Les 2.3 Infectieziekten

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1

Infectieziekten

Afweersysteem

• beschermt het lichaam tegen ziekteverwekkers (bacteriën, virussen, schimmels, parasieten)
• Niet specifieke afweer: aangeboren afweer: huid, slijmvliezen en witte bloedcellen  

1e verdedigingslinie

Huid: buitenste laag maar ook niet tastbare barrière als zweet en talgklieren

Spijsverteringskanaal: 

-speeksel --> eiwitten die chemische reactie mogelijk maken

-maag --> zuur milieu voor ziekteverwekkers

-darmen --> darmflora (dikke darm vooral) beschermen tegen schadelijke bacteriën

 

Maar ook

Tranen

Neusharen

Trilharen (keelholte)

Urine

Infectie

Rubor (roodheid)

Calor (warmte)

Tumor (zwelling)

Functio laesa (gestoorde functie)

Febris (koorts)

Systemische reactie

-Ontstaat naast lokale ontstekingsreactie

-Koorts --> beschermt het lichaam, opruimen van ziekteverwekkers gaat sneller

-Lokale ontsteking kan de specifieke afweer activeren in het hele lichaam

Anti-lichamen 

IgM: geproduceerd als eerste reactie na herkenning van een onbekend antigeen  dit noem je primaire antilichaamrespons

IgG: meest voorkomende antilichaam, wordt na IgM aangemaakt. Bij zwangere vrouwen zorgt IgG via de placenta voor bescherming

IgE: speelt rol bij allergische reacties en parasitaire infecties (wormen)

IgA: vooral in slijmvliezen: neus, longen, ogen en spijsverteringskanaal, bloed en moedermelk

IgD: in kleine hoeveelheden in bloed, functie nog onduidelijk

Specifieke en niet-specifieke afweer

Niet-specifiek: wanneer het bacteriën lukt toch door de afweer te komen --> witte bloedcellen vermeerderen --> komen in aktie

Specifiek:  herkenning van het lichaam van een bepaald micro-organisme, bijvoorbeeld waterpokken 

Infectieziekten

• Door ziekteverwekkers veroorzaakt.
  
• Een ontsteking is een reactie van het lichaam op een willekeurige schadelijke prikkel  ontsteking kun je ook infectie noemen
  
• Bacteriën
  
• virussen
  
• schimmels/gisten
  
• Wormen
  
• protozoën (amoeben)
  

Bacteriën

• Eencellig plantje dat onder de microscoop te zien is; staaf, rond.
  
• Kunnen zich zelfstandig delen
  
• Kokken zijn ronde bacteriën: diplokokken (2), in rijtjes: streptokokken of in trosjes: stafylokokken
  
• Staafjes liggen altijd los
  
• Bacteriën heb je ook nodig  dit noem je commensalen om in evenwicht te blijven
  
• Bacteriële infectie: rood, pijn, zwelling, warm, gestoorde functie
  

Hoe werkt dat?!

• Infectie  lichaam stuurt veel bloed naar de plaats infectie  de leukocyten gaan de strijd aan met de bacteriën.
• Ophoping van leuko’s en bacteriën noem je infiltraat.
  
• Als er veel leuko’s en bact. Sterven, ontstaat er pus  kan ook abces zijn  met pus gevulde holte  soms incisie nodig  soms ontstaat fistel (lichaam graaft eigen gangetje wat niet vanzelf dichtgaat  ok)
  
• In bloed toename leukocyten  leukocytose
  
• Vaak koorts (>38 graden rectaal gemeten)
  
• Kans op sepis/bloedvergiftiging  bacterie komt in bloedbaan en verspreid zich  levensgevaar!!
  

• Bij bact. Inf. Reageert lichaam ook met antistoffen  antilichamen of immunoglobulinen (Ig’s)  kan levenslang bescherming bieden
• Voorbeelden van infecties:
  
• Cystitis: blaasontsteking  darmbact kom in blaas  weinig drinken, seks, uitplassen  klachten buikpijn, beetjes plassen, branderig gevoel bij plassen  urine onderzoek  evt. ab./adviezen
  
• Pyelonefritis: nierbekkenonsteking  urine stroomt terug van de blaas naar de nieren  reflux  afsluiting werkt niet goed  bij uwi juist vieze urine dus infectie  klachten als cystitis maar ook koorts en pijn hoog in de zij  ab.
  

