5.4 Reflexen en het autonome zenuwstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

TH5 Regeling

Basisstof 4
Reflexen en het autonome zenuwstelsel

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe reflexen werken, en wat de reflexboog is
• Je kunt de werking van het autonome zenuwstelsel beschrijven:
  - Je kunt het verschil tussen het parasympathische en het orthosympatische zenuwstelsel aangeven

Deze les

• Herhalen zenuwstelsel
•  

Het centrale zenuwstelsel (CZS) bestaat uit:

1. Motorische- en gevoelszenuwcellen
2. Schakelcellen en sensorische zenuwcellen
3. De hersenen , hersenstam en het ruggenmerg
4. De hersenen, hersenstam en zenuwen

De zenuwen het ruggenmerg met de rest van het lichaam verbinden, horen bij:

1. Het centrale zenuwstelsel
2. Het perifere zenuwstelsel

Het onderdeel van een zenuw dat een impuls van het cellichaam af geleidt heet:

1. Een axon
2. Een dendriet
3. De myelineschede
4. Een synaps

Van welke zenuwcellen bevindt het cellichaam zich in het centrale zenuwstelsel?

1. Gevoelszenuwcellen en motorische zenuwcellen
2. Gevoelszenuwcellen en schakelcellen
3. Motorische zenuwcellen en schakelcellen
4. Van alle zenuwcellen

Welke zenuwcel(len) hebben één lange dendriet

1. Gevoelszenuwcellen
2. Motorischezenuwcellen
3. Zowel gevoels- als motorische zenuwcellen
4. Geen van beiden

Leg uit wat er gebeurt in een synaps (zie afbeelding)

Welk deel van het zenuwstelsel regelt vooral de bewuste reacties?

1. Animale zenuwstelsel
2. Autonome zenuwstelsel
3. Vegetatieve zenuwstelsel

De grijze stof is in de hersenen aan de ... kant te vinden terwijl het in het ruggenmerg aan de .... kant zit (kies: Buiten - Binnen)

Bewuste reacties

Animale zenuwstelsel regelt vooral bewuste reacties

Impulsen ontstaan in bewegingscentra van de grote hersenen, via schakelcellen naar de cellen in de kleine hersenen en vervolgens naar schakelcellen in de hersenstam en het ruggenmerg. Vanaf daar gaan de impulsen via bewegingszenuwcellen naar spieren.

Reflexen

Sta op en zet je voeten dichtbij elkaar, alsof je op een klein tegeltje staat. Houd je nergens aan vast.

Wat voel je?

Wil je het sterker voelen: ga op 1 been staan

Animale zenuwstelsel: reflexen

Het animale zenuwstelsel kan ook onbewuste reacties aansturen, door een kortere route van impulsen (reflexboog) voor een vaste, snelle, onbewuste reactie op een bepaalde prikkel (reflex)

Zijn de hersenen onderdeel van reflexbogen?

1. Ja
2. Nee

Autonome zenuwstelsel

Autonome/vegetatieve zenuwstelsel staat niet onder invloed van de wil. Onder te verdelen in twee delen: 

Parasympatisch - voor rust en herstel

Orthosympatisch - voor actie 

Elk doelwitorgaan wordt aangestuurd door twee zenuwen, een parasympathische en een orthosympatische

Parasympatisch

Brengt het lichaam in een toestand van rust

- Stimuleert vertering
- Verlaagt ademfrequentie
- verlaagt hartslag
- stimuleert samentrekken blaas

Orthosympatisch

Zorgt er voor dat het lichaam activiteiten kan verrichten
 

- remt de vertering
-  verhoogt ademfrequentie 

- verhoogt hartslag
- remt samentrekken blaas

Autonome zenuwstelsel

Elk doelwitorgaan wordt aangestuurd door twee zenuwen, een parasympathische en een orthosympatische

Op deze manier kan de werking van een orgaan worden gestimuleerd of geremd

Welk deel is 's nachts het meest actief?

1. Orthosympatisch
2. Parasympatisch

Welk deel is het meest actief als er adrenaline aanwezig is?

1. Orthosympatisch
2. Parasympatisch

Tot welk deel van het zenuwstelsel behoort een bewegingszenuwcel die deel uitmaakt van de reflexboog waardoor je je hand terugtrekt als je iets heets aanraakt?

1. Autonome (vegetatieve) zenuwstelsel
2. Animale zenuwstelsel

Zelfstandig werken

Maak van TH5 Regeling Basisstof 4 Reflexen en het autonome zenuwstelsel

Maak opdracht 37 t/m 46

Leerdoelen

Je kunt uitleggen hoe reflexen werken, en wat de reflexboog is

Je kunt het verschill tussen het para- en het orthosympatische zenuwstelsel aangeven