Demografisch transitiemodel

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

 Het demografisch transitiemodel

Lesdoelen

• Je weet wat het demografisch transitiemodel is en weet waar de verschillende lijnen voor staan
• Je kent de verschillende fasen + bijbehorende kenmerken van het transitiemodel 
• Je weet welke vorm bevolkingsdiagram bij welke fase in het transitiemodel hoort
• Je kunt de demografische ontwikkelingen van India plaatsen in het demografisch transitiemodel
• Je kent de oorzaken van de daling van het geboortecijfer van India

Bevolkingsgroei en economische ontwikkeling

Geboortecijfer

Sterftecijfer

Emigratie

Vestigingsoverschot

Immigratie

Sociale bevolkingsgroei

Migratie

vertrekoverschot

Geboorteoverschot

strefteoverschot

Natuurlijke bevolkingsgroei

Bevolkingsdiagrammen in transitie 

In de eerste fase van het demografische transitiemodel zijn zowel het geboorte- als het sterftecijfer erg hoog. Dit is ook te zien in deze bevolkingsdiagram, je ziet namelijk dat de voet van de pyramide, wat de mensen tussen 0 en de 15 jaar weer geeft, erg breedt is. Richting de top wordt hij al snel erg puntig. dit houdt in dat de bevolking vanaf 65 snel kleiner wordt. Deze vorm van de bevolkingsdiagram noemen ze ook wel een pyramide-vorm.

1

In de 2e fase van het model maakt het land de eerste economische groei door.  Dit is ook duidelijk te zien aan de bevolkingsdiagram. Door de breede voet vertelt dat geboortecijfer nog steeds hoog is, maar er overlijden weinig mensen, het sterftecijfer is dalend. Dit is ook duidelijk te zien door dat de punt van de bevolkingsdiagram minder stijl wordt. Deze vorm van de bevolkingsdiagram noemen ze ook wel een pyramide-vorm.

2

In de 3e fase van het model neemt de welvaart verder toe, daardoor wordt de groei van de bevolking afgeremd. Je ziet aan de voet van de bevolkingsdigram dat de geboortecijfer daalt, want hij wordt minder breedt. Het sterftecijfer neemt door de toenemende welvaart ook af, dit zie je doordat de top niet meer punt heeft, maar meer rond wordt. Deze vorm van de bevolkingsdiagram noemen ze ook wel een granaat-vorm.

3

In deze fase kunnen vooral de rijke landen uit het centrum geplaatst worden. In de 4e fase is er een lage en vrij wel gelijke sterfte- en geboortecijfer. De bevolking neemt dan ook nauwelijks toe. De bevolkingsdiagram zal meer recht worden. In de toekomst zal het naar de 5e fase verschuiven, het geboortecijfer zal dalen en het sterftecijfer zal sterk gaan stijgen waardoor de bevolkingsgroei zal afnemen. Deze vorm van de bevolkingsdiagram noemen ze ook wel een urn-vorm

4/5

Elke fase in het demografische transitiemodel heeft ook een eigen bevolkingsdiagram. 

!

Demografisch transitiemodel

Het demografisch transitiemodel is een model dat de overgang (=transitie) binnen een bepaald gebied/land beschrijft van hoge geboorte- en sterftecijfers naar lage geboorte- en sterftecijfers. 

De oorzaak is economische ontwikkeling.

Demografisch transitiemodel

In welke fase van het demografisch transitiemodel bevindt Nederland zich nu?

1. Fase 2
2. Fase 3
3. Fase 4
4. Fase 5

Demografisch transitiemodel

Bevolkingsdiagrammen

Verbind de bevolkingsdiagrammen met de plek in het Demografische Transitiemodel

Elk land doorloopt de verschillende fasen in het transitiemodel

NL in de 19e eeuw

 India in het demografisch transitiemodel

In welke fase van het transitiemodel zit India volgens jullie?

Demografisch transitiemodel

India

Fase 3 > afnemend geboortecijfer + langzaam dalend sterftecijfer

Regionale verschillen?
 

Wat daalt als eerste in het demografisch transitiemodel?

1. Sterftecijfer
2. Geboortecijfer
3. Totale bevolking
4. Ze stijgen alleen maar

Demografisch transitiemodel

Tekst

Waarom?

Demografisch transitiemodel

Wat zijn de oorzaken voor het afnemend geboortecijfer?

• Urbanisatie > er zijn dus minder kinderen nodig om op het platteland te werken
  
• Door toename welvaart kunnen mensen een pensioen opbouwen, kinderen zijn dus niet meer nodig als oudedagvoorziening
  
• Emancipatie vd vrouw > werken en studeren > later kinderen, later trouwen en daardoor ook minder kinderen
  
• Invloed van religie wordt kleiner
  
• Overheidscampagnes om de bevolkingsgroei te remmen

Urbanisatie is de trek van het platteland naar de stad

In deze diagram is er
sprake van een

1. hoge demografische druk
2. lage demografische druk
3. een gemiddelde demografische druk

In deze diagram is er
sprake van een...?

1. hoge demografische druk
2. lage demografische druk
3. een gemiddelde demografische druk

Wat geeft deze figuur weer?