Andere voorbeelden

Pneumonie  vaak onterecht en is het bronchitis. hoesten, slijm, kortademig.  bij pneumonie bact. In de longblaasjes  weinig weerstand/niet goed weghoesten  hoesten, kortademig, koorts  grote doodsoorzaak

Furunkel  steenpuist  via haarzakje bact in huid  abces  pijn  vaak nek, billen  gaat meestal vanzelf over  soms bij neus of bovenlip  kan wel sepsis volgen  dus snel ab

Kinkhoest  maandenlang hoestaanvallen met braken  gevaarlijk voor baby’s  vaccinatie 2 mnd + 4 jr.  alleen ab bij kwetsbare omgeving omdat dit besmetting wat afneemt maar niet de ziekte!

Vervolg

Erysipelas (wondroos): via wondje bact naar binnen, vaak streptokok  kan klein wondje zijn  rode zwelling, vaak onderbeen kan ook in gelaat  pijn en koorts! Snel ab  grote kans op sepsis  opname aan infuus

TBC: tuberculose  maakt hele lichaam ziek  erg besmettelijk  mantoux  GGD

Ziekte van lyme: borrelia burgdorferi  kan ziekte veroorzaken  via teken  erythema migrans en/of griepachtige verschijnselen  hoeft niet altijd! Opschrijven  soms ab nodig.

Meningitis: nekkramp  ineens erg ziek puntbloedingen  start a.b.  lumbaalpunctie  restverschijnselen overlijden

Tetanus: veroorzaakt door bact met sporen  in grond of ontlasting  pijnlijke spierkrampen, slik en ademhalingsspieren  ingeënt  booster bij bijv. hondenbeet/straatvuil

Virussen

• Is erfelijk materiaal met wat eiwit  bijna niet te zien
  
• Geen eigen stofwisseling  op grens van leven en dood
  
• Kan alleen wat doen als het in de cel komt, dan kan het delen  de cel zelf wordt vernietigd  nieuwe cellen worden geinfecteerd  uitbreiding infectie
  
• Soort witte bloedcellen die een rol spelen  lymfocyten  lymfeklieren worden groter
  
• Lichaam maakt niet alleen ontstekingsverschijnselen maar ook antistoffen  levenslange immuniteit  medicatie helpt niet  wel verlichten
• 
  

Voorbeelden virusinfectie

Verkoudheid  vaak onterecht griep  besmetting via handen of druppels in de lucht  kno klachten  meestal geen koorts  verlichtende middelen

Griep  influenza  hoge koorts, hoofdpijn en spierpijn, erg ziek, op bed  gevolg kan pneumonie zijn.  griepvaccinatie

Acute darminfectie  gastro-enteritis  diarree, maag ontstoken  hygiëne belangrijk  kans op uitdrogen 

Vervolg virusinfectie

Waterpokken  varicella zoster

Gordelroos  herpes zoster

Koortslip  herpes simplex

Mononucleosis infectosia  ziekte van Pfeiffer

Meningitis  kan ook viraal zijn en helpt geen medicatie  uitzoeken of echt viraal is  opname zh

vervolg virusinfectie

AIDS: acquired immunodeficiency syndrome  verworven aandoening van afweersysteem  door HIV (human immuundeficiëntie virus)  via bloed of seks contact  incubatietijd kan jaren duren  lichaam maakt wel antistoffen aan, aan te tonen in bloed door aidstest, dat noem je seropositief  wel besmettelijk maar niet ziek als virus lymfocyten aantast, wordt patient ziek  lijkt op griep/Pfeiffer  verdediging door lichaam wordt verzwakt  dodelijk  medicatie kan virus remmen

Schimmels en gisten

• Schimmels Lange draden onder de microscoop.

Voorbeeld: candida albicans  kan ook vaginitis geven  diagnose door KOH preparaat

Voorbeeld: spruw  let ook op tepel moeder  vaak middeltje voor bijv. miconazol-gel of nystatine

• Gisten zijn kleine schimmels

Voorbeeld: roos en eczeem  seborroïsch eczeem  schilferig eczeem wat je kunt zalven.

Wormen

Aarsmade  enerobius

Jeuk  pruritis ani

Plakproef of ontlasting

Medicatie bij infectiezekten

Betekenissen, werking, etc.

