3.7 Mens en landschap 2

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

3.7 Mens en Landschap 2

H3 Klimaat en Landschap

Domein Aarde

H4

Leerdoelen

• Je weet de kenmerken, oorzaken en gevolgen van versnelde bodemerosie, verwoestijning en verzilting als vormen van landdegradatie.
• Je begrijpt dat de gevoeligheid voor landdegradatie verschilt tussen landschapszones.
• Je begrijpt dat duurzaam landgebruik vormen van landdegradatie kan voorkomen of stoppen, je kunt voorbeelden noemen.
• Je kunt de invloed van de mens op natuur en milieu in de verschillende landschapszones beschrijven en verklaren.

Kwetsbare landschapzones

Kwetsbaar vooral bij:

• lange droge periodes
• veel reliëf
• groot neerslagoverschot/tekort

Landdegradatie

Landdegradatie =

landbouwgrond is niet meer geschikt voor het verbouwen van gewassen

Landdegradatie

Achteruitgang van de kwaliteit van het landschap. 

Dit kan ontstaan door overbeweiding, waardoor uiteindelijk verwoestijning kan ontstaan. 

Oorzaak?

natuur of mens

Oorzaken door de mens

• overbemesting
• ontbossing
• overbeweiding
• onzorgvuldige akkerbouw

Bodemerosie = 

door de mens of de natuur veroorzaakt wegspoelen of wegwaaien van het bovenste deel van de grond

• Bovenste deel grond = bodem  >> hierin zitten veel voedingsstoffen

Bodemerosie

Door het weghalen van de plantengroei kan het water meer eroderen in het landschap. 

Dit zien we veel terug in gebieden waar veel regen valt. 

Oorzaken bodemerosie:

1. ontbossing

2. overbeweiding

3. onzorgvuldige akkerbouw

Ontbossing 

• Water kan niet goed infiltreren 
• Water stroomt meteen naar de rivier
  
• Grotere piekafvoer 
  
• Meer sediment in de rivier

Klimaatfactoren

Overbeweiding

Het verdwijnen van de vegetatie doordat er te veel vee graast, heet overbeweiding.

Als er te veel vee graast in een gebied, wordt alles kaalgevreten. De natuurlijke vegetatie krijgt niet de kans zich te herstellen. Het verdwijnen van de vegetatie doordat er te veel vee graast, heet overbeweiding (figuur 5.16). Het is een van de belangrijkste oorzaken van verwoestijning in woestijnsteppes.

oppervlakte irrigatie

beregening

Onzorgvuldige landbouw: Kennis/kapitaal ontbreekt bij boeren om het land duurzaam te gebruiken. 

Verwoestijning

(gevolg van bodemerosie)

Verwoestijning zien we terug in aride en semi-aride gebieden. 

In deze gebieden is de flora en fauna aangepast aan de droogte. 

Hier moet de mens rekening mee houden, anders --> verwoestijning. 

Oorzaken van

Overbeweiding

Ontbossing

Onzorgvuldige akkerbouw

Bevolkingsdruk

3 gevolgen: 

- Meer vee nodig --> overbeweiding. 

- Minder tijd voor de akkers om braak te liggen. 

- Gebruik van hout zorgt voor bodemerosie. 

Verklaar hoe het kan dat er meer verwoestijning zal ontstaat wanneer de bevolkingsdruk toeneemt.

Bodemerosie door water

Ontbossing

• voor houtwinning of aanleggen bouwland
• bodem ligt onbeschermd
• bij zware regenval of storm 

spoelen of waaien bodemdeeltjes weg

Verzilting (gevolg van verkeerde irrigatie)

Zouter worden van de bodem 

(waardoor landbouw steeds moeilijker wordt), hierdoor ook weer kans op verwoestijning

Hoe werkt verzilting?

• Water komt op de bodem en zakt er in weg
• Zouten lossen op in het bodem- en grondwater
• Door capillaire werking komt grondwater weer omhoog
• Het water verdampt
• Zout blijft achter op de bodem en vormt daar een laagje

Capillaire werking is het sterkst in een grondsoort met

1. kleine korrels
2. grote korrels

Soorten irrigatie

drainage

(manier om te ontwateren)

overtollig water afvoeren m.b.v. drainagebuizen naar een sloot

Oplossing tegen verzilting (en watertekort)

Druppelirrigatie

Je kunt klimaatgrafieken aflezen;

Je weet hoe neerslag ontstaat;

Je weet wat irrigatie is;

Je weet wat stuwdammen zijn;

Kassen 

=

(Kostbare) oplossing tegen watertekort (icm druppelirrigatie) en verzilting

=

Water verdampt, condenseert tegen de kas en wordt opgevangen en hergebruikt.

Verklaar hoe het kan dat de mens ervoor kan zorgen dat een akker verzilt.

Verzilting.
1. Wat? 2. Waar? 3. Waarom daar? 4. Maatregelen?