4 h Taalverwerving H4

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

8 januari - 4 havo

• studiewijzer periode 2 (tot 15 maart)
• opdracht leesdossier (wie heeft dit nog niet gedaan?)
• herhaling  H4  ' Hoe kinderen taal leren '
• Aan de slag: H3 opdracht 1 tot en met 10 blz.12 H4 opdracht 1 tot en met 7 blz. 14

(klaar? oriënteer je dan vast op je nieuwe boek)

Vraag

Weet jij nog wat jouw eerste woordjes waren?

Wat weet jij nog van jouw eigen leerproces?

Gebruikte jij zelfverzonnen woorden? 

streeppaard

sneeuwboot

elestrik

bibberspikkels

breivlees

streeppaard -zebra

sneeuwboot - slee

elestrik - elastiek voor in je haar

bibberspikkels - kippenvel

breivlees - rollade

Baby's zijn taalwondertjes

ze horen:

• ritme
• veelvoorkomende spraakklanken
  

Baby's hebben een universeel gehoor (oren zijn gevoelig voor subtiele klankverschillen, ook van spraakklanken die niet voorkomen in hun eigen moedertaal)

bijvoorbeeld:

Nederlands: geen onderscheid t - th

Baby's kunnen dit onderscheid voor hun 1e jaar nog horen, daarna niet meer.

Taalverwerving

De eerste taal die je leert, is je moedertaal.

Je hebt het Nederlands verworven.

Het kost de meeste kinderen vier jaar om hun moedertaal te verwerven. 

vier fases in de taalverwerving

 1. 'tata' (0 – 1)

 2.  Van gebrabbel naar zinnen (1 – 2,5

3.  Nadenken over de betekenis  (2,5 – 5)

 4. Op weg naar volwassen taal  (5 – 9)

vier fases in de taalverwerving

 1. 'tata'  (0 – 1)        fonologische vaardigheden

 2. 'Van gebrabbel naar zinnen'  (1 – 2,5) semantische en syntactische vaardigheden

 3. 'Nadenken over betekenis'   (2,5 – 5)  morfologische vaardigheden

 4. 'Op weg naar volwassen taal' (5 – 9)   pragmatische vaardigheden

 (0-1)

Fonologische vaardigheden

Klanken  zijn belangrijk  in hun moedertaal. 

Nederlandse baby’s leren bijvoorbeeld het verschil herkennen tussen de L en de R. Japanse baby’s leren juist andere klankcontrasten herkennen.

Aan het einde van deze eerste fase gaan baby’s zelf klanken maken: 

ze gaan brabbelen (brabbelfase)

 (0-1)

De voortalige periode (26 weken voor de geboorte - 1 jaar) het kind leert:

- de taal herkennen;

- klanken herkennen;

- klanken verstaan

- klanken uitspreken.

 (1 - 2,5)

Kinderen zeggen hun eerste echte woordje, vaak mama of papa.

Al snel komen daar meer losse woordjes bij, als auto! of poes!

De eerste (korte) zinnetjes hebben meteen de goede woordvolgorde: koekje eten (niet: eten koekje).

 (1 - 2,5)

Semantische vaardigheden: betekenis van de gesproken taal

 (1 - 2,5)

Van 1 jaar tot 2,5 jaar. Het kind leert...

- dat klanken een betekenis hebben;

- woorden (éénwoordfase);

- woorden combineren (twee- en meerwoordfase);

- de goede woordvolgorde.

 (2,5 - 5)

Kinderen maken langere zinnen met meer werkwoorden: 

Jij gaat ook altijd weglopen soms 

Ik doe jou aanbotsen.

Kinderen gaan nadenken over taal. 

Een oma is geen meisje, maar een meis, want ‘–je’ hoort bij kleine dingen en oma is niet klein… Kortom: ze gaan logische fouten maken.

 (2,5 - 5)

Uitspraak wordt steeds beter (mek-melk   waat-water);

Uitbreiding woordenschat (van een paar 100 tot ruim 2000);

Gebruik van langere zinnen, meer verschillende woordsoorten

Kinderen passen regels toe op woorden waar het niet voor geldt: 

liep -loopte    zwom-zwemde : overgeneralisatie

(2,5-5)

Kinderen gaan bewust nadenken over taal:

metalinguïstisch bewustzijn

(nadenken over de zin en onzin van woorden en regels)

De voltooiingsfase (5 - 9)

Kinderen leren op school lezen en schrijven.

Kinderen leren steeds meer woorden en woordsoorten.

Kinderen leren sterke werkwoorden vervoegen (loop/liep/gelopen).

Kinderen weten hoe je een gesprek moet voeren.

Kinderen leren inschatten wat de luisteraar weet, zodat ze niet te veel en niet te weinig informatie geven!

 (5 - 9)

Pragmatische vaardigheden: wat effectief, begrijpelijk en passend taalgebruik is.

Kritische periode: de eerste levensjaren lijken de periode om taal te leren.

Aan de slag

Lees bladzijde 22 en 23 

Maak opdracht 1 tot en met 7 op blz. 14