• Bactericide  bacteriedodend
• Bacteriostatisch  bacteriegroeiremmend
• Antibacterieel kan breed en smal spectrum zijn 
• Kuur altijd afmaken!
• Antimyotica  fungicide (middelen gebruikt voor de parasitaire bestrijding schimmels) of fungistatische (verdwijnen schimmel- en gistresten uit de huid door het normale afschilferingsproces  minimaal week doorsmeren) werking  

Infectieziekten

• Bacteriële infecties
• Anti bacteriële middelen  antibiotica
  
• Penicilline: bacteriële werking en smal + breedspectrum nauwelijks bijwerkingen (flucloxacilline, amoxicilline, amox/clav)
  
• Cefalosporinen: breedspectrum met bactericide werking
  
• Tetracyclinen: bacteriostatische antbacterieel, breeds spectrum (doxycycline, tetracycline)
  
• Macroliden: baceriostatisch  smal spectrum (azitromycine, claritromycine) Bij LWI en geslachtsziekten
  
• Fluorochinolonen: breedspectrum, bactericide werking. Bij UWI, LWI bij COPD (ciprofloxacine en norfloxacine)
  

bacteriële infecties en antibiotica

• Eencellige organismen met een celwand
  
• Altijd aanwezig bijv. mond, darm, vagina, huid
  
• Buitenlichaam niet ziekteverwekkend, binnen lichaam wel (via bloed of door ok)
  
• Bij HA vaak “blind” begonnen, wanneer niet helpt pas kweek (veranderd wel een beetje)
  
• Antibiotica: breed en smalspectrum (veel en weinig soorten bacteriën)
  
• Bijwerking diarree of huiduitslag bijv. soms anafyl.shock
  
• Bij gebruik antibiotica kans op schimmels  concurrentie met bacteriën valt weg.
  
• Resistentie: kuur niet afmaken en te vaak a.b.
  

Indeling antibacteriële middelen

Penicillinen: bactericide werking, breed en smal, vaak huidreactie. Voorbeeld: breed amoxicilline/(clavulaanzuur) smal: flucloxacilline (LWI/huidinf)

Cefalospirinen: breedspectrum bactericide. Achter de hand bijv. cefuroxim of ceftriaxon (SOA, ernstige UWI)

Tetracyclinen: bacteriostatische antibacteriële middelen, breedspectrum bij voorhoofdsholte ontsteking, niet in de zon, diarree, overgeven, tandverkleuring

Macroliden: bacteriostatisch, vergelijkbaar met smalspectrum penicillinen. Bijv bij chlamidia, KNO infectie bijv claritromicyne, ertytromicine, azitromycine (bijv. 3-5 dagen)

Fluorchinolonen:breedspectrum bactericide werking. Bij uwi en copd. Bijvoorbeeld ciprofloxacine en norfloxacine

Schimmelinfecties

• Antimyotica: schimmeldodende en schimmelgroeiremmende middelen
• Bijvoorbeeld fluconazol, miconazol, ketoconazol
  
• 1-2 weken doorsmeren nadat over is. (lokaal)
  
• Terbinafine en itraconazol: oraal bij schimmelinfecties van nagels  kan blijvend smaak verlies geven  ha terughoudend met voorschrijven.
  

virusinfecties

Virus  gastheercel  vermenigvuldigen  gastheercel wordt gedood  gastheercel wordt gedwongen stofwisselingssysteem zo te wijzigen dat nieuwe virusdeeltjes ontstaan  dringen cellen binnen  virusinfectie is een feit

antivirale middelen

Bijv. bij HIV  tenofir/emtricitabine

Herpes: famciclovir

Protozoa en middelen

• Protozoa  eencellige dierlijke organismen
  
• Bijvoorbeeld trichomonas vaginalis  ontsteking geslachtsorgaan man en vrouw of Malaria  tropische ziekte
  
• Middel trichomonas vaginalis: metrodinazol
  
• Middel Malaria: proguanil of proguanil met chloroquine
  

        (bijwerkingen cardiomyopathie, hartritmestoornissen, hypo,      leverfunctiestoornis, oogafwijkingen, tinnitus, allergie huid, etc.) 

Wormen, luizen, mijten

• Worm: parasiet in de darm van de gastheer  eitje  larve  worm  eitjes  etc  middel mebendazol
• Daarnaast: korte nagels, hele gezin behandelen, handen wassen, schoon ondergoed
• Luizen en mijten: pediculus capitis (pietje)  luizencontrole op school, 2 wk kammen, behandelen dimethicon en phthirus pubis (schaamluis –platje)—> scheren + verzachtende creme of permetrinecreme (loxazol)
• Schurft: scabiës  jeukende huidaandoening door schurftmijt  permetrinecreme (loxazol)