Hart- en vaatziekten

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 5

 Hart- en vaatziekten

In deze les behandelen we het volgende:

Slagaderverkalking

Hartinfarct (hartaanval)

Herseninfarct (beroerte)

Hoge bloeddruk

Erfelijke factoren

Gezonde leefstijl 

Weet jij ook hoe je de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten kleiner kunt maken, oftewel: wat moet je doen om minder snel hart- en vaatziekten te krijgen?

Hart- en vaatziekten

In deze Lessonup behandelen we een paar hart- en vaatziekten, ziekten aan hart- en bloedvaten. Dit zijn één van de belangrijkste doodsoorzaken in Nederland.

Er zijn een heleboel hart-en vaatziekten waar mensen aan kunnen lijden, sommige zijn erfelijk maar je kunt er veel voorkomen door een gezonde levensstijl.

Slagaderverkalking (atherosclerose)

Normaal gesproken is een bloedvat aan de binnenkant glad, maar de binnenkant kan smaller worden. Dit komt vooral door te veel cholesterol in het bloed, want dit kan blijven kleven, samen met o.a. kalk. 

Daardoor zal er minder bloed naar de organen kunnen stromen, waardoor deze minder zuurstof en voedingsstoffen krijgen en af kunnen sterven.

Een samenvatting in het volgende filmpje:

Atherosclerose

Slagaderverkalking

Natuurlijk verouderingsproces

Afwijking in de wand van een bloedvat door een vetophoping

Vernauwing van de slagaderen door plaques. 

Weefsels krijgen steeds minder O2rijk bloed.

Alle slagaders in het lichaam kunnen worden 

aangetast door slagaderverkalking

Risicofactoren Atherosclerose

Wel beïnvloedbaar:

• Verhoogd cholesterol (HDL/LDL)
• Roken
• Overgewicht
• Te weinig beweging
• Diabetes (soms)

Roken: Door tabaksrook vernauwen de slagaders, beschadigt de binnenkant van de slagaders en verandert de samenstelling van het bloed.

Overgewicht: Overgewicht kan andere risicofactoren versterken. Mensen met overgewicht hebben bijvoorbeeld een verhoogd risico op hoge bloeddruk en een te hoog LDL-cholesterol. Ten tweede is overgewicht een risicofactor op zichzelf. Sommige vetcellen kunnen tot diabetes leiden. Die gevaarlijke vetcellen zitten vooral rond het middel.

Te weinig bewegen: Met te weinig beweging kan het lichaam slecht omgaan: er komt te veel LDL-cholesterol in het bloed en het risico op diabetes, hoge bloeddruk en stress wordt groter.

Hartinfarct (hartaanval)

-  een verstopping in een kransslagader van het hart optreedt,

 - de hartspier krijgt op die plek geen zuurstof en voedingsstoffen kunnen krijgen en afsterven. 

- hoe groter de plek, hoe erger het is, zie het grijze gebied in de afbeeling hiernaast.

In de volgende filmpjes wordt dit uitgelegd, maar ook hoe het bij vrouwen kan voelen. Dit is namelijk bewezen anders dan bij mannen!

Herseninfarct 1

- links is een vernauwing is van een bloedvat in de hersenen.  Dit noem je een herseninfarct of beroerte. 

Een TIA, is een tijdelijke afsluiting van een slagadertje in de hersenen.

In het volgende filmpje wordt het uitgelegd.

Zoals je in dit plaatje kunt zien, ligt het er aan welk gedeelte van de hersenen afsterft, wat er bij iemand niet meer lukt. Heb je een infarct in het paarse gedeelte (links van groen), dan kun je niet meer goed bewegen. Is het in het grijze gebied, dan kun je niet meer (goed) zien.

Hypertensie/Hypotensie

Hypertensie/Hoge bloeddruk:

• Te hoge druk op de bloedvaten, het hart klopt te krachtig
• Vergrote kans op hart- en vaatziekten (beschadigd de wanden van de slagaders --> meer kans op slagaderverkalking)

Hypotensie/Lage bloeddruk:

• hoofdpijn, duizeligheid
• delen van het lichaam krijgen te weinig bloed -> zuurstof

Waar moet je als verzorgende extra op letten bij mevrouw Anders?

