Les 2 De beschikbaarheidsgraad
1 / 21
Onderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 2 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 3 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 4 - Tekstslide
Samengevat: een machine die ideaal presteert:
• draait altijd,
• op maximale snelheid en
• alle producten zijn in-een-keer goed.
Voor de OEE geldt de afspraak dat als de prestatie van de machine aan al deze
drie voorwaarden voldoet, de effectiviteit (OEE) 100% is.
Slide 5 - Tekstslide
De OEE berekening is oorspronkelijk ontworpen om de machineverliezen
zichtbaar te maken en om de resultaten van alle verbeterinspanningen te laten
zien. Het gaat er om dat de potentiële machinecapaciteit optimaal gebruikt wordt.
De OEE-berekening is opgebouwd uit drie onderdelen, namelijk drie graden die
zijn gebaseerd op de bovenstaande drie kenmerken van de ideale
machineprestatie:
1. Beschikbaarheidsgraad: draaide de machine, of stond hij stil?
2. Prestatiegraad: met welke snelheid draaide de machine?
3. Kwaliteitsgraad: is de productietijd besteed aan het maken van
producten met de juiste kwaliteit? of ook aan afkeur?
Slide 6 - Tekstslide
De ideale machine 'draait altijd', betekent dat er voortdurend producten uit de
machine komen, ongeacht de snelheid van de machine en de kwaliteit van die
producten. Dat de machine langzaam draait en er slechts producten uit komen die
niet in orde zijn is voor het berekenen van de beschikbaarheidsgraad niet van
belang. Hier is het alleen de vraag: komen er producten uit de machine of niet,
draaide de machine of stond die stil?
De verliezen die bij de beschikbaarheidsgraad optreden, zijn ongeplande en
geplande stilstanden. Ongeplande stilstanden zijn storingen van de machine zelf,
18
maar ook stilstanden als gevolg van gebrekkige aanvoer van grondstoffen en
materialen. Geplande stilstanden zijn bijvoorbeeld ombouwtijden, productwissels
en tijd om schoon te maken. Dit zijn verliezen, omdat op die momenten de
machine geen producten maakt, en dus geen waarde creëert. Geplande
stilstanden kunnen wel noodzakelijk zijn, omdat er nu eenmaal omgebouwd of
schoongemaakt moet worden. Maar noodzakelijke activiteiten zijn niet per definitie
waardecreërende activiteiten. Waardecreatie vindt alleen plaats als er producten
uit de machine komen die aan de klantspecificaties voldoen. Deze zogenaamde
'noodzakelijke stilstanden' gaan in de OEE-berekening ten koste van de
effectiviteit, de OEE maakt ze zichtbaar als verlies.
Verbeteren begint met het zichtbaar maken van verliezen. Geplande stilstanden
buiten de berekening laten heeft als resultaat dat ze nooit geanalyseerd en
verbeterd zullen worden. En dat terwijl veel tijdwinst te halen is uit het verkorten
van ombouwtijden, productwissels en reinigingen.
Slide 7 - Tekstslide
De verliezen die bij de beschikbaarheidsgraad optreden, zijn ongeplande en
geplande stilstanden. Ongeplande stilstanden zijn storingen van de machine zelf,
18
maar ook stilstanden als gevolg van gebrekkige aanvoer van grondstoffen en
materialen. Geplande stilstanden zijn bijvoorbeeld ombouwtijden, productwissels
en tijd om schoon te maken. Dit zijn verliezen, omdat op die momenten de
machine geen producten maakt, en dus geen waarde creëert. Geplande
stilstanden kunnen wel noodzakelijk zijn, omdat er nu eenmaal omgebouwd of
schoongemaakt moet worden. Maar noodzakelijke activiteiten zijn niet per definitie
waardecreërende activiteiten. Waardecreatie vindt alleen plaats als er producten
uit de machine komen die aan de klantspecificaties voldoen. Deze zogenaamde
'noodzakelijke stilstanden' gaan in de OEE-berekening ten koste van de
effectiviteit, de OEE maakt ze zichtbaar als verlies.
Verbeteren begint met het zichtbaar maken van verliezen. Geplande stilstanden
buiten de berekening laten heeft als resultaat dat ze nooit geanalyseerd en
verbeterd zullen worden. En dat terwijl veel tijdwinst te halen is uit het verkorten
van ombouwtijden, productwissels en reinigingen.
Slide 8 - Tekstslide
Uit de OEE-berekening komen verschillende cijfers. Het volgen van het OEE-cijfer
is van belang om te weten of alle ingezette verbeteracties op de machine het
verwachte resultaat geven. Maar veel belangrijker dan het OEE-cijfer zijn de drie
graden binnen de OEE en de verdieping naar de verschillende types machineverliezen zoals korte stops, geplande stilstanden, enzovoorts. Deze getallen
leveren bruikbare verbeterinformatie.