1. demografische overgangsmodel
2. Toenemende grijze druk
3. Toenemende groene druk
4. Afname productieven

Demografische druk weergegeven in een grafiek

Demografische druk uitgebeeld in een cartoon

----------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------

conclusies?

wat gebeurt er met jonge leeftijd bijv 0-4

wat gebeurt er met oudere groepen? 

wel of geen druk?

druk toegenomen of niet?

vooral groene of grijze druk?

Demografische druk (2018)

Demografische druk gemeente Woerden: 76,3%

Demografische druk gemeente Utrecht: 48,2%

Hoe kun je de lagere demografische druk in de gemeente Utrecht verklaren?

https://www.staatvanutrecht.nl/thema/leeftijd

Utrecht studentenstad

Veel jonge mensen 18-30

Demografisch Transitiemodel

Wat is geen kenmerk van fase 2 van het demografisch transitiemodel?

1. het geboortecijfer daalt
2. het sterftecijfer daalt
3. de bevolkingsomvang neemt toe
4. er is minder kindersterfte

Aan het eind van welke fase van het demografisch transitiemodel is het geboorteoverschot het grootst?

1. Fase 1
2. Fase 2
3. Fase 3
4. Fase 4

Bevolkingsdiagrammen in transitie 

In de eerste fase van het demografische transitiemodel zijn zowel het geboorte- als het sterftecijfer erg hoog. Dit is ook te zien in deze bevolkingsdiagram, je ziet namelijk dat de voet van de pyramide, wat de mensen tussen 0 en de 15 jaar weer geeft, erg breedt is. Richting de top wordt hij al snel erg puntig. dit houdt in dat de bevolking vanaf 65 snel kleiner wordt. Deze vorm van de bevolkingsdiagram noemen ze ook wel een pyramide-vorm.

1

In de 2e fase van het model maakt het land de eerste economische groei door.  Dit is ook duidelijk te zien aan de bevolkingsdiagram. Door de breede voet vertelt dat geboortecijfer nog steeds hoog is, maar er overlijden weinig mensen, het sterftecijfer is dalend. Dit is ook duidelijk te zien door dat de punt van de bevolkingsdiagram minder stijl wordt. Deze vorm van de bevolkingsdiagram noemen ze ook wel een pyramide-vorm.

2

In de 3e fase van het model neemt de welvaart verder toe, daardoor wordt de groei van de bevolking afgeremd. Je ziet aan de voet van de bevolkingsdigram dat de geboortecijfer daalt, want hij wordt minder breedt. Het sterftecijfer neemt door de toenemende welvaart ook af, dit zie je doordat de top niet meer punt heeft, maar meer rond wordt. Deze vorm van de bevolkingsdiagram noemen ze ook wel een granaat-vorm.

3

In deze fase kunnen vooral de rijke landen uit het centrum geplaatst worden. In de 4e fase is er een lage en vrij wel gelijke sterfte- en geboortecijfer. De bevolking neemt dan ook nauwelijks toe. De bevolkingsdiagram zal meer recht worden. In de toekomst zal het naar de 5e fase verschuiven, het geboortecijfer zal dalen en het sterftecijfer zal sterk gaan stijgen waardoor de bevolkingsgroei zal afnemen. Deze vorm van de bevolkingsdiagram noemen ze ook wel een urn-vorm

4/5

Elke fase in het demografische transitiemodel heeft ook een eigen bevolkingsdiagram. 

!

De bevolkingsgrafiek van een land geeft een aanwijzing over zijn positie in het demografisch transitiemodel en zegt ook iets over de ontwikkelingsgraad.

1. Juist
2. Onjuist

In welke fase van het demografisch transitie model zit de bevolkingsdiagram van Indonesië?

1. Fase 1
2. Fase 2
3. Fase 3
4. Fase 4

Bij welke fase van het demografisch transitiemodel begint het geboortecijfer te dalen?

1. Fase 1
2. Fase 2
3. Fase 3
4. Fase 4

Wat laat de bevolkingsdiagram van Indonesië zien?

1. Een ontwikkeld land
2. Een land in ontwikkeling
3. Een sterfteoverschot
4. Een geboorteoverschot

Bekijk de leeftijdsdiagram van India. In welke fase van het demografisch transitiemodel zit deze leeftijdsdiagram?

1. Fase 1
2. Fase 2
3. Fase 3
4. Fase 4

Bij welke fase van het demografisch transitiemodel past de volgende bevolkingsdiagram?

1. fase 1
2. fase 2
3. fase 3
4. fase 4

Welke fase van het transitiemodel?

1. 2
2. 3
3. 4
4. 5

De pyramides horen alle vier bij Nederland. Sleep het juiste jaartal naar de bevolkingsgrafiek.

1950

1980

2010

2040

Welke fase van het demografisch transitiemodel?

Welke fase van het demografisch transitiemodel?

Welke fase van het demografisch transitiemodel?

hoe reken je de demografische druk uit?

1. actieve/inactieve x 100%
2. actieve -inactieve x 100%
3. inactieve/actieve x100%
4. inactieve-actieve x100%

In deze diagram is er
sprake van een...?

1. hoge demografische druk
2. lage demografische druk
3. een gemiddelde demografische druk

In de grafiek van de vorige vraag is sprake van: grijze druk of groene druk. Beargumenteer je keuze.

Demografisch transitiemodel