1. Bloeddruk en pols meten voordat mevrouw opstaat
2. Mevrouw sneller laten opstaan zodat de bloeddruk geen kans krijgt om te dalen.
3. Instructie geven tot langzaam opstaan en valpreventie door o.a. ondersteunen

Antwoord C

Bij welke van onderstaande metingen is er sprake van hypertensie?

1. 120/80 mmHg
2. 135/68 mmHg
3. 106/65 mmHg
4. 145/95 mmHg

Antwoord D

Hypertensie op lange termijn

Wanden van de bloedvaten beschadigen

minder flexibel zijn -> arteriosclerose 

Gevolg:

• Bloeddruk stijgt nog meer
• Plaques (atherosclerose)

 

Op lange termijn is een hoge bloeddruk schadelijk voor het lichaam en is het een

risicofactor op hart- en vaatziekten, zoals een hartinfarct of een beroerte. 

Op termijn kunnen de wanden van de bloedvaten beschadigd raken en ook minder flexibel zijn -> arteriosclerose. 

Dit begint vaak in de kleinere vaatjes van het lichaam. 

Ook nierziekten en netvliesbeschadiging kunnen ontstaan door een hoge bloeddruk. 

Wanneer je een erfelijke aandoening hebt, kun je niets doen aan je hart- of vaatziekte. 

Je kunt de kans op hart- en vaatziekten verlagen door een gezonde leefstijl. 

Wanneer je een erfelijke aandoening hebt, kun je niets doen aan je hart- of vaatziekte. 

Je kunt de kans op hart- en vaatziekten verlagen door een gezonde leefstijl. 

Gezonde leefstijl

Je hebt aan het begin van deze Lessonup al vast een paar van deze dingen genoemd:

- Niet roken.

- Niet meer dan 2 glazen alcohol per dag drinken (onder de 18 jaar nix!) of liefst helemaal geen alcohol.

- Eet gezond en gevarieerd (weinig  vet, zout. Veel vezels, vitaminen & mineralen)

- 30 minuten bewegen per dag

- Zorg voor een gezond lichaamsgewicht

Hartinfarct

Slagaderverkalking

Herseninfarct

Te hoge bloeddruk

Sleep de afbeeldingen naar de juiste hart-en vaatziekte

Je hebt aan het begin van deze Lessonup al vast een paar van deze dingen genoemd:

- Niet roken.

- Niet meer dan 2 glazen alcohol per dag drinken (onder de 18 jaar nix!) of liefst helemaal geen alcohol.

- Eet gezond en gevarieerd (weinig  vet, zout. Veel vezels, vitaminen & mineralen)

- 30 minuten bewegen per dag

- Zorg voor een gezond lichaamsgewicht

In de tabel hieronder zie je de doodsoorzaken in Nederland, deze  tabel heb je nodig om de sleepvraag op de volgende slide te kunnen maken. 

Zorg dat de juiste doodsoorzaak bij het juiste stukje in het taartdiagram staat.

Doodsoorzaken in Nederland	Aantal personen (2011)	Percentage
Hart- en vaatziekten	38.132	28%
Kanker	44.038	32%
Ziekten van de ademhalingsorganen	13.500	10%
Overige doodsoorzaken	40.231	30%
Totaal	135.901	100%

Samenvatting

Er zijn een aantal vormen van hart- en vaatziekten behandeld, namelijk slagaderverkalking, hartinfarct (hartaanval), herseninfarct (beroerte) en Hoge bloeddruk.

Soms is een hart-of vaatziekte erfelijk.

Je kunt de kans op hart- en vaatziekten verkleinen door een gezonde levensstijl.

Opdracht

Zoek op wat de volgende aandoeningen betekenen, de oorzaak is en behandeling

Etalagebenen, boezemfibrilleren en kamerfibrilleren