier

Drietrapsstrategie

= Drie manieren (vasthouden-bergen-lozen) waarmee de overheid een piekafvoer wil bestrijden en overstromingen wil voorkomen.

Drietrapsstrategie

1. Vasthouden:

• Bredere/lagere uiterwaarden
• waterpleinen
• stoeptegels eruit 

= Het gebied tussen de rivier en de winterdijk dat overstroomt wanneer de rivieren buiten zijn oevers treedt.

2. Water bergen: retentiegebieden

Voorbeeld van een retentiegebied. Dit gebied loopt vol met water als de rivierwaterstanden te hoog dreigen te worden. 

= Gebied waar bij hoog water tijdelijk water wordt opgeslagen om de rivierwaterstand stroomafwaarts te verlagen.

3. Lozen (afvoeren)

Zorgen dat het rivierwater zo makkelijk en snel mogelijk kan doorstromen (naar zee). (Obstakels in uiterwaarden)

Meervoudig ruimtegebruik 

Voorkomen is beter dan genezen (preventie is beter dan rampenbestrijding). Maar:

• Nederlandse ruimte is beperkt: bijna overal staat al wel wat!

Klimaatadaptatie

Richt het landschap zo in dat je het voor meerdere functies tegelijk kan gebruiken

= ons aanpassen aan het veranderende klimaat

Afsluiting

Maak van 3.6 de opdr.:

Afsluiting

1. Je weet wat de drietrapsstrategie inhoudt

2. Je begrijpt waarom we rivieren meer ruimte moeten (terug)geven en waarom preventie van grotere piekafvoeren op langere termijn beter is dan rampenbestrijding op korte termijn