De bedenker van OEE, Seiichi Nakajima, onderscheidde 6 groepen machineverliezen- de zogenaamde Six Big Losses. In de OEE-berekening heeft elke
graad twee van de zes machineverliezen. De meest gebruikte set van zes
machineverliezen staat hieronder:
Besch i kbaarheidsg raad
Machineverlies 1: Technische Storingen
Machineverlies 2: Wachten (a.g.v. geplande en ongeplande stilstanden)
Prestatiegraad
Machineverlies 3: Snelheidsverlies
Machineverlies 4: Korte Stops
Kwal iteitsgraad
Machineverlies 5: Opstartverliezen
Machineverlies 6:Afkeur en Herbewerken
Slide 9 - Tekstslide
De beschikbaarheidsgraad waar we het in dit hoofdstuk over hebben, kent twee
categorieën stilstanden: Technische Storingen en Wachten.
Slide 10 - Tekstslide
Machineverlies 1: Technische storingen
Dit is een verzamelnaam voor alle stilstanden die
het gevolg zijn van technische mankementen -
storingen- aan de machine. Let er op dat de OEE
geen oorzakenanalyse is, het geeft slechts de
gevolgen (de verliezen) weeï. Het kan zijn dat de
oorzaak van een technische storing ligt bij een
bedieningsfout of bij de slechte kwaliteit van bijvoorbeeld verpakkingsmaterialen.
Neem in de OEE-meting geen categorie 'bedieningsfouten' mee. Dat levert veel
contraproductieve discussies over de schuldvraag. Voor het verzamelen van OEEgegevens is het niet noodzakelijk om de oorzaken van technische storingen te
achterhalen. Dat is wel nodig als je een stûïing definitief wilt oplossen.
De OEE geeft niet de oorzaken, maar de gevolgen
(stilstand) van storingen weer.
In de tijd die een technische storing duurt, zitten een aantal verschillende fasen:
• de tijd dat de machine kapot is en waarin de operator probeert hem weer
aan de praat te krijgen, en als het dan niet lukt
• de tijd die nodig is om de monteur te bellen en te wachten op zijn komst,
en daarna
• de analyse- en reparatietijd die de monteur nodig heeft totdat de machine
weer draait.
20
De vastgelegde storingstijd voor de OEE is een andere als die monteurs vastleggen in hun storingsregistratie. Dat is doorgaans de tijd die ze besteed hebben
aan het verhelpen van de storing. In de tijdregistratie voor de OEE zit ook de tijd
dat de machine stil ligt voordat de monteur aan de slag gaat.
Slide 11 - Tekstslide
Machineverlies 2: Wachten
De machine is technisch in orde, hij kán produceren, maar wacht bijvoorbeeld op
verpakkingsmaterialen of grondstoffen, of er is een productwissel of reiniging aan
de gang.
Er zijn twee varianten van wachttijden: geplande en
ongeplande. Geplande wachttijden zijn bijvoorbeeld:
• ombouwen en productwissels;
• schoonmaken en CIP (Cieaning In Place);
• gepland onderhoud.
Ongeplande wachttijden zijn:
• machinestilstand als gevolg van geen aanvoer van grondstoffen of
verpakkingsmaterialen;
• stilstand, omdat de machine zijn producten niet kwijt kan, bijvoorbeeld als
de machine die de volgende bewerkingsstap moet doen in storing ligt;
• wachttijd, omdat onduidelijk is wat geproduceerd moet worden;
• tussentijds schoonmaken van de machine als gevolg van een crash.
De wachttijden als gevolg van stilstand van toeleverende of afnemende machines
of processen worden ook wel lijnremmers genoemd.
Slide 12 - Tekstslide
Voorbeeid:
In een dienst kan een machine in theorie 8 uur achter elkaar produceren. In
de praktijk blijkt dat de machine in deze dienst een technische storing had van
een uur. Halverwege de dienst bouwen de operators de machine om naar een
ander productformaat Deze ombouw duurt ook een uur.
De werkelijke productietijd is de beschikbare productietijd (8 uur) -de
technische storing (1 uur)- de geplande ombouwtijd (1 uur) = 8- 1 - 1 = 6
uur.
De beschikbaarheidsgraad is dan 6 I 8 = 0,75 (ofwel 75%}.
In dit voorbeeld staat de machine een kwart van de tijd stil. De ene helft van de
stilstand komt door een ongeplande technische storing. De andere helft komt voor
rekening van het tweede machineverlies wachten, namelijk een geplande stilstand
door ombouwen.
In de bovenstaande berekening is van de beschikbare productietijd driekwart
gebruikt om te produceren, de rest van de tijd (25%} stond de machine stil. De
volgende vraag is nu: hoe snel draaide de machine in die 75% van de tijd dat de
machine wel produceerde? Het volgende hoofdstuk behandelt de Prestatiegraad.
Slide 13 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 14 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 15 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 16 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 17 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Ik weet wat de beschikbaarheidsgraad van de machine is
Slide 18 - Poll
Deze slide heeft geen instructies
Ik weet uit welke twee onderdelen de beschikbaarheidsgraad bestaat
Slide 19 - Poll
Deze slide heeft geen instructies
Ik kan de beschikbaarheidsgraad berekenen
Slide 20 - Poll
Deze slide heeft geen instructies
Slide 21 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
