3.6 Is de verzorgingsstaat toekomst-proof?

Voordat je begint.....
Lees eerst eens goed de paragraaf door in je boek!
1 / 21
volgende
Slide 1: Tekstslide
MaatschappijleerMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

In deze les zitten 21 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 2 videos.

time-iconLesduur is: 50 min

Onderdelen in deze les

Voordat je begint.....
Lees eerst eens goed de paragraaf door in je boek!

Slide 1 - Tekstslide

Verzorgingsstaat onder druk!
Individualisering, vergrijzing, ontgroening, globalisering en Europese eenwording zijn factoren die onze verzorginggstaat onder druk zetten en ons dwingen na te denken of deze wel toekomst-proof is!

Slide 2 - Tekstslide

Individualisering
  • De laatste decennia zijn traditionele verbanden zoals familie, buurt en kerkgemeenschap minder hecht geworden. Mensen maken meer zelf keuzes!
  • Sommige mensen voelen daardoor minder verbondenheid met anderen en zijn in hun denken minder solidair.
  • Sociale contacten kunnen meer een 'transactie' worden, waarbij mensen telkens denken: 'what's in it for me?'
  • Door onze geindividualiseerde samenleving is de 'binding' uit de tijd van de verzuiling (aan gemeenschap, zuil, dorp, geloof) grotendeels verdwenen.
  • Dit komt voornamelijk door de opkomst van de verzorgingsstaat!

Slide 3 - Tekstslide

Lees de paragraaf in je boek. Leg uit waarom de opkomst van de verzorgingsstaat een belangrijke oorzaak is van de individualisering in Nederland

Slide 4 - Open vraag

Slide 5 - Video

De keerzijde van individuele vrijheid
  • Onafhankelijkheid en vrijheid zorgen er ook voor dat mensen niet bereid meer zijn bij te dragen aan minderbedeelden en zich minder solidair voelen met bepaalde groepen
  • Belangrijke opdracht voor de verzorgingsstaat van de toekomst is een evenwicht te vinden tussen individuele vrijheid en maatschappelijke verbondenheid
  • De verbindingsfunctie staat al extra onder druk door de vergrijzing en ontgroening

Slide 6 - Tekstslide

Bekijk de bron hiernaast over een coronafeestje.
Stelling: 'Dit gedrag door jongeren, zou in de jaren '50 vd 20e eeuw, nooit zijn voorgekomen als de situatie zich had voorgedaan'. Geef argumenten voor en tegen en leg daarbij verbanden met de leerstof!

Slide 7 - Open vraag

Slide 8 - Video

Oorzaken van de vergrijzing
  • Mensen leven minder in armoede
  • De gezondheidszorg is beter geworden
  • Mensen leren meer op hun gezondheid te letten
  • Zwaar en gevaarlijk werk is nagenoeg verdwenen
Belangrijke vragen zijn: hoe gaan we in de toekomst de ouderdomsuitkeringen en zorgkosten financieren? En ook: zijn er in de toekomst nog wel genoeg mensen (door ontgroening) om aan de zorgvraag te voldoen?

Slide 9 - Tekstslide

De vergrijzing blijft toenemen. Ook de dubbele vergrijzing groeit.
a. Wat wordt bedoeld met dubbele vergrijzing?
b. Heeft dubbele vergrijzing ook invloed op de huidige coronacrisis als je kijkt naar de gezondheidszorg?

Slide 10 - Open vraag

Vergrijzing veroorzaakt twee financiële vraagstukken en een personeel vraagstuk.
a. Wat zijn die twee financiële vraagstukken?
b. Wat is het personele vraagstuk?

Slide 11 - Open vraag

Wie betaalt de rekening?
Oplossingen waaraan gedacht wordt:

  • pensioenleeftijd verhogen? (is al gedaan)
  • deel professionele zorg vervangen door mantelzorg?
  • moet het eigen risico verder omhoog?
  • belastingverhogingen?

Slide 12 - Tekstslide

De ingezette verhoging van de AOW-leeftijd leidt op twee manieren tot een betere betaalbaarheid van die AOW. Leg dit uit.

Slide 13 - Open vraag

Een verhoging van de AOW-leeftijd heeft alleen effect als er ook op het vlak van de arbeidsparticipatie van ouderen iets verandert. Wat zou er op dat vlak moeten veranderen? Leg je antwoord uit.

Slide 14 - Open vraag

Op dit moment worden de AOW-uitkeringen gefinancierd op basis van een omslagstelsel (zie par. 3.3). Regelmatig wordt het idee geopperd om voor de financiering van die uitkeringen over te stappen op een kapitaaldekkingsstelsel. Welk groot voordeel heeft financiering op basis van een kapitaaldekkingstelsel?

Slide 15 - Open vraag

Waarom is overstappen van een omslagstelsel naar een kapitaaldekkingsstelsel in de praktijk nagenoeg onmogelijk?

Slide 16 - Open vraag

Het gevaar van globalisering voor de verzorgingsstaat
  • Verschillende stadia van een productieproces spelen zich op verschillende plaatsen in de wereld af (minder werkgelegenheid?)
  • Economieen zijn meer met elkaar verbonden en reageren op elkaar, ook in tijden van crisis (zie invloed coronacrisis voor de beurs, noodplannen, begrotingstekorten etc!)
  • Meer concurrentie, lage loonkosten door minder belasting te heffen bij bedrijven om vestiging in NL aantrekkelijk te houden

Slide 17 - Tekstslide

Globalisering kan voor de verzorgingsstaat grote gevolgen hebben. Op welke twee manieren kan globalisering tot problemen leiden voor de verzorgingsstaat?

Slide 18 - Open vraag

Kunnen we nog wel zelf beslissen?
  • Ook Europese regelgeving beperkt de speelruimte van nationale overheden om zelf beleid te maken
  • Na de financiele crisis van 2008 en de eurocrisis van 2011 werden Europese afspraken verder verscherpt
  • Met de huidige coronacrisis is het interessant hoe Europa verder gaat reageren op de gevolgen en welke afspraken in de toekomst gemaakt gaan worden!

Slide 19 - Tekstslide

‘Is de verzorgingsstaat toekomst-proof?’ is de titel van deze paragraaf. Geef voor elk van de vier genoemde uitdagingen voor de verzorgingsstaat een concrete maatregel die je zou willen voorstellen om met de gevolgen van die uitdaging om te gaan. Leg ook uit waarom die maatregel in jouw ogen een antwoord biedt op de genoemde uitdaging.

Slide 20 - Open vraag

Mindmap
GA nu verder in TEAMS met de Mindmap opdracht voor deze week! Uploaden in TEAMS bij 'OPDRACHTEN' (naar beneden scrollen en via de knop 'werk toevoegen')

Slide 21 - Tekstslide